سیدافضل موسوی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی

تحریم‌های سال 98 درآمدهای ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد. علاوه بر این، این مسئله بر صادرات و واردات در سال 98 نیز تاثیر گذاشت. درآمد ارزی ایران در سال 98 کاهش جدی داشت. در عین حال برای اینکه یک جنس صادر و وارد شود، هزینه‌های اضافی و متعدد زیادی پرداخت شد. نمونه روشن آن، این بود که هزینه ریسک بیمه‌ها بالا رفت. این مسائل همه‌و‌همه دست به دست هم می‌دهند و قیمت تمام‌شده واردات‌ و صادارت بالا می‌رود و این ریسک بیمه خسارات زیادی را به ما وارد می‌کند. علاوه بر این، مزاحمت‌هایی که سال گذشته برای کشتی‌های حامل نفت ایران رخ داد، نیز هزینه‌های زیادی را برای ایران ایجاد و مشکل صادرات نفت ایران را پیچیده کرد. اثر این مسائل در داخل نیز روشن بود؛ وقتی نتوانیم درآمد نفت داشته باشیم، باید به سراغ درآمد داخلی مالیات برویم، وقتی قیمت تمام‌شده بالا می‌رود، طبیعتا عوارض گمرک نیز کاهش می‌یابد. تصور کنید ضریبی که برای عوارض خودرو داریم، حدود 130 درصد قیمت بود؛ اما در شرایطی که خودرو وارد نمی‌شود و این عوارض هم گرفته نمی‌شود، عوارض گمرک نیز کاهش می‌یابد. در مقابل برای تداوم صادرات و تامین بخشی از نیازهای ارزی مجبور هستیم که به صادرکنندگان معافیت مالیاتی دهیم تا بتوانیم بخشی از نیازهای ارزی را تامین کنیم. در این شرایط که تحقق درآمد نفتی ممکن نبود، تمامی درآمد کشور متکی به مالیات بود. طبیعتا درآمد کشور کاهش یافت. کار و تجارت که با مشکل برخورد کرده. از طرف دیگر ضریب مالیاتی را افزایش داده‌ایم تا کسری بودجه را جبران کنیم. تولیدکنندگان در این شرایط در فشار قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در استاندارد معمول تولید کنند؛ یعنی در عین حال که به خاطر کاهش قدرت خرید مردم، آنها درآمد معمول خود را ندارند و باید مالیات جدی نیز پرداخت کنند، باید هزینه‌های جاری خود اعم از هزینه کارگاه و کارگر را نیز بپردازند. این خود منجر به گسترش نارضایتی گسترده بین تولیدکنندگان شد، چرا که هم مجبور بودند به دولت مالیات پرداخت کنند و هم درآمد قابل توجهی از تولید و فروش نداشتند. این مشکلاتی است که در سال گذشته پشت سر گذاشتیم. متاسفانه در عرصه تولید برای سال آینده نیز چشم‌انداز روشنی نداریم، چرا که تحریم‌ها بر سر جای خود باقی است. در مقابل به اروپا نیز امیدی نیست تا بتواند از طریق فعال کردن کانال مالی گشایشی در وضعیت اقتصادی ما ایجاد کند. اروپا می‌خواهد به صورت دوجانبه هم به ایران این نمایش را نشان دهد که در راستای تحقق وعده‌های خود در برجام عمل می‌کند و هم می‌خواهد در مقابل، آمریکا را به عنوان متحد برای خود حفظ کند؛ ولی از اساس هرگز امکان و توان و اراده تصمیم‌گیری مستقل از آمریکا را نداشته است. منفعل بودن اروپا در مقابل آمریکا ضربات جدی به ما زده است؛ لذا اگر این وضع ادامه یابد - که تصور می‌کنم ادامه یابد - وضعیت بهتری برای سال آینده متصور نیستیم. علاوه بر این، بحران شیوع کرونا نیز به خودی خود بر اقتصاد تاثیر خواهد گذاشت. پیوستن به لیست سیاه FATF نیز به خودی خود در سال آتی مشکلات بانکی را برای کشورهایی که در دوران تحریم نیز با آنها مراودات کمی داشتیم، ایجاد می‌کند. در این شرایط تصور می‌کنم باید واقع‌بین بود و تصمیمات دیگر را با نگاه به شرایط سختی که برای تولید رقم زده شده است، اتخاذ کرد. نارضایتی تولیدکنندگان به عنوان چرخ‌دنده‌های اقتصاد کشور نباید سبک و بی‌اهمیت تلقی شود.

منبع: روزنامه سازندگی- سالنامه 1398