از فردای فوت آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، این سؤال برای تحلیل‌گران و صاحب‌نظران مطرح بود که خانواده ایشان از این پس با چه شرایطی مواجه خواهند بود و آنها در کجای سپهر سیاسی کشور خواهند ایستاد.
امید فراغت، خبرنگار روزنامه قانون بخشی از این پرسش‌ها را از فائزه هاشمی، فرزند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران پرسیده است که متن کامل این گفتگو در ادامه می‌آید:
اوضاع بعد از فوت پدر چگونه پیش می‌رود؟
یکی از معضلات ما این است که مردم فکر می‌کنند بعداز فوت پدر، همه با ما خوب و مهربان هستند ولی این‌گونه نیست و بعد عید، چهار نفر از خانواده ممنوع‌الخروج شده اند. این‌روزها برای من بیشتر از فیش آب، برق و تلفن، احضاریه آمده است ولی وقتی مراجعه می‌کنیم به ما می‌گویند اشتباه شده است. بعد از رحلت پدر، مشکلات این چنینی فراوان است. حتی به خانه ما در خارج از تهران تحت عنوان آن كه به دنبال اتباع بیگانه می‌گردیم، حمله کردند.
چرا شایعات در خصوص شما فراوان است؟
نمی‌دانم ولی بگذار نکاتی را بگویم. بعد از فوت پدر از قول من نقل کردند که بابا را کشتند! یا اینکه فائزه می‌خواهد مهاجرت کند، اما دروغ بود. انسان در کشور خودش هویت دارد و در هر جای دنیا که باشی یک بیگانه هستی. از طرف دیگر شایعه کردند فائزه به همراه مادرش در سفر به لندن با یک شیخ عرب ملاقات و مشکل نفت را حل کرده است در صورتی كه خواهرم با مادرم رفته بود. بیشتر شایعات در خصوص من امنیتی است.
البته اگر قدرت این را داشته باشید مشكل نفت را حل كنید، بسیار خوب است.
اگر این‌گونه باشد که افتخار می‌کنم. گفتنی است زمانی که احمدی نژاد به قدرت رسید، فوتبال ملی تعلیق شد. در آن شرایط انگلیس بودم، با توجه به ارتباطاتی که با شیخ احمد کویتی(عضو شورای فیفا) داشتیم از ایران زنگ زدند و من نیز به دلیل اینکه تیم ملی ایران جزو منافع ملی است برای رفع مشكل به شیخ احمد زنگ زدم و تا شب تعلیق برداشته‌شد. در آن زمان كه دوره احمدی‌نژاد بود از رابطه‌مان برای حل مشكلات كشور استفاده كردیم؛ در حال حاضر نیز اگر كمكی از دست‌مان بربیاید انجام می‌دهیم.
در سخنان‌تان از ممنوع‌الخروجی گفتید، دلیل این اتفاق چیست؟
یک نهاد امنیتی از من گزارشی به دادستانی فرستاده است که فائزه در دادگاه‌هایش شرکت نمی‌کند یا می‌گویند من با برخی سفرای كشورهای اروپایی ملاقات می‌كنم. گویی واهمه وجود دارد كه ما از كشور برویم و متأسفانه چنین شایعاتی از ابتدای انقلاب به وجود آمده است. البته متأسفانه نمی‌دانم به چه علت پسرم را نیز ممنوع‌الخروج کرده اند که جای تعجب دارد!
شایعه‌سازی‌ها چه هدفی را دنبال می‌كند؟
شاید من یک پروژه باشم. اول شایعات را می‌سازند و سپس بهره‌برداری می‌کنند! به عبارتی من یک سوژه امنیتی هستم. دوست دارم بیشتر روی من تحقیق کنند تا بفهمند که هیچ مسئله‌ای نمی‌توانند استخراج کنند. مانند داستان ملانصرالدین است كه به دروغ شایعه می‌کند نذری می‌دهند و می‌بیند که مردم می‌روند و سپس خودش می‌گوید نکند راست باشد و به همین دلیل به دنبال مردم می‌دود! اکنون نیز همین‌گونه است. البته اینچنین کارها غیراسلامی و غیرقانونی است.
