سیدمصطفی هاشمی‌طبا، عضو هیئت موسس حزب کارگزاران سازندگی ایران
ایران پس از پایان مهلتی که به اروپا داده بود و در اجرای گام سوم خروج از برجام اعلام کرد که مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست و هر زمان که آنها به تعهدات خود برگردند ایران هم به تعهدات برجامی خود بازمی‌گردد.
طبق اعلام رئیسجمهور، در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مد نظر بوده را کنار بگذارد. در این صورت شاهد گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنیسازی نیاز داریم خواهیم بود.
بر این اساس، زمانبندیهایی که در برجام مورد تعهد ایران برای تحقیق و توسعه بوده، به‌طور کامل برداشته شده و هر آنچه که جمهوری اسلامی از لحاظ فنی و از لحاظ پیشرفت در زمینه تکنولوژی و فناوری هستهای مورد نیاز دارد، با نظارت آژانس و در چارچوب حرکت صلحآمیز انجام خواهد داد. در عین حال دو ماه هم به کشورهای ۱+۴ فرصت داده شده که اگر به توافقی با ایران برسند، مقامات ایرانی هم به تعهدات برجامی خود بازمی‌گردند.
در این رابطه باید گفت به هرحال واقعیت این است که آمریکا، اسرائیل، مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی تلاش میکنند هر طور که شده برجام را بر هم بزنند و در همین راستا رئیسجمهور آمریکا یک سال پیش رسما از آن خارج شد.
قطعا بهترین راهکار این است که ایران بتواند تلاش آنها را خنثی کند. برخلاف افراد و گروههایی که خود را انقلابی مینامند و معتقدند که چون آمریکا از برجام بیرون آمده ما هم باید از آن خارج شویم، من معتقدم جمهوری اسلامی باید حرکت آمریکا را در دنیا بیاثر کند. به این معنا که مسئولان و سیاستگذاران کلان کشور در جهتی پیش روند که تحرکات آمریکا نتواند مانعی بر سر راه فعالیتهای داخلی و بین‌المللی ایران باشد.
از سویی کشورهای اروپایی به‌خصوص طرفهای دیگر برجام و همچنین کشورهای چین و روسیه در زبان میگویند که میخواهند برجام پابرجا بماند. با این تفاسیر به نظر میرسد رفتار جمهوری اسلامی با توجه به نوع تصمیمات و تلاشهای طرف مقابل، منطقی بوده و گامهایی که تابهحال برداشته شده به نفع ایران بوده است.
تصمیمات مسئولان ایرانی در این جهت هشداری به اروپاییها بوده تا به این بهانه بتوانند اروپا را از سلطه فکری که آمریکا بر آنها دارد خارج کنند. بنابراین مسیری که ایران در پیش گرفته بسیار حساب شده، درست و دقیق بوده است. نهایتا اگر اروپاییها نتوانند مفاد برجام را اجرایی کنند جمهوری اسلامی میتواند برنامههای هستهای خود را به شرایط قبل از امضای برجام میرساند. اما با این حال ممکن است اگر برجام کاملا برهم بخورد ایران به وضعیت تحریمِ کامل از سوی اکثر کشورها برگردد.
با این حال ایران تا زمان مشخصی میتواند صبر کند تا اروپا به تعهدات خود براساس مفاد برجام عمل کند. مشخص است که مردم و مسئولان جمهوری اسلامی توقعی جز عمل به تعهدات از سوی همه طرفهای حاضر در برجام ندارند بنابراین براساس همین انتظار و وظیفه تصمیم‌گیری کرده و میکنند و نمیتوان انتظار داشت ایران به تنهایی به برجامی که خاصیتی ندارد وفادار باشد.
با این وجود، در هفتههای اخیر هیئتهای دیپلماتیک کشورمان با برخی کشورهای اروپایی به خصوص فرانسه دیدارهایی داشته‌اند و به نظر میرسد آقای مکرون تلاشهایی برای حفظ برجام انجام داده است. با این حال واقعیت این است که اقتصاد کشورهای اروپایی پیوند زیادی با آمریکا دارد و نمیتوان توقع گسستن این پیوند را داشت.
اما کشور فرانسه با توجه به استقلال سیاسی بیشتری که نسبت به سایر کشورهای اروپایی دارد، شاید بتواند نقش پر‌رنگ‌تری در این جهت ایفا کند اما طبق گفته آقای روحانی برخی مباحث هنوز با فرانسه حل نشده است. بنابراین بعید است که آنها با توجه به شرایط موجود بتوانند آنچه را مورد نظر ماست تامین کنند.
منبع: روزنامه سازندگی