احمد حاتمی یزد، عضو سابق شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

مذاکرات یکی از ابزارهای کشور برای مبارزه است. این اولین اصل مبارزه است که طرفین هیچ‌گاه نباید آن را از یاد ببرند و رزم را بر نظم غالب کنند. فراموش نکنیم که کشور ویتنام مبارزات طولانی با کشور آمریکا داشت. در این مبارزه، 600 هزار نفر از سربازهای آمریکایی 15 سال با تجهیزات نوینی که داشتند با ویتنامی‌ها جنگیدند. اما همزمان با این جنگ خانمان‌برانداز، ویتنامی‌ها و آمریکایی‌ها در ژنو درحال مذاکره با هم بودند. بنابراین زمانی که با طرف مقابل مذاکره می‌کنیم به هیچ عنوان به این معنا نیست که به آن کشور اعتماد داریم، بلکه راهی کم‌هزینه‌تر برای رسیدن به اهدافمان است. در مذاکرات لزومی ندارد هرچه کشورها گفتند امضا کنیم، ولی باید این را هم بدانیم که در مذاکره حداقل اگر امتیازی به دست نیاوریم ضرر هم نخواهیم کرد. در شرایط کنونی ایران دیگر آن کشور ضعیف قدیم نیست که مجبور شود قرارداد ترکمنچای امضا کند. مذاکره برای میل به توافقی دوطرفه است نه به این معنا که کشور مقابل هر امتیازی دلش بخواهد از کشورمان بگیرد و ما را مجبور به پذیرش حرف‌ها و برنامه‌هایش کند. 

در مذاکره دوطرفه، ما خواسته‌هایمان را بیان می‌کنیم، کشور مقابل هم خواسته‌هایش را بیان می‌کند، که شاید به نتیجه برسد یا نرسد. مذاکره باعث می‌شود که کشورها به جای استفاده از ابزار جنگی و رقم زدن کشته‌ها و نابودی‌های جنگی، همان مواضعی را که می‌خواهند در جنگ مطرح کنند پای میز مذاکره مطرح ‌کنند. اتفاقی که برای ایران هم می‌افتد. مذاکرات در حقیقت نوعی جنگ است اما جنگی نرم. درعین حال باید تاکید کرد که دوری کردن از مذاکرات چندان کار عاقلانه‌ای نیست زیرا ایران حتما در مذاکره نه تنها امتیازی از دست نمی‌دهد بلکه ممکن است به دست هم بیاورد و فرصت مناسبی برای افشا کردن مواضع غیر‌حقوقی و غیراخلاقی آمریکاست. تریبونی که در مذاکره برای رساندن حرف‌هایمان به جهانیان در اختیار خواهیم داشت بسیار وسیع‌تر از تریبونی است که اکنون دراختیار داریم. اروپایی‌ها پس از اعلام ترامپ مبنی بر خروج از برجام، این کار را شماتت کردند ولی در عمل اتفاقی نیفتاد. متاسفانه اروپایی‌ها به‌رغم اینکه مواضع سیاسی خوبی اتخاذ کرده‌اند اما در بحث اقتصادی هیچ‌گونه مماشات و تسامحی از خود برابر آمریکا نشان ندادند. مثلا در قرار‌داد شرکت راه‌آهن آلمان که قراردادی برای نوسازی و پاکسازی راه‌آهن ایران بود، همواره مسئولان این کشور تهدید می‌کنند که از کشور ما خواهند رفت و سعی می‌کنند که قرارداد فعلی‌شان را تا آبان به اتمام برسانند. بنابراین هنوز اروپایی‌ها راهی پیدا نکرده‌اند تا با آن بتوانند خسارت وارده به کشورهای اروپایی ناشی از تحریم آمریکا را جبران کنند. ترامپ پس از از خروج از برجام تمام تلاشش را می‌کند تا با تماس یا سفر به کشورهای مختلف اروپایی، آنها را متقاعد کند که به تحریم بپیوندند و طبق سیاست‌های آمریکا حرکت کنند.  تحریم‌های آمریکا در دو مرحله اجرایی می‌شود. نخستین مرحله در نیمه مرداد‌ماه امسال بود که اجرایی شد و مرحله دوم در آبان‌ماه خواهد بود. آمریکا قصد دارد تا در آبان‌ماه صادرات نفت ایران را به صفر برساند. هرچند پس از مخالفت‌هایی که در سراسر جهان با این موضوع شده است، مشخص شده است که آمریکا نمی‌تواند به طور قطعی  صادرات ایران را به صفر برساند. اما آنطور که می‌بینیم حتی اروپایی‌ها هم تا امروز اعلام نکرده‌اند که همکاری با ایران در زمینه صادرات نفت را ادامه می‌دهند یا ادامه نمی‌دهند. تنها حرکتشان در قبال این موضوع سکوت بوده است. با این حال اروپا نیز تا آبان‌ماه تصمیم نهایی‌اش را خواهد گرفت و تصمیمی که آنها درباره صادرات نفت ایران می‌گیرند بسیاری از معادلات را تغییر خواهد داد.  به هرحال هر کشوری باید تا قبل از اینکه به شرایط بحرانی برسد به فکر شرایط و منافع مردم و خودش باشد. منافع مردم را لحاظ کند و بداند هر تصمیمی که می‌گیرد تبعاتی دارد و حتما قبل از هر اتفاقی باید تصمیمات جدی‌تری بگیرد. مسئولان ما تحت مشورت‌هایی که با کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران دارند و برآوردی که از واکنش‌های مردم به دست می‌آورند، حتما بهترین تصمیم را خواهند گرفت و تلاش می‌کنند تا از شدت بحران بکاهند. زیرا احتمالا اگر این تحریم‌ها ادامه پیدا کند و اروپایی‌ها به آمریکا بپیوندند شرایط سخت و سخت‌تری خواهیم داشت.هرچند هنوز امیدواریم که اروپایی‌ها حداقل درخصوص صادرات نفت تصمیم به قطع معامله با ایران نگیرند.

منبع: روزنامه سازندگی