با فوت پدر، جایگاه خانواده آیت‌الله هاشمی امروز كجاست؟
ما جای قبلی هستیم، فرقی برای ما نکرده است. یاسر تعبیر خوبی پس از فوت بابا دارد و آن اینکه می‌گوید ما یک موهبت مهم از پدر به ارث بردیم و آن محبت مردم است. البته فشارهایی که بر پدر بود بعد فوت ایشان به ما ارث رسیده است. پدر نمی‌گذاشت فشارهایی كه آن دوران بر او وارد می‌شد به ما انتقال پیدا كند ولی امروز آنها را مستقیم درك می‌كنیم.
برادر شما(محسن) در برنامه دست خط به نوعی بیان كرد كه از همه فرزندان عاقل‌تر است، شما این موضوع را قبول دارید؟
محسن رویه محافظه‌کارانه دارد برای همین می‌گوید من عاقل هستم. محسن تغییر موضع نداده و همیشه همین‌گونه بوده است. خانواده هاشمی انواع و اقسام دارد، بعضی‌ها فکر می‌کنند ما تقسیم کار کردیم در صورتی که به طور طبیعی این‌گونه هستیم.
برخی مدعی هستند اگر محسن هاشمی در لیست امید نبود، رأی نمی‌آورد، این ادعا را قبول دارید؟
دامن زدن به این اظهارات را به صلاح نمی‌دانم. ما لیست مشترک ارائه دادیم و کنار هم ایستاده‌ایم و این بسیار مهم است که با تدبیر، این مرحله را پشت سر بگذاریم. به نظر، باید ایرادها را بزرگان اصلاحات حل کنند. البته اگر محسن فقط به خاطر لیست امید رأی آورده است پس چرا او را سرلیست قرار دادند؟! اختلاف رأی محسن با نفر بعدی بیانگر حقیقت است. محسن یک مؤلفه‌ای متفاوت با بقیه داشته است که یک میلیون و هشتصد هزار رأی آورده است اما مهم این است که همگی در كنار یكدیگر پیروز شدیم.
برادرتان در این خصوص صحبتی نمی‌كنند؟
محسن همیشه می‌گوید سه عامل نام بابا، سابقه مدیریتی و در لیست امید قرار گرفتن باعث رأی آوری من شد.
چه توصیه‌ای به منتخبان شورای شهر پنجم دارید؟
نباید اتفاقات شورای شهر اول تکرار شود. این دوستان، افراد متخصصی هستند و کسی نیز نمی‌تواند موضوعی را به شورا تحمیل کند. ما شهرداری می‌خواهیم که در آینده، کسی صد رحمت به قالیباف نگوید.
برخی مدعی شده‌اند كه این شورا مدفن اصلاحات است؟ این ادعا را قبول دارید؟
اگر دوستان مسیر اختلاف را ادامه دهند ممکن است شرایط به گونهای شود که این حرف محقق شود، اگر انتخاب شهردار بر اساس صلاحیت و تخصص نباشد و اگر اظهارات نامناسبی که اصلاح طلب‌ها به یكدیگر نسبت می‌دهند، ادامه پیدا کند، ممکن است این اتفاق بیفتد. باید قوی‌ترین نتیجه را از خود بر جای بگذاریم. همواره اختلافات بعد از پیروزی‌ها حادث می‌شود، مردم با اصلاح‌طلبان پیمان اخوت نبسته‌اند، باید به گونهای عمل كنیم كه به مردم در ادامه اصرار نکنیم که بیایند رأی بدهند.
حضور آیت‌الله هاشمی اختلافات را كمتر می‌كرد؟
پدر همواره آینده را می‌دید اما یقین دارم که این اختلافات فعلی ایجاد نمی‌شد. فقدان آیت‌الله را اینجا احساس می‌کنم.
خود برادرتان دوست دارد که شهردار شود؟
محسن یک میلیون و هشتصد هزار رأی آورد که پدر نیز در زمان حیات، این رأی را نیاورده است. محسن دنبال شهردار شدن نیست. او نیز مثل پدر نگاه راهبردی داشته و اطمینان دارد که تندروی و کندروی بلای جان توسعه کشور است. محسن اعتقاد دارد که گاهی باید برای رسیدن به نتیجه مطلوب از بسیاری خواسته‌ها صرف نظر کرد چرا که شرایط حساس امروز تدبیری اعتدال‌گرایانه و اصلاح‌گرایانه را طلب می‌کند.
