احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

شرایط ایران و آمریکا در حال حاضر شرایط مذاکره یا گفت‌وگو نیست. ایران صراحتا دلایل خود را در نفی مذاکره با دولت فعلی امریکا بیان کرده است. پس در بدو امر هیچ‌کس نمی‌تواند خوشبین به امر مذاکره باشد. چه طرف‌های امریکایی و غربی و چه کسانی در ایران. اما آیا این شرایط پایدار است؟ در عالم سیاست، هیچ امری پایدار نیست. هر لحظه و هر ساعت ممکن است اتفاقی رخ دهد که معادلات سابق را برهم زند و وضعیت جدیدی را به‌وجود آورد. در این شرایط می‌توان به امکان گفت‌وگو نیز اندیشید. مثلا ایران از امریکا خواسته است از مواضع کنونی خود عقب‌نشینی کند. اگر این اتفاق رخ دهد و امریکا تحریم‌ها را برای مدت زمانی معلق کند، آیا وضع همچنان به صورت سابق است؟ طبعا چنین نیست. وضعیت جدیدی حاکم شده است که می‌توان درباره‌ی ادامه‌ی آن بحث کرد و نظر داد. می‌توان به امکان مذاکره در آن چارچوب فکر کرد و تصمیماتی را نیز گرفت.  به صورت کلی در ارتباط با ایجاد فضای مذاکره بین کشورهایی که روابط دیپلماتیک آنها به صورت کامل قطع است، در نظر گرفتن یک بازه زمانی و شرایط انتهایی این بازه برای رسیدن به نقطه مذاکره اهمیت زیادی دارد. ایران و امریکا نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در این وضعیت ارتباط بین کشورها به صورت عمومی، زمانی که حوادث و تنش‌ها به اوج خود می‌رسند عموما راه حلی پیدا و امکان گشایش راهی به میز مذاکره فراهم می‌شود. این مصداق در شرایط فعلی قابل لمس است. در حال حاضر تشنجات بین تهران و واشنگتن به سطح بالایی رسیده و ممکن است همین مسئله و شرایط، دو طرف را به پای میز مذاکره بکشاند. شرط و شروطی هم که تا این لحظه از جانب دو طرف گذاشته شده است جنبه رسمی نداشته است و بیشتر پیغام و پسغام‌های سیاسی است.  اگر روزی مسئله مذاکره بین ایران و امریکا جدی شود، به احتمال بالایی ایران نیز اصل مذاکره را قبول خواهد کرد تا برای خروج از تنگناهایی که در شرایط فعلی با آن روبه‌رو بوده است، پای میز مذاکره بیاید. علاوه بر اینکه، بدون شک اگر قرار بر این باشد که مذاکره‌ای بین ایران و امریکا صورت بگیرد، چارچوب و ساختار این مذاکره در قالب 1+5خواهد بود و مبنای مذاکره نیز برجام قرار داده خواهد شد. بر اساس آنچه تا امروز از رفتار واشنگتن برداشت می‌شود، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها می‌خواهند مواردی را به برجام اضافه کنند و بعد از اضافه کردن این موارد به توافق هسته‌ای، ممکن است که توافق جدیدی بین ایران و 1+5 حاصل شود اما نکته مهم باز هم همان اصل اول است که در ابتدا به آن اشاره شد: «زمان». به نظر نمی‌رسد نشستن بر سر میز مذاکره به سرعت صورت گیرد و زمان آن فرارسیده باشد. هنوز برای واکاوی مسئله «مذاکره بین ایران و آمریکا» بازه زمانی را در پیش داریم.

منبع: روزنامه سازندگی