فرزانه ترکان، عضو شورای مرکزی کارگزاران سازندگی ایران
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخیرا طی ابلاغیه‌ای خطاب به روسا و سرپرستان دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی سراسر کشور، آنها را ملزم کرده که جهت تامین داروهای مورد نیاز مراکز درمانی تحت پوشش خود، صرفا از داروهای ژنریک تولید داخل خریداری کنند.
موضوع قابل بحث اینجاست که مشکل دارو در کشور مربوط به امسال و سال گذشته نیست و ما در بعضی از اقلام دارویی به ویژه داروهای بیماران خاص قطعا به تولیدات خارجی نیاز داریم. برحسب شرایط علمی و مدونی که سال‌هاست به عنوان پروتکل‌های درمان مطرح می‌شود نیاز است که یک سری داروها حتما برای بیماران خاص وارد کشور شود. البته خوشبختانه در سال‌های اخیر میزان وابستگی‌مان به این داروها و شرکت‌های دارویی و برندهای خارجی خیلی کمتر شده و تولیدات داخلی حدی از نیازها را برطرف کرده است البته این موضوع به معنای رفع کامل نیازها نیست.
دو نکته در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد. اول سلامت بیماران و مصرف‌کنندگان و دوم حمایت از تولید داخلی.
من هم موافقم در مواقعی که تولید داخلی دارویی وجود دارد و ثابت شده که تاثیرات مثبت درمانی هم داشته است، ما از تشویق بیمار برای استفاده از نمونه برند خارجی پرهیز کنیم. پزشکان باید در این زمینه محتاط عمل کنند و در مواقعی که تفاوت چندانی در روند درمان وجود ندارد، بیماران را به استفاده از داروهای خارجی سوق ندهند چراکه نیاز کاذبی ایجاد می‌شود و تشتتی را در افکار عمومی شکل می‌دهد که اگر داروی خارجی استفاده شود، در روند بهبود تفاوتی ایجاد می‌کند با اینکه همیشه اینطور نیست.
در این رابطه باید مصلحت بیمار در نظر گرفته شود و جامعه پزشکی به این موضوع توجه دارد. در مواقعی که بیماری خاص وجود دارد و تولید داخلی دارو برای او موجود نیست یا اگر موجود است توان تاثیر آن دارو به اندازه داروی خارجی نیست، آن داروی خارجی باید برای در نظر گرفتن صلاح و مصلحت مردم به هر نحو وارد کشور شود همانطور که تاکنون این کار انجام شده است. به طوری که داروهایی وجود داشته که برند اصلی آنها برند آمریکایی و تحریم بوده اما ما توانستیم آنها را از طریق شرکت‌های وابسته در کشورهای دیگر تهیه کنیم.
از سویی جو جدیدی در جامعه ایجاد شده مبنی بر اینکه برای بعضی از بیماری‌های تقریبا لاعلاج و مادرزادی داروهایی وجود دارد. درحالی که در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا هم داروها و موادی که برای درمان استفاده می‌شود هنوز در مرحله تحقیق است و در لیست دارویی کشورهای پیشرفته وجود ندارد اما گاهی بعضی از پزشکان و رسانه‌ها به خصوص صداوسیما، با طرح این موارد خانواده‌ها را از وزارت بهداشت متوقع می‌کنند درحالی که این داروها هنوز داروهای نایابی با قیمت بسیاری کلان هستند و هنوز هم وارد طرح درمانی بین‌المللی دنیا نشده‌اند. برخی با طرح چنین مباحثی باعث می‌شوند مردم تصور کنند که کم‌کاری از سوی مسئولان درمانی کشور صورت می‌گیرد درحالی که اینطور نیست.
از سویی ما باید درمان کردن را با زنده نگه داشتن متفاوت بدانیم و وزارت بهداشت قطعا در کمیسیون‌های تخصصی بررسی می‌کند که باید برای کدام بخش حتما هزینه شود اما در مواردی که درمانی وجود ندارد هزینه‌ها باید در جای مناسبی صرف شود. از طرف دیگر شرایط بین‌المللی آنچنان بر سیستم درمان و سلامت کشورمان تاثیرگذار نیست و شرایط داخلی در حوزه بهداشت و درمان بحرانی است.
متاسفانه جوانب طرح تحول سلامت که در ابتدا به عنوان طرح کلی و خوبی مطرح شد، به درستی مورد ارزیابی قرار نگرفت. وزارت بهداشت باید ابتدا آن را به صورت آزمایشی به اجرا درمی‌آورد تا به درستی بررسی و امتحان شود اما این طرح به یک باره با چندین برابر شدن تعرفه‌ها بدون پیش‌بینی‌های لازم به اجرا گذاشته شد و مشکلاتی را به وجود آورد که ربطی به تحریم‌ها ندارد. درحال حاضر وزارت بهداشت با کمبود بودجه بسیار وسیعی در این رابطه مواجه است و نمی‌داند این کمبود را برای سیستم درمان از کجا تامین کند.
قطعا ما موافق نیستیم که همه هزینه فروش نفت کشور برای بخش بهداشت و درمان هزینه شود و لازم است برای حوزه اشتغال، گردشگری و کمک به گردش اقتصادی کشور نیز هزینه شود. بنابراین من فکر می‌کنم این طرح بسیار عجولانه اجرا شده و تمهیدات لازم برای آن پیش‌بینی نشده است. از جمله اینکه باید در تجویزهای دارویی، درخواست‌های پاراکلینیکی و موارد مشابه حتما یک برنامه مدونی وجود داشته باشد که پزشک با این موضوع مواجه نشود که یک بیمار با دفترچه بیمه در یک هفته سه مورد ام‌آرآی داشته و چند بار آزمایش خون داده باشد و سیستم‌های بیمه و کنترل‌گر اجازه چنین تجویزهایی را به پزشکان نمی‌دهد. متاسفانه وزارت بهداشت کشور ما بدون در نظر گرفتن سیستم‌های کنترل بین‌المللی، طرح تحول را فقط با افزایش تعرفه در کشور رواج داده و متاسفانه می‌بینیم که لجام گسیخته ادامه پیدا می‌کند و همه از آن ناراضی هستند. به نظر می‌رسد اکنون وزارت بهداشت برای کنترل به فکر افتاده اما کارهای درستی انجام نمی‌دهد مثلا برخی اقلام دارویی را که برای مردم واجب است، از لیست بیمه خارج می‌کند. این محدود کردن‌ها به این شکل کارهای منطقی و قانونی نیست و اگر بخواهند کار اصولی انجام دهند، باید بنشینند و کنترل‌های درستی را بر اساس قانون‌های بین‌المللی برای تجویز و نظارت در درمان بنویسند تا هزینه‌های طرح تحول کم شود اما همچنان هم به دنبال طرح‌های کوتاه‌مدتی هستند که نارضایتی مردم را ایجاد می‌کند.
منبع: روزنامه سازندگی