شما دوست دارید که برادرتان شهردار شود؟
من احساس می‌کنم که مردم یک میلیون و هشتصد هزار رأی دادند که محسن شهردار شود چرا که محسن نحوه تعامل با قدرت و پیدا و پنهان آن را می‌داند و مهم‌تر اینکه می‌داند باید با چه سرعتی شتاب گرفت.
نظر شما در رابطه با تغییر و تحولات دانشگاه آزاد چیست؟
باید ابتدا فلسفه وجودی دانشگاه آزاد را بدانیم و سپس طبق این فلسفه، روند اتفاقات را بررسی کنیم. ولایتی زمانی كه روی كار آمد دست به تغییراتی زد که با فلسفه وجودی دانشگاه آزاد همخوانی ندارد.
بعد از انتصاب فرهاد رهبر به عنوان رییس دانشگاه آزاد، جاسبی از ولایتی خوشحال‌تر بود، در این خصوص نظری ندارید؟
گاهی اوقات شرایط زمانی و مکانی به گونهای است که انسان‌ها رفتارهای متفاوتی را بروز می‌دهند و چنین مسائلی طبیعی است چرا که آدم‌ها با یكدیگر متفاوت هستند. جاسبی، محمدیان و ولایتی نامهای تنظیم کردند که بعد از فوت آیت‌الله هاشمی، آیین‌نامه و اساسنامه دانشگاه آزاد پیش‌بینی نکرده که چگونه رییس هیات امنا را انتخاب کنیم ولی این نامه را ناطق، حسن خمینی و میرزاده امضا نکردند.
به نظر شما ناطق‌نوری و حسن خمینی نمی‌توانستند در خصوص مسائل دانشگاه آزاد قوی‌تر عمل کنند؟
ناطق که استعفا داده بود و سیدحسن نیز نامهای به روحانی نوشت که ایشان جواب نداد! این دو نفر صاحب رأی مؤثر نیستند و بهتر است بگویم رأی ندارند.
در خصوص اخراج برخی کارکنان روزنامه فرهنگیان دانشگاه آزاد چه نظری دارید؟
موضوع هاشمی زدایی چندین سال می‌شود که کلید خورده است. در رابطه با اخراج خبرنگاران روزنامه فرهنگیان و عدم حمایت از آنان، نکته این است كه اصولگرایان همواره در امور اجرایی قوی‌تر از ما هستند و و از یكدیگر پشتیبانی می‌كنند چرا که معیارهای قانونی را رعایت نمی‌کنند و به عبارتی حاضر هستند برای باند خودشان هر کاری بکنند.
با فوت پدر و شایعاتی که در خصوص آن به وجود آمد کنار آمدید؟
روزگار است و هر آمدنی، رفتنی دارد. فوت بابا به‌حدی ناگهانی بود که ناخودآگاه با توجه به جایگاه ایشان، ابهاماتی را نه تنها برای جامعه بلکه برای فرزندان نیز به وجود می‌آورد.امروز شورای امنیت یک اقداماتی کرده ولی نتیجه خاصی برای خانواده محرز نشده است و البته ابهام وجود دارد.
چرا هیچ‌کس شبیه هاشمی نیست؟
آیت‌الله هاشمی یکی بود و دیگر به این زودی‌ها تکرار نخواهد شد. چرا که ارتباطات، نفوذ، بصیرت، آینده‌نگری، صبوری و... بسیاری از مؤلفه‌ها جمع شده بود تا هاشمی، هاشمی شود.
در سال 84 هاشمی شکست خورد و همه گفتند او تمام شد اما سال 88 هاشمی بلند شد و سال 92 یک سرباز را رئیس جمهور کرد؟ نظر شما در این‌باره چیست؟
مهره سرباز که نه، فیل یا رخ بگوییم بهتر است! هاشمی یک شخصیت منحصر به فرد در عالم سیاست بود و به تعبیری، زمان و مکان و مهم‌تر اینکه جامعه بین‌الملل را می‌شناخت و مسیر حرکت جامعه را درک کرده بود و بر همین اساس اعتقاد داشت که جامعه دیگر به عقب باز نمی‌گردد. پدر اعتقاد داشت که برخی زمان‌ها باید افراط‌ها پدید آید تا مردم به ماهیت حرکت اعتدالی پی ببرند و چنین اتفاقاتی در نظام‌های سیاسی دنیا نیز روی می‌دهد. حاصل آن کنش و واکنش‌ها این شد که مردم متوجه تفاوت بین شعار و شعور بشوند و بدانند که مسیر توسعه در گروی مشارکت آنان در تدوین و طراحی راه‌شان از صندوق‌های رأی است و آیت‌الله هاشمی به نیکی این دیدگاه مردم را دریافته بود و در کنار آنان قرار گرفت.
