احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

اختلاف‌نظر بین روسیه و آمریکا به سال‌های پس از «سالت 1» برمی‌گردد که در سال 1971 یعنی در اوج تنش‌زدایی بین دو ابرقدرت منعقد شد. اما وقتی نوبت به «سالت 2»  رسید که می‌بایست در سال 1979 امضا شود، آمریکایی‌ها مثل الان برآشفتند که روس‌ها از حدود خود فراتر رفته و مفادی از قرارداد «سالت 1» را رعایت نکرده‌اند. چنین بود که جنگ سرد دوم از 1980 ظهور کرد و تا فروپاشی شوروی ادامه یافت. آیا الان هم ترامپ در همان خواب و خیال است و می‌خواهد جنگ ستارگان جدیدی را فراروی روسیه قرار دهد و آن را از هم بپاشد؟ زیرا آنچه بر سرش دعواست، قراردادی است که بین رونالد ریگان و میخائیل گورباچف در سال 1987 منعقد شد و قرار شد موشک‌های اتمی با برد متوسط که می‌توانستند امنیت اروپا را خدشه‌دار کنند به میزان زیادی کاهش یابند. حال ترامپ می‌گوید روسیه مفاد این قرارداد را رعایت  نکرده و دلیلی ندارد که آمریکا به آن پایبند باشد. بلافاصله ولادیمیر پوتین اعلام کرد او هم به تلافی عمل ترامپ این معاهده را به حالت تعلیق درخواهد آورد. حکومت ترامپ که مورد پشتیبانی همتایان خود در نشست وزرای کشورهای عضو ناتو در بروکسل در دسامبر 2018 بود، بار دیگر این تصمیم را مورد تأیید قرار داد. زیرا مذاکرات روسیه و آمریکا نه در ژنو و نه بعدا در پکن به جایی نرسید و آندرآس تامپسون، معاون کنترل تسلیحات آمریکا در پنجشنبه، 31 ژانویه گذشته تصمیم قطعی واشنگتن را مجددا مورد تأکید قرار داد. آمریکا روسیه را متهم می‌کند که قرارداد دوطرفه‌ای که حذف تدریجی موشک‌هایی با برد بین 500 و 5500 را موردتوجه قرار می‌داد، نقض کرده است. علاوه بر این موشک پیشرفته‌ای به نام (SSC-8) یا Novator 9M729  را در انبار سلاح‌های اتمی خود نگه می‌دارد که قادر است شهرهای اروپا را هدف قرار دهد. روسیه البته این اتهامات را بدون ارائه دلیل قانع‌کننده‌ای رد می‌کند. خروج از این پیمان به آمریکا اجازه می‌دهد دست به ساخت تسلیحات جدیدی بزند اما اروپایی‌ها هنوز آرزومندند که مذاکرات از سر گرفته شود زیرا هرچه به موشک‌های میان‌برد مربوط می‌شود، اروپا را هم در برمی‌گیرد. تا آنجا که به روسیه مربوط می‌شود، پوتین در گردهمایی اعضای شورای امنیت روسیه ضمن انتقاد از ترامپ که نه در مورد تسلیحات و نه در مورد ونزوئلا مسئول رفتار خود نیست، تأکید کرد که ما هم لحظه‌ای بعد از خروج آمریکا در این پیمان نخواهیم ماند. وی اضافه کرد که موشک‌های میان‌برد بسیار پیشرفته‌ای تولید خواهیم کرد. یکی از سیاستمداران اروپایی گفته بود هر وقت آمریکا و شوروی با هم خوب هستند ما دلنگرانیم که چه تصمیمی برای ما می‌گیرند و هر وقت بین آنها مشاجره هست، ما دچار تشویش می‌شویم که بر سر ما چه خواهد آمد. حال می‌توان حدس زد که اروپایی‌ها تا چه اندازه دلواپس هستند. وقتی سیاست در یک کشور بزرگ دچار ناملایمات است، تمام دنیا این ناملایمت‌ها را حس می‌کند؛ یل بی‌غمی که خود را در هرچیز آزاد حس می‌کند، فقط برای پردۀ سینماها مناسب است. اگر ترامپ می‌خواهد نقش سلف خود ریگان را ایفا کند باید به یاد آورد که ریگان کاری مثل هنرپیشگی داشت در حالی که این آقا یک برج‌ساز است. تصمیمات بی‌بنیان و عجولانه او تا به حال گوشه و کنار دنیا را به‌هم ریخته است. دریای چین مستعد درگیری است. خاورمیانه این سال‌ها به آرامش نخواهد رسید. آمریکای لاتین پا به دوره جدیدی از هرج و مرج گذاشته و آفریقا به امان خود رها شده است. در حالی که به همان اندازه که کشوری قدرت داشته باشد، مسئولیت هم دارد. مسابقه تسلیحاتی از هر نوع و در هر شرایطی نامیمون است اما در زمانی که دنیا دچار هرج و مرج است و یک گوشۀ آرام پیدا نمی‌شود به طور مضاعفی نگران‌کننده است. مسئله این نیست که ترامپ نسبت به روسیه ابراز بی‌اطمینانی می‌کند بلکه هم‌پیمانان خود در ناتو را نیز نگران می‌سازد. گویا به هر وسیله‌ای به دنبال اثبات این نکته است که ترامپ به هیچ چیز و هیچ‌کس وفادار نیست. البته با این شعار «فقط آمریکا» طیف وسیعی از همتایان خود را جلب کرده و ممکن است برنده انتخابات آینده هم بشود و این در حالی است که از طریق معاهدات تجاری پیچیده اقتصادهای جهان به آمریکا گره خورده است وگرنه وضعیت مطلوبی برای کشورهایی مانند ایران به‌وجود می‌آمد. معلوم نیست آمریکا آگاهانه دنیا را به سوی یک جهان دوقطبی سوق می‌دهد یا ناخودآکاه قدم در چنین راهی می‌گذارد. در عین حال از یاد نبریم که نزاع اصلی بین آمریکا و چین جریان دارد و در چنین شرایطی منطق حکم می‌کند که با روسیه روابط خوبی داشته باشند ولی خب زمانی که ترتیبی و نظمی وجود نداشته باشد، همزمان به همه حمله می‌کنند و همزمان با همه دست دوستی می‌دهند.

منبع: روزنامه سازندگی