احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی زب کارگزاران سزندگی ایران

روز شنبه رئیس‌جمهور عراق اولین سفرهای خارجی خود پس از انتخاب شدن را، با سفر به ایران آغاز کرد. دیدار از ریاض هم در برنامه سفرهای او وجود دارد. اهمیت این سفر از آن‌روست که ایران برای آزادسازی عراق از شر رژیم صدام حسین و سپس از شر تروریست‌ها هزینه‌های زیادی کرد و کمک‌های زیادی به دولت‌های عراق کرد و اینک که ایران با تنگناهای زیادی روبه‌رو شده است و عراق یکی از مفرهای این تنگناهاست پس انتظار می‌رود حق دوستی را نگه دارد. رئیس‌جمهور ایران ابراز داشت مبادلات دو کشور به سطح سیزده میلیارد دلار در سال می‌رسد که قابل افزایش به بیست میلیارد است اما چگونگی این مبادلات بسیار مهم است.

اگر چنان‌که می‌گویند نفت برابر غذا باشد دردی از ایران دوا نمی‌کند، خصوصا که شنیده می‌شود هم‌زمان با این سفر نفت کرکوک مسیر خود را از طریق ترکیه به بندر جیهان از نو گشوده است. گفته می‌شود مسئله مربوط به اختلافات حکومت مرکزی با اقلیم کردستان می‌شده و ربطی به تهدیدهای آمریکا ندارد. چه ربط داشته باشد و چه ربط نداشته باشید، مسائل و تنگناهای ایران، به همین قضایا یعنی دلار و نفت مربوط می‌شود. ایران نیازمند دلار است و نیاز خود به غذا را تأمین می‌کند.

اگر ایران نتواند نیازهای دلاری خود را برطرف کند، بازنده اصلی کشمکش‌های پنج و شش سال اخیر خاورمیانه خواهد بود. حدس دیگری که در حاشیه این سفر مطرح می‌شود احتمال میانجیگری بین ایران و عربستان است.

اگر این مقصود هم حاصل شود می‌توان این سفر را سفر مثبتی ارزیابی کرد. زیرا درگیری دو کشور مهم منطقه فقط به نفع آمریکا و اسرائیل تمام خواهد شد. ترس از تهران ریاض را به دامان آمریکا و اسرائیل می‌اندازد. هیزم‌کشی اسرائیل و خشنودی آن از تیره‌تر شدن روابط ایران و عربستان از هم‌اکنون پیداست. دل‌خوش کردن به زوار اربعین و باورهای نزدیک دو ملت روی میز سیاست تأثیر چندانی ندارد. دیدیم که در زمان رژیم سابق به‌رغم همه این هم‌سویی‌ها مرزها بسته بود و رفت‌وآمدی جریان نداشت. اما نکته مثبت در بیانات رئیس‌جمهور عراق طرح یک نظام منطقه‌ای جدید بود که جایگاه دو کشور در آن جایگاه بالایی باشد. شکی نیست که چنین نگاهی اساسا مثبت و امیدوار‌کننده است ولی آیا بدون حضور عربستان چنین خوش‌بینی‌ای محلی از اِعراب دارد؟ هرچه باشد نقطه حرکت باید همین‌جا باشد. اگر واقعا نیت خیری در میان باشد و دولت‌های منطقه بخواهند کاری انجام دهند که کارستان باشد، باید از یک بنای منطقه‌ای شروع کرد. وگرنه کجا می‌توان کاری کرد که ترکیه یا عراق یا عربستان یا ایران در آن حضور نداشته باشند. وجود ایران و عراق و سوریه در کنار هم نعمتی است الهی، ولی به شرط آنکه سهم دیگر بازیگران هم لحاظ شود. در مجموع باید سفر رئیس‌جمهور عراق به ایران و منطقه را به خیر تعبیر کرد و سعی کرد روی موارد مثبت و مهم آن مانور داد و اوضاع کلی منطقه را هم از یاد نبرد. مقصود لحاظ کردن تنگناهایی است که عراق هم در آن درگیر است و نمی‌توان در شرایط کنونی زیاده‌خواهی کرد یا توقعات مالایطاق داشت.

منبع: روزنامه سازندگی