علی جمالی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
در حالی که کمتر از هشت ماه به موعد انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم باقی است اما هنوز اصلاح‌طلبان در شش‌وبش شرکت یا عدم شرکت در این انتخابات هستند. با وجود برخی تلاش‌ها در جبهه اصلاح‌طلبان اما همچنان فضای انتخاباتی میان آنها و بدنه رأی‌شان سرد و غیرانتخاباتی است و هنوز به آن وحدت رویه مورد انتظار نرسیده‌اند. در توضیح ایجاد چنین وضعی دلایل متعددی را می‌توان برشمرد اما شاید دو دلیل از همه مهم‌تر باشد.
اول انتظار برای روشن شدن نتایج انتخابات امریکا و دوم دلسردی بدنه رأی اصلاح‌طلبان و نیافتن استراتژی مناسب برای بهبود آن. در این میان شاید انتظار برای روشن شدن نتایج انتخابات برجسته‌تر از هر دلیل دیگری نیز باشد. به این دلیل که تجربه روی کار آمدن دولت ترامپ و تجربه برهم زدن مناسبات بین‌المللی و مذاکرات و توافقات صور تگرفته میان دولت امریکا و دیگر کشورهای جهان باعث شد اساسا بدنه اصلاح‌طلبی در ایران نسبت به احتمال موفقیت گفت‌وگو و توافق با امریکا تا زمان حضور ترامپ دچار تردید شود. از آنجا که این امکان، مزیت اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان برای حضور در فضای سیاسی ایران محسوب می‌شود و در این شرایط است که اقبال عمومی به اصلاح‌طلبان تقویت می‌شود کاملا بدیهی است که اصلاح‌طلبان نیم‌نگاهی به انتخابات امریکا داشته باشند. نیم‌نگاهی پررنگ که واجد اهمیت زیاد در سیاست‌ورزی آنها باشد.
به‌واقع روی کار آمدن جو بایدن به نسبت دونالد ترامپ برای اصلاح‌طلبان می‌تواند بسیار مهم باشد. مهم‌ترین اتفاقی که بعد از روی کار آمدن رئیس‌جمهوری غیر از ترامپ در اوضاع داخلی اتفاق خواهد افتاد، تغییر فضای روانی جامعه ایران و پدید آمدن امید به احتمال موفقیت گفت‌وگو و مذاکره با آمریکاست. ما فراموش نکرده‌ایم که حضور همزمان دو رئیس‌جمهور میانه‌رو در ایران و امریکا منتج به چه نتایج خوبی در فاصله سال‌های 92 تا 95 و پیش از روی کار آمدن ترامپ شد. هم توافق ژنو صورت گرفت و هم بعد از آن برجام به نتیجه رسید و هم اوضاع داخلی به سرعت بهبود یافت؛ در همان مقطع دو انتخابات را پشت‌سر گذاشتیم که حضور معنادار مردم پای صندوق‌های رأی نشان می‌داد که چقدر آنها به این پروسه و موفقیت این سبک از سیاست‌ورزی مبتنی بر مذاکره و گفت‌وگو امید دارند. بنابراین مهم‌ترین مسئله تغییر فضای روانی است که در جامعه اتفاق می‌افتد که می‌شود دوباره این موضوع را آزمود و دوباره با امریکا وارد گفت‌وگو شد و سایه سنگین تحریم‌ها را از سر گذراند. اما اگر ریاست‌جمهوری ترامپ تداوم پیدا کند با توجه به تجربه‌ای که در این سال‌های گذشته داشته‌ایم (چه در بحث تحریم‌ها و چه تقویت احتمال جنگ) به معنای به پایان رسیدن سیاست‌ورزی در ایران است. یعنی حتما در عمل فضا از دست اصلاح‌طلبان خارج می‌شود و مناسباتی که بعد از آن اتفاق خواهد افتاد مناسباتی است که در پرتو قدرت رخ خواهد داد و نه در پرتو سیاست.
دلیل دیگری که در این میان بر سرد بودن فضای انتخاباتی میان اصلاح‌طلبان اثر گذاشته تجربه انتخابات مجلس یازدهم است که فکر می‌کنم هنوز هم ما را رها نکرده است. در واقع عدم مشارکت بسیار سنگینی که در آن انتخابات اتفاق افتاد و ناامیدی و دلسردی جامعه نسبت به اصل موضوع انتخابات به نظر می‌رسد تا میزان زیادی اصلاح‌طلبان و نخبگان سیاسی را تحت تاثیر قرار داده است. تا جایی که الان دغدغه اصلی آنها پیدا کردن محملی برای ایجاد یک موج در فضای انتخابات است. یعنی در دوره‌های گذشته انتخاباتی اصلاح‌طلبان بدون آنکه چندان دغدغه حضور مردم را داشته باشند تمام توجه و تلاش‌شان را روی نوع مواجهه خود با رقیب گذاشتند.
اما در این انتخابات به نظر می‌رسد بخشی از توان نیروهای اصلاح‌طلب صرف یافتن پاسخی به این سوال می‌شود که ما چگونه مردم را به صحنه انتخابات بیاوریم. موضوعی که هنوز ایده روشنی برای آن پیدا نکرده‌اند و همین سردرگمی آنها در فضای انتخاباتی را دو چندان کرده است. مهم اینکه این تردید که برای مردم اتفاق افتاده خواه‌ناخواه روی خود اصلاح‌طلبان هم تاثیر گذاشته است؛ به‌طور یکه بخش‌هایی از اصلاح‌طلبان به‌طور جدی دچار تردید هستند که اساسا می‌توانند مردم را به صحنه انتخابات بیاورند و فضای انتخاباتی را گرم کنند یا خیر. این موضوع یک تردید خیلی جدی در مشارکت انتخاباتی ایجاد کرده است.
منبع: روزنامه سازندگی