فرزانه ترکان، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

کرونا بیماری ویروسی است که قبلا شناخته شده نبوده و برای اولین‌بار در دنیا در حال شیوع و متاسفانه ثبت آمار قربانی است. نقطه ابتدایی این ویروس استان ووهان چین بوده است که اقدامات قرنطینه نیز در آن انجام شد. شیوع این بیماری در ووهان چین در نهایت منجر به انتقال آن به برخی از شهرهای دیگر این کشور و حالا نیز انتقال آن به کشورهای دیگر شده است. اگرچه آهنگ گسترش کرونا در چین کند شده و آمار مبتلایان به ویروس کرونا در کشورهای دیگر هم قابل مقایسه با چین نیست، سازمان بهداشت جهانی در این خصوص وضعیت اضطراری اعلام کرده است.

علائم این بیماری دقیقا مشابه بقیه بیماری‌های ویروسی دیگر است که بعضا افراد در جامعه تجربه کرده‌اند و این علائم در حال عمومی به عنوان بیماری «آنفلوآنزا» شناخته می‌شدند. این بیماری علائمی مشترک با آنفلوآنزا دارد، نشانه‌هایی از قبیل تب و کوفتگی بدن و علائم تنفسی و سرفه و وجه افتراق آن با انواع دیگر آنفلوآنزا تا اندازه‌ای است که علائم گوارشی نیز در بیمار تظاهر پیدا می‌کند. اینکه چرا امروز کرونا تا این اندازه موضوع مهمی شده و نگرانی‌ها درباره این بیماری از درگیری با بیماری آنفلوآنزا نیز بیشتر است- در حالی که کشندگی این بیماری بر اساس آمارها بیشتر از آنفلوآنزا نیست- ، به دلیل میزان شیوع و نحوه انتقال و سرایت این بیماری در قیاس با این فاکتورهای آنفلوآنزا است. نباید از یاد برد که ۱۴ درصد افرا د آلوده شده در گروه سنی بالای ۸۰ سال جان‌شان را از دست داده‌اند اما تنها نیم درصد افراد زیر ۴۰ سال از این ویروس جان خود را از دست داده‌اند اما ویروس کرونا در قیاس با بقیه بیماری‌های ویروسی که تا الان بررسی شده است، میزان انتقال و شیوع بالاتری دارد. اگر به فرض آنفلوآنزا ویروسی بین 3 تا 5 روز زمان سرایت داشته باشد، بیمار مبتلا به ویروس کرونا با گذشت حتی بیش از 40 روز نیز می‌تواند انتقال‌دهنده ویروس به محیط اطراف و افراد باشد. این باعث می‌شود بیماری علاوه بر ابعاد پزشکی و سلامت جامعه، وحشت عمومی را نیز در جامعه ایجاد کند. در برخورد با این بیماری و برای کنترل آن نباید همانند برخی رسانه‌ها بی‌تفاوت بود و از کنار آن به راحتی گذشت و در مقابل نیز نباید با ایجاد ترس و وحشت عمومی مردم را مضطرب کرد در واقع نیازمند یک رویه منطقی مبتنی بر علم و داده‌های مستند علمی و مدیریت بحران برای برخورد با بیماری هستیم. به نظر می‌رسد تا همین لحظه نیز تا اندازه‌ای نسبت به اطلاع‌رسانی درباره ورود و شیوع این بیماری به داخل کشور دیر شده باشد، با این وجود و با لحاظ این تاخیردر اطلاع‌رسانی در باب شیوع این بیماری در تعدادی از هم‌وطنان و متاسفانه فوت برخی از آنها، باید در تمامی شهرهای کشور اقدامات زیر صورت بگیرد:

1 در شهرهایی که موارد ابتلا شناسایی شده است، قطعا اطرافیان آن بیماران و کادر درمان آنها باید در قرنطینه باشند. اقدامات بهداشتی و رصد و آزمایش موارد مشکوک – که هر نوع تماسی با افراد بیمار داشته‌اند- باید انجام شود. انجام این موارد و مدیریت کلیه این دستورات در سطح کلان در کشور نیازمند پروتکل منطقی و علمی است که خوشبختانه در وزارت بهداشت در حال انجام است.

2 درکنار این موارد، به‌طور حتم ارگان‌ها و دستگاه‌های دیگر باید این همکاری را به صورت همه‌جانبه داشته باشند. به عنوان مثال وزارت بهداشت در مورد بسته شدن مراکزی که اجتماعات عمومی در آن اتفاق می‌افتد -همانند مساجد و یا زیارتگاه‌ها- درخواست‌ها و پیشنهادهایی دارد که باید انجام شود و این درخواست به حق است. بدون شک حفظ سلامت مردم و اندیشیدن تمهیداتی برای ممانعت از شیوع بیماری وظیفه ملی و دینی همه است.

باید از مردم خواسته شود که در اجتماعات عمومی که لزومی برای شرکت در آن وجود ندارند، حاضر نشوند. حتی‌المقدور باید از حضور در مهمانی‌هایی که جمعیت زیادی در آن وجود دارند، پرهیز کرد تا بتوان شیوع را تا حدی کنترل کرد.

