غلامحسین کرباسچی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

در گذشته، هر روزنامه‌ای مجموعه‌ای از مشکلات مادی و فیزیکی و سیاسی داشت که سعی می‌کرد خود را با آن تطبیق دهد؛ اما امروز روزنامه‌ها معضلات مشترکی پیدا کرده‌اند که از همه مشکلات قبلی فراتر است و آن معضل رقابت با شبکه‌های اجتماعی است. انتشار روزنامه در شرایط فعلی با مزایایی که شبکه‌های اجتماعی دارند و استقبالی که به لحاظ مستمعین و خوانندگان وجود دارد، کاری سخت است و به یک معنی ممکن است کل مخاطبین خود را از دست بدهید. این مسئله اختصاصی به روزنامه ما ندارد، و روزنامه‌های ایران هم درگیر این مشکل نیستند؛ این مسئله‌ای جهانی است و این امکان وجود دارد که روز به روز این مشکل تشدید شود. کم‌هزینه بودن انتشار و سرعت بالای اطلاع‌رسانی از مزایای شبکه‌های اجتماعی است. همچنین، گسترده بودن از لحاظ در بر گرفتن خواننده‌ها که محدودیت سنی و شغلی و جغرافیایی ندارد. همه این مسائلی که عنوان شد، مزایای شبکه‌های اجتماعی است. البته روزنامه‌ها مزایای دیگری دارند؛ از جمله احساسی که مردم نسبت به فیزیک روزنامه دارند و عادتی که در بخش روزنامه‌خوان کشور وجود دارد.

در طراحی و صفحه‌بندی روزنامه‌ها هم فرمت‌های جاافتاده‌ای در روزنامه‌ها وجود دارد که شبکه‌های اجتماعی این چنین کار نمی‌کنند؛ اما ممکن است همه اینها در آینده در شبکه‌های اجتماعی رعایت شود. در دنیا روزنامه‌ها و نشریات معروف از شبکه‌های اجتماعی عبور نکرده‌اند. برخی رسما به جای انتشار کاغذی به صورت دیجیتال منتشر می‌شوند، برخی این مسیر را رفتند و برگشتند؛ اما امروز آنچه رایج است، استفاده از هر دو است. رسانه‌ای که هدف اطلاع‌رسانی دارد، می‌خواهد از بیشترین مخاطب بهره‌مند باشد و زمانی که می‌بیند رقیبی در روبه‌رو دارد، نمی‌تواند او را نادیده بگیرد و ناچار تمام نشریات معروف از هر دو امکان استفاده می‌کنند. به گمان من روزنامه سازندگی، با اینکه در زمینه دیجیتال فعال کارنکرده است؛ اما به لحاظ تاثیرگذاری و انعکاس تحلیل‌ها در شبکه‌های اجتماعی توانسته است جایی برای خود باز کند. این مسئله بسیار حیاتی است و باید برای ادامه کار روزنامه و خواننده داشتن و تاثیرگذاری انجام داد.

ضمن اینکه فیزیک روزنامه نیز اهمیت دارد. شبکه‌های اجتماعی که رقیب روزنامه‌نگاری سنتی است باید به عنوان یک امکان مورد استفاده قرار بگیرد. باید راهی برای ادامه حیات روزنامه پیدا کرد. در نهایت باید بگویم، ما به عنوان مدیریت انتشار روزنامه‌ها سعی می‌کنیم با این رقیب جدید کنار بیاییم، باید حتما از این رقابت استفاده کنیم و مزایای نسبی یک روزنامه دیجیتال را منظور کنیم. تلاش ما باید این باشد که هزینه‌ها را برای روزنامه‌های کاغذی به حداقل برسانیم. شاید از ارشاد و سایر مراکز کمک‌هایی مثل سوبسید ارائه شود ولی این کمک‌ها بادوام نیست. برای دوام داشتن باید دست‌اندرکاران روزنامه هزینه‌های خود را به حداقل  برسانند. یکی از را هها این است که همانطور که در انتشار مطالب از کاغذ به سمت دیجیتال می‌رویم، دیگر هزینه‌ها را هم باید کم کنیم و الان روزنامه ما چیزی معادل هزینه چاپ برای دفتر هزینه می‌کند. ما برای هر روزی که در روزنامه پول چاپ و زینک می‌دهیم، به این مقدار هزینه جا و ملحقات جا را پرداخت می‌کنیم. صرفه‌جویی در کاغذ مهم است. اگر مجموعه‌ای تصمیم داشته باشد در کار روزنامه‌نگاری فعال باشد و در مقابل شبکه‌های اجتماعی دوام بیاورد، اولین قدم فعال بودن و کم کردن هزینه‌ها است. در کنار آن باید برای درآمدهای جنبی از جمله آگهی‌ها فکری کرد. نباید چندان به فروش فیزیکی روزنامه متکی بود. این امکان وجود دارد که از شبکه‌های دیجیتال برای انتشار روزنامه استفاده کرد. در این روش شما با مخاطبان خود ارتباطی یک‌طرفه ندارید و فقط گوینده نیستید بلکه شما شنونده نیز هستید و می‌توان از این مزیت برای کمک به تداوم کار روزنامه‌نگاری استفاده کرد. تا زمانی که حیات سنتی روزنامه در کشور وجود دارد، با وجود همه اشکالاتی که دیده می‌شود، از جمله عدم مطالعه کافی و عدم استفاده از مطالب بلند و تحلیلی در نسل نو که خلاصه‌گزین است، باید هم به روزنامه فیزیکی در هر ابعادی فکر کرد و هم شبکه‌های اجتماعی را در نظر بگیریم. تاثیرگذاری روزنامه در شبکه‌های اجتماعی بااهمیت است. در سازندگی هر آنچه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، از تاثیرگذاری فیزیکی کمتر نبوده است. باید بیشتر به ابزا رهای حیات فیزیکی فکر کرد، به نوعی که اگر تبدیل به نشریه دیجیتال شود بتواند به حیات خود ادامه دهد. شاید به این نتیجه برسیم که برای تبدیل شدن به رسانه اجتماعی فعال نمی‌توان روی تک‌فروشی روزنامه و احیانا آگهی متکی باشیم. باید امکاناتی جنبی و امکانات دیگر را در نظر گرفت.