سیدافضل موسوی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

کرونا در هر کشوری که شیوع پیدا کرده با آثار زیان‌بار اقتصادی همراه بوده است. از زمان شیوع این ویروس در چین تا امروز نزدیک به 600 میلیارد دلار در این کشور خسارت به بار آورده است و این میزان رو به افزایش است. طبیعی است که وقتی پروازها محدود شده یا مسافرت و رفت و آمدها کم می‌شود و داد و ستدها متوقف می‌شوند، همه اینها روی اقتصاد اثر منفی دارند.

اما این شرایط برای اقتصاد ایران دوچندان آثار منفی به دنبال دارد. اول به این دلیل که اقتصاد ما به خودی خود در شرایط نامطلوبی به سر می‌برد. و به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا فروش نفت به حداقل ممکن رسیده و در عمل درآمدهای نفتی از سبد درآمدی دولت کنار گذاشته شده است. خب در این شرایط طبیعی است که نگاه دولت به صنایع جانبی از جمله صنعت گردشگری باشد که حالا با شیوع این ویروس بیش از همیشه صدمه خورده است. دلیل دوم اثرپذیری بیشتر اقتصاد ما از این ویروس هولناک، نزدیکی به روزهای پایان سال است. در واقع بهمن و اسفندماه بهار بازار ایران است.

خریدها در این دو ماه به شدت افزایش می‌یابند و این امر خودش رونق خوبی در بازار ایجاد می‌کند. با این وصف در شرایط کرونایی مردم دست از خرید کشیده‌اند؛ بیشتر آنها در این روزها حتی از منزل خارج نمی‌شوند. میزان تردد در خطوط متروی تهران به کمتر از یک‌چهارم گذشته کاهش یافته است. عده محدودی هم که این روزها تردد می‌کنند ترجیح می‌دهند خریدی نداشته باشند. بسیاری از شرکت‌های خصوصی یا بانک‌ها پرسنل خودشان را نصف کرده‌اند و در شیفت‌های یک هفته‌ای حضور در محل کار را تقسیم کرده‌اند. همین‌طور مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شده‌اند و به طور طبیعی میزان قابل توجهی از رفت و آمدهای روزانه کاسته شده است. طبیعی است که در این شرایط از دست‌فروشان مترو و خیابان گرفته تا صاحبان مشاغل و کسب و کارهای کوچک به شدت متضرر می‌شوند. این شرایط بر میزان تولید هم تاثیر می‌گذارد؛ وقتی فروش به مشکل برمی خورد، فرآیند تولید نیز متوقف می‌شود، چون سرمایه لازم برای تولید تحلیل می‌رود. بنابراین همه ما با پوست و گوشت و استخوان درک می‌کنیم که چطور مردم و کاسبان جزء که درآمدی جز فروش روزانه خودشان ندارند به شدت دچار مشکل شده‌اند.

اگرچه دولت به درستی برای این موضوع تدابیری اندیشیده است، اما بزرگی خسارات به حدی است که از توان دولت خارج است. دولت در همین دو هفته گذشته سررسید وام‌ها یا پرداخت سهم حق بیمه کارفرمایان و همین‌طور بدهی‌های مالیاتی را به تعویق انداخته، اما موضوع اینجاست که به هر حال این ارقام هرچند با تاخیر اما باید پرداخت شوند. اما وقتی درآمدی وجود نداشته باشد چگونه قرار است این پرداخت‌ها انجام شود. دولت هم با شرایط تحریمی که در آن به سر می‌بریم، جز از محل مالیات‌ها درآمد دیگری ندارد. اما وقتی دولت هم مالیاتی دریافت نکند، قادر به پرداخت حقوق کارمندانش نخواهد بود. با شرایط موجود دولت توانی برای جبران خسارات ندارد، چون برای این کار باید به بخش مالیات‌ها فشار بیشتری بیاورد که آن هم با کساد بودن اوضاع بازار ممکن نیست. دولت در همین شرایط فعلی برای چرخاندن امورات روزمره لنگ است و با کسری بودجه مواجه است و بنابراین نمی‌توان بار جدیدی روی دوش دولت گذاشت. لذا دولت توان کمک به اصناف آسیب‌دیده را ندارد. به خصوص که دولت در شرایط فعلی هزنیه گزافی را برای پیشگیری و درمان کرونا در نظر گرفته است؛ این یک هزینه جدید است و به هزینه‌های بهداشت و درمان موجود اضافه شده است. بنابراین اثر کرونا به شدت در اقتصاد ایران نمایان شده است. دولت از جهات مختلف هزینه تقبل می‌کند؛ در حالی که درآمدش هیچ افزایشی نداشته است. لذا تنها پیشنهاد عملیاتی این است که با همکاری خود مردم با یکدیگر از این شرایط بحرانی عبور کنیم. مردم باید دست به دست هم بدهند و در گام اول به طور جدی توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند تا چرخه انتشار این ویروس متوقف شود و در گام بعدی از هزینه‌های خود بکاهند. همچنانکه سعدی علیه‌الرحمه گفت: «چون که دخلت نیست خرج آهسته‌تر کن».

منبع: روزنامه سازندگی