3 از همه موارد فوق مهم‌تر بحث آگاهی و اطلاع‌رسانی مناسب به مردم است. کاری که در استرالیا انجام شده و بسیار هم موفق بوده، تمرکز و استمرار در  «آموزش‌‎های عمومی» است؛ آموزش‌هایی که از طریق رسانه‌های عمومی و فضای مجازی رخ داده و یا حتی آموزش‌هایی که در قالب چاپ پوسترها و بنرها و تراکت‌های متعدد توسط سیستم‌های بهداشتی انجام شده است. قرار دادن این موارد آموزشی در معرض دید مردم اقدام لازم دیگری است کما اینکه این پوسترها در این کشور در جلوی در مترو که محل تردد عمومی  است، نصب شده تا در تردد روزانه امر آموزش صورت گیرد و آموزش و اطلاع‌رسانی برای عموم مردم صورت پذیرد. انجام مشابه این موارد در ایران الزامی است. به‌طور مثال می‌توان علاوه بر بنرهای آموزشی در مترو، بلیط‌هایی که قرار است چاپ و در اختیار مردم گذاشته شود با پیش‌بینی و برنامه‌ریزی و مدیریت، از همین امروز با درج چند خط موارد پیشگیری از این ویروس چاپ شود تا هر مسافر حین خرید بلیت مورد آموزش قرار گرفته و با چند نکته در جهت مقابله با این موضوع آشنا شود و یا در رستوران‌ها در سینی غذا برگه‌هایی در این خصوص چاپ شود تا اطلاع‌رسانی عمومی در اینباره را بالا ببرند. این اقدامات باید به صورت الزامی و با رصد و پشتیبانی صورت پذیرد.

4 مطابق آنچه سازمان بهداشت جهانی (who) اعلام کرده است شیوع این بیماری در افرادی که از نظر طبقات اجتماعی پایین‌تر هستند بیشتر است. این قشر ممکن است امکان استفاده از لوازم لازم برای رعایت بهداشت کافی را ندشته باشند و این موارد را رعایت نکنند و یا فرهنگ لازم رعایت اصول اولیه و ضروری بهداشت اولیه را نداشته باشند. لذا شیوع این بیماری در این قشر بیش از گروه‌های دیگر است. بنابراین اینکه در اماکن عمومی همانند مترو و اتوبوس‌ها اطلاع‌رسانی را انجام دهیم و آموزش‌ها را در خیابان‌ها از طریق شهرداری‌ها ادامه دهیم برای مصونیت این گروه آسیب‌پذیر نیز الزامی است. نحوه شست‌وشوی مناسب دست آموزش داده شود و محلول‌های ضدعفونی با قیمت مناسب در اختیار اقشار کم‌درآمد جامعه قرار دهند و نحوه استفاده از آن در کنار فرهنگ استفاده از آن را آموزش دهند.

5 آموزش و پرورش درباره مدارس نیز باید اقدامات لازم را انجام دهد. آموزش و پرورش باید از همین امروز ستاد اطلاع‌رسانی در اینباره را تشکیل و آگاهی‌رسانی مناسب برای انجام روش‌های پیشگیری – که بسیار هم ساده است- را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد. وزارت بهداشت باید هزینه پیش‌بینی شده و بودجه مشخصی را برای خرید ماسک پیش‌بینی کند و در اختیار دانش‌آموزان در معرض خطر و معلمان قرار دهد.

6 به‌جای القای ترس عمومی و سکوت برابر کسانی که می‌خواهند از این مسئله برای تجارت خود استفاده کنند، رسانه‌های رسمی کشوربه خصوص رسانه ملی موظف هستند با اطلاع‌رسانی مناسب و فرهنگ‌سازی غنی مردم را آگاه و جامعه را در مورد اطلاع‌رسانی اقناع کنند. اگر قرار باشد مردم از رسانه‌های رسمی و ارتباطات کانال‌های رسمی در جریان اخبار صحیح قرار نگیرند هر کذب و دروغی را از طرق غیررسمی باور می‌کنند و ایجاد رعب و وحشت عمومی به خودی خودی خطرات کمتر از درگیری با این ویروس از نظر جسمی ندارد. برای حفظ سلامت مردم باید مرتب رسانه‌های رسمی کشور اطلاع‌رسانی مناسب در مورد آمار درگیری و نحوه پیشگیری و نحوه شناخت کیس‌های درگیر با این بیماری را آموزش دهند و جامعه را در معرض آموزش قرار دهند.

7 در کنار امر اطلاع‌رسانی، رعایت توصیه‌های عمومی مبنی بر رعایت نکات بهداشت فردی و شستشوی مداوم دست‌ها با آب و صابون مایع، ضدعفونی کردن سطوح تماس، رعایت بهداشت تنفس، پرهیز در استفاده از وسایل مشترک و ضدعفونی کردن آنها قبل از استفاده، پرهیز از استفاده از دخانیات با ادوات مشترک از جمله قلیان در این مورد کمک شایانی به پیشگیری، کاهش شیوع و قطع زنجیره انتقال کرونا ویروس جدید خواهد کرد.

منبع: روزنامه سازندگی