علی جمالی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
پخش مستندهای سریالی علیه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای از شبکه سوم سیما و اقدام شبکه پرس‌تی‌وی در بیان یک ادعای غیرواقعی با استناد به یک منبع مطلع در مذاکرات وین این سوال را مطرح می‌کند که چرا با وجود قوت گرفتن احتمال رفع تحریم‌ها و احیای برجام و حمایت رهبری از مذاکرات صداوسیما چنین رویه‌ای در پیش گرفته شده است؟!
واقعیت این است که در یک سوی مذاکرات هسته‌ای مجموعه‌ای از نیروهای افراطی داخلی و خارجی فعال هستند؛ چه قبل از انجام توافق برجام و چه بعد از برهم خوردن آن و چه الان که برجام در مسیر احیا قرار دارد و در سوی دیگر آن هم حامیان امنیت و منافع ملی کشور و توسعه و یپیشرفت ایران قرار دارند. از همان روزهای نخست طرح این توافق، شاهد نوعی هماهنگی نانوشته میان برخی از عناصر داخلی و عناصر افراطی خارجی بر سر بهم خوردن برجام بودیم که هر دو طرف نفع مشترک خودشان را از این موضوع دنبال کرده و می‌کنند. طبیعتا قابل درک بود که چرا برای کشورهایی مانند عربستان سعودی و اسرائیل رفع تحریم‌ها و بازگشت ایران به اوضاع عادی اقتصادی و تامین منافع ملی آن پذیرفته‌شده نیست چراکه در این صورت قدرت ایران در منطقه و دنیا دوچندان خواهد شد. اما اینکه چرا در داخل گروهی سرسختانه به دنبال به سرانجام نرسیدن مذاکرات و برهم خوردن برجام هستند به این دلیل است که آنها از فضای آشفته تحریم‌ها منافع و برداشت‌هایی داشته و دارند که تغییر این فضا را چندان به نفع خود نمی‌بینند. لذا آنها در قالب سناریوهای متعددی از جمله حملات بسیار تند جریان‌های رسانه‌ای به تیم مذاکرات هسته‌ای و یا نمایش تجمع دلواپسان در روزهای آغازین شکل‌گیری برجام در تلاش برای حفظ وضع موجود بودند.
اما بعد از خروج آمریکا از برجام و آغاز فشار اقتصادی بی‌سابقه به مردم ایران اهمیت حفظ برجام برای همگان بیش از پیش روشن شد. همه فهمیدند چقدر این تحریم‌ها می‌تواند به ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های توسعه‌ای کشور آسیب‌رسان باشد. اینکه هنوز می‌بینیم بعد از این همه اتفاقات و فشارهای بی‌سابقه و آسیب‌هایی که به مردم وارد شد، عده‌ای مخالف احیای مذاکرات و مخالف بازگشت به برجام هستند تنها می‌تواند از منفعت‌جویی‌های گعده‌ای و جناحی کوچک و ضد ملی این گروه از ادامه تحریم‌ها ناشی شود. به رغم اینکه افکار عمومی و همینطور کلیت نظام موافق مذاکرات و احیای برجام و رفع تحریم‌ها هستند اما این گروه دست از منفعت‌طلبی‌های شخصی و جناحی خود بر نمی‌دارند. در واقع اندازه این مخالفان آنقدر کوچک است و آنقدر نگاه سطحی به فضای سیاسی و مناسبات دارند که حاضر شدند این بدنامی و ننگ را به جان بخرند اما همچنان بر مواضع ضدبرجامی خود باقی بمانند.
البته در این مقطع علاوه بر منافع اقتصادی منافع سیاسی و انتخاباتی این گروه هم مزید بر علت شده است و اهمیت دوگانه‌ای برای آنها پیدا کرده است. یعنی هم منافع این گروه از کانال‌های ارتباطی که برای دور زدن تحریم‌ها شکل گرفت و هم نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری به شدت به مخالف‌خوانی‌های این گروه افزوده است. به هرحال با توجه به این تحلیل که هر جریان سیاسی که بتواند مذاکرات هسته‌ای را به سرانجام رسانده و تحریم‌ها را برطرف کند می‌تواند با اقبال مردم در انتخابات مواجه شود موجب شده که این گروه همه تلاش خود را به کار بگیرد تا زمان به قدرت رسیدن جناح خود این توافق را به تاخیر بیندازد.
هرچند آقای ظریف و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بارها اعلام کرده‌اند که هیچ انگیزه انتخاباتی از پیشبرد این مذاکرات نداشته و تنها منافع ملی است که برایشان اهمیت دارد با این وجود می‌بینیم که مخالفان برجام نمی‌توانند از این تحریکات دل بکنند و با چنگ زدن به هر دستاویزی که مقابل‌شان برسد سعی بر منتفی کردن احیای برجام دارند.
به نظر می‌رسد حتی یک سری از این گروه‌ها نظر رهبری هم برایشان اهمیتی ندارد. البته موضوع مذاکرات هسته‌ای تنها موضوع از این دست نیست. بلکه درموارد دیگر هم می‌توان نمونه‌ای از این رویه را مشاهده کرد. در صداوسیما پخش برنامه 90 با سابقه 20 ساله و با وجود محبوبیت نزد افکار عمومی متوقف شد. آقای فروغی رئیس شبکه 3 این برنامه را تعطیل کرد و با وجود همه اعتراض‌ها و انتقادات اما نظر خود را تغییر نداد. این شاید قابل مقایسه با اهمیت پرونده هسته‌ای ایران نباشد اما رویه حاکم بر این جریان را به خوبی نشان می‌دهد. در موضوع هسته‌ای هم می‌توان سوال کرد رهبری به عنوان شخص اول کشور آیا موافق مذاکرات هستند یا مخالف آن. به نظر می‌رسد بخش‌هایی از صداوسیما که از جای خاصی دستور می‌گیرند حتی نظر رهبری برایشان اهمیت ندارد. در زمان پخش گاندو هم شاهد بودیم که با وجود مخالفت افکار عمومی و نارضایتی دولت ولی این سریال تولید و پخش شد. ما از پشت پرده این اتفاقات بی‌اطلاعیم اما آنچه روشن است این است که این گروه با وجود نظر موافق رهبری درباره تیم مذاکره‌کننده و نفس مذاکرات آنقدر قدرتمند است که می‌تواند به مانع‌تراشی‌ها و مخالف‌خوانی‌ها و اتهام‌زنی‌های خود ادامه دهد.
منبع: روزنامه سازندگی