احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
موضوعی که درحالحاضر باید در عرصه دیپلماتیک مورد توجه قرار گیرد، نوع مواجهه اروپاییها با ایران و میزان تاثیری است که میتوانند در شرایط فعلی داشته باشند.
آنچه در رابطه با رفتار کشورهای اروپایی مشاهده میشود و باید در نظر گرفت، تفاوت زیاد در شرایط بخش خصوصی و بخش عمومی این کشورها است. اینکه بخش خصوصی همیشه از دولت و بازار عمومی تبعیت نمیکند. این شرکتهای خصوصی بسیار به آمریکا وابسته هستند، به همین جهت توان باز کردن راهی به سوی ایران را ندارند. در خصوص تلاشهایی که آقای مکرون اخیرا در راستای حفظ برجام انجام داده، هم باید توجه کرد که آیا حسن نیتی در کار بوده و او در پی پیدا کردن راه مناسبی برای بیرون آوردن ایران از تنگنا بوده یا خیر؟ واقعیت این است که به هرحال دستهایی از سوی آمریکا در کار است. از سویی عدم همکاری بخش خصوصی باعث شده هرگونه حرکت آنها بیثمر باشد.
در مجموع اختلاف نظر بین اروپا و آمریکا بسیار زیاد است. کشورهای اروپایی خواهان جنگ نیستند، چون به خاورمیانه نزدیکاند و آثار هرگونه فروپاشی و جنگ به آنها سرایت میکند. به همین دلیل در بسیاری موارد از اقدامات آمریکا در هراس‌اند، اما چارهای هم ندارند و نمیتوانند اقدام عملی تاثیرگذاری داشته باشند.
با این حال اروپاییها درحالحاضر و با توجه به سیاستهایی که آمریکا در پیش گرفته، میتوانند این کشور را متقاعد کنند که راه باریکهای برای ایران باز شود. البته تغییر و تحولات اخیر در آمریکا همچون برکناری جان بولتون نمیتواند تاثیر زیادی بر سیاست کلان این کشور داشته باشد. هرچند اینکه چنین فردی از جمع تصمیم‌گیران آمریکا کم شده خودش جای خوشحالی است، اما در مجموع در سیاست کلان آمریکا در قبال ایران تاثیر قابل توجهی نخواهد داشت.
به هرحال آقای ترامپ خودش برای گفتوگوی مستقیم با ایران ابراز تمایل میکند. اما باز همان بازی دیرینه رخ میدهد. اینکه اروپاییها و آمریکایی‌ها رقابت شدیدی با هم دارند و کشورهای اروپایی تصور میکنند آمریکا ایران را برای خودش میخواهد.
با این وجود به نظر میرسد تا پایان ریاست‌جمهوری آقای ترامپ تغییر چندانی در سیاست آمریکا ایجاد نمیشود، چراکه در بحث مذاکره ایران و آمریکا، نهایتا این کشور آمریکا است که انعطاف نشان نمیدهد. ایران از ابتدا به دلیل بی‌اعتمادی که نسبت به سیاستهای این کشور داشته حرف خودش را زده است. به هرحال مسئولان ایرانی در این رابطه دست پیش را گرفتند، چراکه آمریکایی‌ها جلوی هرگونه تغییر و تحولی را میگیرند. آنها به مرگ میگیرند تا به تب راضی کنند. نهایتا میتوان گفت که تا وقتی که آقای ترامپ روی کار است، تغییر چندانی در شرایط بین‌المللی فعلی رخ نمیدهد. فقط ممکن است در حد ناچیزی، دروازههایی از سوی آنها باز شود و امکانات ناچیزِ جدیدی به ایران بدهند.
منبع: روزنامه سازندگی