شما به عنوان یك زن، در خصوص اتفاقاتی كه برای آتنا و بنیتا در جامعه امروز افتاد چه نظری دارید؟
متأسفانه چنین اتفاقاتی در همه جای دنیا هست و من از طرف خانواده آیت‌الله هاشمی به خانواده‌های این عزیزان تسلیت می‌گویم. از سوی دیگر باید اشاره كنم كه بعد از آمدن احمدی‌نژاد، مملکت به شکل عجیبی به سمت بی‌اخلاقی رفت و هنوز جامعه به حالت قبل بازنگشته است. هشت سال دوره احمدی‌نژاد تأثیرات عمیقی بر جای گذاشت. البته ناگفته نماند که قبل از احمدی‌نژاد نیز برخی از این مسائل بود ولی امروز متفاوت است.
به اعتقاد شما راه ایجاد یک فضای ایمن در جامعه چیست؟
حل این مشكلات بحث‌های کارشناسی فراوانی می‌طلبد؛ برای مثال در انگلیس، قانونی برای فرادستان تعیین کردند و گفتند ابتدا حاکمان باید قانون را رعایت کنند. خوشبختانه با وجود شبکه‌های مجازی و... آگاهی مردم خوب پیشرفت کرده است و همین واقعیت باعث خواهد شد حق و حقوق خود و دیگران را بهتر درک کنند و بدانند که برای زیستی متعالی در جامعه احتیاج دارند که حقوق شهروندی را بدانند.
بحث آزاد شدن تریاک را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در گذشته امتحان شده و نتیجه مثبتی داشته است. امروزه برخی از جوانان این سرزمین به دنبال شیشه و... رفته‌اند که بسیار خطرناک و توهم‌زاست. اگر برخی جوانان نمی‌توانند دست از چنین آلودگی‌هایی بردارند، تریاک بکشند به نظر سالم‌تر از بقیه موادهاست. اما باید هوشیار باشیم که در اجرا منحرف نشود.
نبود وزیر زن در کابینه دولت دوازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چرا زن نباید وزیر شود؟ روحانی چه پاسخی برای بانوان ایران زمین دارد؟ البته شنیده‌ام که به روحانی گفته‌اند نباید وزیر زن داشته باشید. احمدی‌نژاد وزیر زن داشت، چون روحانی از خودشان نیست فشار می‌آورند که وزیر زن نباید باشد.
برای انتصاب وزیر زن باید هزینه بدهیم. روحانی باید بداند زنان به او رأی دادند و زنان این‌قدر ارزش دارند که به خواسته‌های خود برسند. به غیر از وزارت، بسیاری از سمت‌ها وجود دارد که بانوان می‌توانند داشته باشند. در دنیای امروز نمی‌توانیم بگوییم وزیر زن داشتن نوآوری است. برای ما آبروریزی است كه در افغانستان وزیر زن دارند و ما نداریم. روحانی این فقدان را باید در پست‌های مدیریت بالا جبران کند. برای مثال، در معاون وزیر، استاندار، فرمانداری، رئیس دانشگاه و... می‌تواند از وجود بانوان استفاده کند.
آیا خواب پدرتان را دیده‌اید؟
خواب نمی‌بینم وقتی نیز می‌بینم یادم نمی‌آید اما یک بار پدرم را خواب دیدم و فریاد زدم دکتر دکتر پدرم زنده است...
فوت آیت‌الله بیشتر به كدام‌یك از شما ضربه زد؟
بیشترین آسیب را از فوت بابا، فاطمه خورده است.
مهدی عفو مشروط نمی‌گیرد؟
باید یک سوم آن یعنی 40 ماه را بگذراند تا بتوانیم از این قانون استفاده کنیم.
