غلامرضا پناه، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
این روزها بسیاری اعتقاد دارند که اصلاح‌طلبان قدیم محافظه‌کار شده‌اند و شکافی عمیق بین نسل قدیم اصلاح‌طلبی و نسل جدید آن به‌وجود آمده است. این درحالی است که حرکتِ با شیبِ ملایم اصلاح‌طلبان قدیم را نمی‌توان محافظه‌کاری بلکه باید نوعی تدبیر قلمداد کرد.
قدمای اصلاح‌طلبی در گذشته با شتاب بیشتری حرکت می‌کردند و سرعت بالایی در استراتژی‌هایشان داشتند اما امروز با کمی تعمق و تامل بیشتری حرکت می‌کنند. حال به دلیل اینکه آنها در ادوار قدیم سرعت بالایی داشتند، همگان گمان می‌کنند که امروزه محافظه‌کار شده‌اند. اصلاح‌طلبان دایره وسیعی همراه با طیف‌های گسترده را تشکیل می‌دهند. اصلاح‌طلبان در فرآیند فعالیت‌های‌شان به کمال رسیدهاند و با تجربه‌ای که در بحث حکومت‌داری و تعامل با رقیب، شرایط و فضای اقتصاد جهانی، اقتصاد داخلی کشور و سیاست خارجی و داخلی کشور به‌دست آورده‌اند طبیعتا به این نتیجه رسیدهاند که شتاب و هیجان پاسخگوی این جامعه نیست.
به‌طور مثال زمانی که در اتوبانی کاملا استاندارد قرار می‌گیریم با اطمینان بیشتری می‌توان با سرعت 140 کیلومتر در ساعت رانندگی کرد. اما تجربه قدمای اصلاح‌طلب در شرایط کنونی این را می‌گوید که اتوبانی صددرصد استاندارد وجود خارجی ندارد. و ما در کشور با عدم زیرساخت‌های درست سیاسی، فرهنگی و اقتصادی روبه‌رو هستیم لذا باید متناسب با زیرساخت‌هایی که در جامعه وجود دارد قدم بر‌داریم. اصل مهم این است که اصلاح‌طلب‌های باتجربه، این موضوع را خوب می‌دانند که برخی تحولات جامعه به‌خصوص در زمینه فرهنگی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد، بلکه فرهنگ‌سازی در گذر زمان رخ می‌دهد. در عالم سیاست هم همین‌طور است. چون تجربه قوی دموکراتیک در کشور نداریم و با توجه به اینکه احزاب در کشور ما نهادینه نشده‌اند و ساختار اساسی احزاب در کشور شکل نگرفته است طبیعتا وزن احزاب مشخص نشده بود. اصلاح‌طلبان در تشکیلاتی که تحت عنوان شورای هماهنگی به‌وجود آوردند، اعم از یک‌نفره و حتی صد نفره تماما صاحب یک رای بیشتر نبودند. این دلیلی برای این است که احزاب وزن و جایگاه‌شان تدوین نشده بود. آن زمان‌ها هرکسی که حزب داشت خودش را در جرگه اصلاح‌طلبان معرفی می‌کرد و با سرعتی بالا به حرکت ادامه می‌داد. برونداد چنین رفتارهایی به پای اصلاح‌طلبان اصلی نوشته می‌شد و آن جامعه رقبا و پذیرندگان مشی اصلاح‌طلبی آن فرد را نماد جریان اصلاح‌طلبی یا یک حزب می‌دیدند که به هرحال صدای اصلاح‌طلبی از آن بیرون می‌آید. یکی از جریان‌های قدیمی اصلاح‌طلبی حزب کارگزاران است. جریانی که از روز تاسیس آن تا اکنون که قریب به 23 سال می‌گذرد هیچ افراط و تفریطی نداشته است، زیرا همیشه در یک شیب ملایم و هماهنگ با شرایط حرکت کرده است. اعتقاد اعضای تشکیل‌دهنده این حزب امروزه این است که باید متناسب با شرایط کشور گام برداشت.
در مجموع قدم برداشتن همگام با شرایط کشور نه‌تنها یک عقبگرد نیست بلکه نوعی شناخت از مسائل به‌روز کشور است. کارگزاران به این جمع‌بندی رسیدهاند که باید متعادل‌تر باشند. اصلاح‌طلبان قدیم هزینه‌های سنگینی را در بعضی تندروی‌ها پرداخت کرده‌اند و حال به این نتیجه رسیدهاند که باید ترمز را کشید و با احتیاط بیشتری پیش رفت.
شکافی که این روزها بین نسل جوان و قدیم اصلاح‌طلبی افتاده این است که نسل جوان برای رسیدن به هدف عجله دارد. این نسل وقتی به پیشینه پیشکسوتان اصلاح‌طلبی می‌نگرد انتظار دارد که قدیمی‌ها هم با همان سرعت حرکت کنند. اما زمانی که می‌بیند میان سرعت نسل خودش و نسل قدیم فاصله افتاده کمی دلسرد می‌شود و القابی مانند محافظه‌کار را به آنها نسبت می‌دهد. این درحالی است که فعالیت اصلاح‌طلبان دیروز در شرایط فعلی محافظه‌کاری نیست بلکه رسیدن به یک تجربه و باور شرایط موجود و حرکت کردن متناسب با تمامی پارامترهایی است که در جامعه وجود دارد. برای کم کردن این شکاف، نسل قدیم اصلاح‌طلبی باید بتواند با ابزارهایی مثل رسانه، تشکیل سمینارها، جلسات و گفتمان، تجربیات خود را به جوانان تزریق کند. این عملکرد باعث خواهد شد که اصلاح‌طلبان امروز با درس گرفتن از تجربیات قدیمی‌ها، دیگر بعضی خطاهای آنها را تکرار نکنند.هرچند اصلاح‌طلبان نه‌تنها برای نسل جدید بلکه باید تجربیات‌شان را برای کل جامعه شرح دهند. به‌خصوص در شرایطی که هر اتفاقی که می‌افتد مردم آن را از چشم اصلاح‌طلبانی می‌بینند که زمانی از آقای روحانی حمایت کرده‌اند. جامعه بهتر است بداند که اصلاح‌طلبان همانطور که از دولت دوازدهم حمایت می‌کنند انتقاداتی نیز به آن دارند. مثلا ما اعتقاد داریم یکی از اشکالات دولت فعلی این است که تلفیقی از نیروهای اعتدالی، اصولگرا و اصلاح‌طلب است و اتفاقا نیروهای اصلاح‌طلبی که در دولت وجود دارند، تقریبا افرادی هستند که وزنه سیاسی بسیار ضعیف و پایینی دارند. درحالی که اگر دولت کاملا اصولگرا، کاملا اعتدالی یا کاملا اصلاح‌طلب بود شاید با هارمونی بیشتری می‌توانست پیش برود و موفق باشد. امروز یکی از مسائلی که اصلاح‌طلبان تاوان آن را می‌دهند این است که هارمونی اساسی در میان آنها مشاهده نمی‌شود.
منبع: روزنامه سازندگی