سیده فاطمه مقیمی
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی
هفته گذشته فهرست وزرای پیشنهادی جناب آقای دکتر حسن روحانی، رییس‌جمهور دوازدهم جمهوری اسلامی ایران به مجلس محترم شورای اسلامی تقدیم شد، اما خلاف وعده‌های انتخاباتی رییس‌جمهور نام هیچ زنی در فهرست وزرا نبود. البته تعدادی از زنان توانمند و کاربلد به عنوان معاونان رییس‌جمهور منصوب شدند و شاید این اقدام، نوعی دلجویی از سوی رئیس دولت باشد. با این حال نباید فراموش کنیم که پیمان ما با آقای روحانی حضور زنان در «کابینه» بود؛ به زبانی گویاتر خواسته زنان، تابوشکنی از سوی رئیس محترم جمهور بود که متأسفانه چنین نشد.
در همین مدت کوتاه پس از اعلام فهرست وزرا، تعداد زیادی از زنان نخبه و آگاه جامعه با من تماس گرفتند و سوالاتی پرسیدند که به رسم امانتداری و به عنوان رئیس کانون زنان بازرگان ایران با رییس‌جمهور محترم مطرح می‌کنم و امیدوارم پاسخی قانع‌کننده دریافت کنم، تا بتوانم از حمایتی که در چهار سال گذشته از ایشان داشته‌ام، دفاع کنم.
آقای رییس‌جمهور، صندلی زنان در مدیریت خرد و کلان دولت شما دقیقاً کجاست؟ آقای رییس‌جمهور حدود 57 درصد شرکت کنندگان و حدود 58 درصد قبول‌شدگان کنکور سراسری در 10 سال گذشته کنکور سراسری را جامعه زنان و دختران تشکیل داده‌اند که دقیقاً روی کدام صندلی مدیریتی راهبردی و استراتژیک کشور بنشینند؟ آیا زنان این همه خود را به زحمت می‌اندازند و درس می‌خوانند که تنها در همین مشاغل سطح پایین فعلی بمانند؟ قطعا نظر شما هم چنین نیست اما باید نشانه‌های روشنی ارائه دهید که مشخص کند، براین باور نیستید و برآن عهد پیشین استوارید؛ قطعا تأیید می‌کنید که بی‌توجهی به جایگاه مدیریتی زنان یک نشانه منفی آشکار برای این جامعه است. اگر می‌خواهید اثبات کنید که چنین نیست، چه راهی ساده‌تر از اینکه به زنان بیشتر اعتماد کنید.
آقای رییس‌جمهور، ما از روشنفکری و اندیشه بلند شما دفاع کردیم و حالا در مقام مقایسه می‌بینیم که تنها وزیر زن در تاریخ جمهوری اسلامی را در دوره ریاست‌جمهوری پیش از شما، شاهد بودیم.
یکی از موارد بسیار مهم در کنترل معضلات اجتماعی در حوزه زنان، تسهیل اشتغال آنان است، آمار طلاق در جامعه بالاست و با ادوار گذشته قابل مقایسه نیست، از طرفی مسیر ازدواج مجدد برای درصد بسیار بالایی از زنان مطلقه دردسترس نیست، این افراد سه راه بیشتر ندارند، اول اینکه به منزل پدری برگردند که بنا به ده‌ها دلیل گزینه مناسب و مطلوبی نیست، دوم اینکه به روش‌های مسموم که ما به عنوان معضلات اجتماعی می‌شناسیم به امرار معاش بپردازند و سوم اینکه مستقل باشند و از راه اشتغال مفید به کسب درآمد بپردازند و زندگی بگذرانند؛ وقتی در هرم انتخاب شما هیچ صندلی و جایگاهی برای زنان دیده نمی‌شود، این دیده نشدن زنان و استفاده نکردن از ظرفیت‌های علمی و تجربی آنان، سهم زنان از اشتغال را به شدت کاهش می‌دهد؛ شما باید این نکته را در نظر بگیرید که هر تصمیم شما به عنوان رییس‌جمهور الگو و ذهنیت‌ساز سایر بخش‌های جامعه است، وقتی شما برای صندلی وزارت از جمعیت چند میلیونی زنان تحصیلکرده و باتجربه حتی یک نفر را شایسته وزارت نمی‌دانید، چگونه انتظار دارید که وزرا و مدیران زیردست شما و حتی مدیران بخش خصوصی بتوانند به زنان اعتماد کنند و آنها را برای تصدی امور برگزینند؟ این فرآیند جامعه زنان را تا آنجا عقب می‌راند که خود را جنس دوم بدانند و هرگز به سمت شکوفایی نروند.
همه اینها در حالی است که گزارش مشترک اتحادیه بین پارلمانی و کمیته زنان سازمان ملل نشان می‌دهد از منظر حضور زنان در جایگاه وزارت؛ که در آن تمام سمت‌های وزارتی از جمله معاون وزیر یا نخست‌وزیر در نظر گرفته شده است، کشور ما در جایگاه صد و سی و نهم است.