اینکه گفتند آیت‌الله صانعی در مقبره امام بر پیکر آیت‌الله نماز میت خواندند درست بود؟
خیر، این موضوع شایعه بود و ایشان فقط به داخل ضریح آمدند که حال‌شان نیز بد شد.
تأثیر نبود آیت‌الله هاشمی در دولت جدید روحانی چیست؟
نبود آیت‌الله در رفتارهای اصولگرایان تأثیر می‌گذارد. پدر وزنه تعادل بود چرا که جبهه رقیب با حضور او برخی کارها را نمی‌توانست بکند. در آن زمان وزرای دولت یازدهم پیش پدر می‌آمدند و مشورت می‌گرفتند ولی البته حسن روحانی از ایشان مشورت نمی‌گرفت.
دولت دوم روحانی چگونه باید پیش برود؟
روحانی باید بتواند از ظرفیت برجام استفاده کند؛ این درست که زمان‌بر است ولی در دور دوم دولت باید شکوفه‌ها نمایان شود!
برخی در شبکه‌های مجازی گفته بودند در قضیه فاو، محسن رضایی به هاشمی حقیقت را نگفته است، نظر شما چیست؟
بگذارید یک نقل قول دیگری بگویم. در قضیه پذیرش قطعنامه 598 پدر نقل می‌کرد که: محسن رضایی آمد و به من گفت پول، نیرو، سلاح و ... نداریم وقتی این‌ها را مطرح کرد، گفتم همین کاستی‌ها را به حضرت امام(س) بنویس و او نیز نوشت! وقتی قضیه در كشور مطرح شد محسن رضایی حرفش را عوض كرد و می‌گوید من ننوشتم و سپس می‌گوید آیت‌الله هاشمی من را گول زد! بعد پدر به او گفته بود كه خود شما گفتید این مشکلات را داریم و گفتم برای امام(س) بنویس، من که چیزی نگفتم تا شما بنویسید!
چه توصیه‌ای به حسن روحانی دارید؟
برخی فرصت‌سوزی‌ها به سوء مدیریت‌ها برمی‌گردد. در برخی موضوعات، چوب اصولگرایان را نمی‌خوریم بلكه چوب سوء مدیریت‌ها را می‌خوریم. در کنار توجه به پارامترهای مدیریتی از جمله موضوعات امنیتی، اخلاص، ارزشی بودن و... اندكی نیز به تخصص اهمیت داده شود تا ضعف مدیران ارشد و میانی در همه سطوح برطرف شود زیرا مردم در دور دوم، انتظار حرکت بیش از پیش دارند. مدیران باید شاخص‌های مدیریتی داشته باشند و ما نیاز به مدیران واقعی داریم تا بتوانیم از ظرفیت برجام استفاده کنیم. نیروهای ضعیف از دولت باید بروند و اینكه افراد ضعیف از پستی به پست دیگر می‌روند جای تأمل دارد.
برخی می‌گویند دولت دوم روحانی شبیه دولت دوم هاشمی است نظرتان چیست؟
زمانی که اکنون در آن قرار داریم با زمان دولت دوم هاشمی تفاوت‌های عمده دارد چرا که حضور شبکه‌های مجازی و افزایش آگاهی شهروندان شرایط را به گونهای کرده که مطالبات جدی‌تر شده است و به عبارتی، شبکه‌های مجازی یک گونه توسعه سیاسی خارج از مدیریت حاکمیت به وجود آورده است که این نکته، هم نقطه ضعف و هم قوت است.
اینکه می‌گویند 40 درصد جامعه زیر خط فقر است را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من این آمار را قبول ندارم. شاید به دلیل فقدان آموزش‌های لازم، سبک درستی از زندگی نداریم ولی آنچه در کوی و برزن می‌بینیم با خط فقری که بیان می‌دارند مغایرت دارد. جاده‌ها، پمپ بنزین‌ها، مسافرت‌ها، سرانه خرید و... گواه این است که این نظر درست نیست. پول چه سالم و چه ناسالم در بین مردم در گردش است.
نظر شما درباره خانم طاهره طاهریان دوست خانوادگی شما چیست؟
خانم طاهریان باید وزیر ورزش می‌شد زیرا از گودرزی و سلطانی‌فر بهتر است.
منبع: روزنامه قانون