مصطفی هاشمی طبا، عضو هیئت موسس جزب کارگزاران سازندگی ایران
برای تحلیل طرح شفافیت آرای نمایندگان باید دید چه سیری طی شده و بعد درباره آن تحلیل ارائه شود. اگر دقیق خاطرم باشد در آذر ماه سال ۹۶ بود که نخستین‌بار طرح شفافیت آرای نمایندگان توسط یکی از نمایندگان مجلس که به امضای حدود سی تن از اعضای فراکسیون امید رسیده بود و به صورت دو فوریتی مطرح شد؛ اما این طرح آن زمان با استقبال چندانی روبه‌رو نشد و در نوبت رسیدگی در صحن قرار گرفت. با نزدیک شدن زمان اعلام وصول این طرح در مجلس، نمایندگان اصولگرای مجلس نیز طرحی را که تقریبا مشابه طرح آقای فتحی بود کلید زدند، و در اواسط مردادماه سال جاری نیز طرحی درباره شفافیت آرای نمایندگان مجلس توسط آقای حاجی دلیگانی، با امضای ۲۹ تن از نمایندگان، تقدیم هیئت رئیسه شد که مانند طرح قبلی بر اساس این طرح نیز در جریان بررسی لوایح و طرح‌ها، رأی‌گیری مخفی به رأی‌گیری علنی تغییر می‌یافت. البته قرار بود برخی موارد همچنان استثنا باشند و رأی‌گیری درباره آنها مخفی اخذ شود.
با این حال، در کنار این طرح‌های مجلس، طرح دیگری نیز در تیر۹۷ توسط، نماینده قم و با امضای گروهی دیگر از نمایندگان مجلس به هیئت رئیسه مجلس ارسال شد.همان‌طور که می‌دانیم این طرح معطل ماند و به نتیجه غایی خود نرسید. ما در این باره ابتدا باید ببینیم هدف شفافیت رای نمایندگان چیست؟ اگر رای نماینده مردم مخفی باشد بدون هراس از عواقب احتمالی رای می‌دهد. اما اگر همین رای شفاف و علنی باشد ممکن است با تردید رای دهد بنابراین اصل رای مخفی بهتر است. اینکه بگوییم همه‌جا رای شفاف باید وجود داشته باشد امکان‌پذیر نیست. رای یک نماینده باید برای خودش محفوظ باشد.
دراین‌باره هیچ بعید نیست که نمایندگان تحت فشار قرار گیرند و زیر نفوذ اغیار مجبور به رای شوند. به عنوان یک کارشناس و بابت عواقب آن براساس واقعیت‌های موجود، با اینکه مشخص باشد هرکسی چه رایی دارد موافق نیستم. اگر قرار بر این باشد نتیجه‌ای جزاین ندارد که هر نماینده بابت علنی بودن رایش بترسد و به دلایلی رای دیگری دهد.
رای مجلس بسیار مهم و اثرگذار است و بااین طرح که اتفاقا از سوی اصولگرایان نیز مورد حمایت قرار گرفته است نمایندگان از ترس رد صلاحیت نمی‌توانند به درستی تصمیم بگیرند. موافقان این طرح می‌گویند این مسئله باید وجود داشته باشد تا مردم بفهمند به چه کسانی و چرا رای داده‌اند و در واقع نوعی اطلاع‌رسانی و آگاهی عمومی شکل می‌گیرد اما ما باید براساس واقعیات سیاسی ایران به این مسئله بپردازیم. کمااینکه کسی که با لیست وارد مجلس شده است غالبا به لیست متعهد می‌شود در حالیکه این مسئله چالش‌های جدیدی ایجاد می‌کند. یک نماینده باید متعهد به مردم باشد نه لیست و رئیس لیست. نماینده مردم کسی است که خودش با خدای خودش خلوت کند و تصمیم بگیرد حتی در زمانی که جهت‌گیری حزبی دارد. در دوران نخست‌وزیری مهندس موسوی مجلس در هنگام رای دادن، مناسبات گروهی را در نظر نمی‌گرفت و همین باعث حریت آرای نمایندگان مجلس می‌شد.
درست است که شفافیت به عنوان یکی از اصول دموکراسی باید مورد توجه قرار گیرد اما شرایط ما متفاوت است و نمی‌توان به بهانه شفافیت حریت نمایندگان را زیر سوال برد و فردیت آنها را مخدوش کرد. چون بسیاری از مصوبات مجلس به‌گونه‌ای‌ست که از حساسیت بالایی برخوردار است و ممکن است بابت تعدد مراکز حکمرانی در ایران منجر به عواقبی نظیر ردصلاحیت در دوره‌های بعدی انتخابات شود و همچنین فرد را در جناح و جمع حل کند از همین رو و با وجود اعتراف به ابعاد مثبت این طرح معتقدم که آرا باید مخفی باشد و همین روال فعلی به مصلحت مجلس و نظام است.
منبع: روزنامه سازندگی