در بالای جدول رده‌بندی، پنج کشور بلغارستان، فرانسه، نیکاراگوئه، سوئد، کانادا و اسلوونی قرار دارند؛ بریتانیا بیست و هفتم است اما آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ وضعیت نامطلوبی دارد و با اختلافی بسیار اندک، رتبه‌ای بهتر از افغانستان پیدا می‌کند که نود و نهم است؛ تاجیکستان صد و پنجاه و هفتم است. جالب اینکه عربستان با آن نظام بسته، زن‌ستیز و مردسالار که زنان در آن حتی حق رانندگی ندارند، در رتبه‌بندی جهانی بالاتر از ایران است و در افغانستان که به لحاظ توسعه اجتماعی به هیچ عنوان قابل مقایسه با کشور عزیزمان نیست شاهد حضور وزیر زن در کابینه هستیم و در ایران خبری از این موضوع نیست.
آقای رییس‌جمهور آیا با همه دشواری‌های کار زنان در ایران و فشارهای اقتصادی بر کارآفرینان، از تعداد و گستردگی فعالیت کارآفرینان زن اطلاع دارید؟ زنان بسیاری توانستند از سد ذهنیت‌های مردگرایانه بگذرند و کسب و کار راه بیندازند و در مجموعه خود بدون نگاه تبعیض‌آمیز هم از مردان و از هم از زنان استفاده کنند و سهم خود را از کاهش نرخ بیکاری بپردازند.
آقای رییس‌جمهور، اگرچه در حقوق قضایی و قوانین جاری کشور سهم زنان به اندازه نصف مردان است، اما در رأی دادن یک رأی ما با یک رأی مردان برابر بود، آقای رییس‌جمهور جامعه زنان و دختران ایران به شما رأی دادند که به آینده امیدوارتر شوند و شما قول ورود دوباره زنان به عرصه‌های کلان کشوری را دادید، همان‌طور که قول رفع موانع ورود زنان به ورزشگاه‌ها را دادید. اکنون اما رویه‌ای دیگر در پیش دارید که اگر ادامه یابد شما قطعاً اعتماد زنان جامعه ایران را از دست خواهید داد.
آیا می‌دانید در کشوری که شما رییس‌جمهورش هستید، هنوز دختران در چهارده سالگی تحت فشار خانواده مجبور به ازدواج می‌شوند و در موارد بسیار زیاد دیده شده که در کمتر از چند ماه طلاق می‌گیرند و طبق قانون تا هجده سالگی اجازه کار ندارند؟ از خود نمی‌پرسید که در این فاصله سه چهارساله و گاه با فرزند نوزاد، یک زن چگونه باید امرار معاش کند؟
آقای رییس‌جمهور آیا فهرست زنان دانشمندی که در دانشگاه‌های کشور کرسی استادی دارند را تا کنون دیده‌اید؟ آیا در این کشور هیچ زنی شایستگی و دانش معرفی شدن به عنوان وزیر را ندارد؟ آقای رییس‌جمهور شما دنیا دیده و باتجربه هستید، در کدام کشور دیده‌اید برای انتخاب وزرا به جنسیت نگاه کنند؟ چگونه است که اتحادیه اروپا با آن همه نظم و دقت در انتخاب مدیران در ادوار متوالی زنان را برای نمایندگی سیاست خارجی کل قاره برگزیده و شما نتوانستید در بین جامعه زنان ایران حتی یک زن شایسته وزارت بیابید؟
آقای رییس‌جمهور آیا به جز ایام انتخابات، زنان را به حضور پذیرفته‌اید؟ آیا رزومه و سابقه زنان توانمند و مدبر ایران را با وزرای پیشنهادیتان، مقایسه کرده‌اید؟
آقای رییس‌جمهور اگر به دنبال توسعه نقش زنان در جامعه هستید و به آینده جامعه مدنی ایران می‌اندیشید به شما پیشنهاد می‌کنم در صدر تا ذیل نهاد دولت که شما رئیس آن هستید نگاه تفکیک جنسیتی را از میان بردارید، ما از شما نمی‌خواهیم دفتر امور زنان راه بیندازید، ما از شما نمی‌خواهیم معاونت امور زنان راه بیندازید، ما از شما نمی‌خواهیم برای زنان سهمیه در نظر بگیرید، ما از شما برابری حقوق به معنای اساسی آن را می‌خواهیم، همان‌طور که در کنکور سراسری همه افراد بدون در نظر گرفتن جنسیت ثبت‌نام می‌کنند و در یک آزمون با یک صورت سؤال شرکت می‌کنند و بر مبنای توانایی‌هایشان رتبه‌بندی می‌شوند و امتیاز ورودی به دانشگاه را از طریق اثبات توانایی‌هایشان کسب می‌کنند، انتظار داریم در عرصه انتخاب مدیران هم دانش، تخصص، تعهد، مهارت، سابقه و برنامه‌های افراد ملاک انتخاب قرار گیرد، مطمئن باشید با اعتماد به زنان می‌توانید امور مملکت را بهتر سامان دهید. برای این منظور کافی است بند جنسیت را از فرم‌های استخدامی و فرم‌های ارزیابی برای تصدی سمت در لایه‌های مختلف از وزارت تا انتخاب مدیران منطقه‌ای حذف کنید. داشتن زنان بالنده در کشور در نهایت تربیت نسل با اعتماد به نفس بیشتر در آینده را نیز به دنبال خواهد داشت و قطعا گامی موثر در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی خواهد بود.