علی هاشمی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
فشار حوثی‌های یمن بر عربستان سعودی و حمله موشکی به فرودگاه ریاض و هدف قرار دادن کشتی‌های سعودی منجر به این شده که عربستان از این شرایط استفاده کرده و تنگه باب‌المندب را مسدود کند. در حالی عربستا ن تنگه باب‌المندب را مسدود کردکه حوثی‌های یمن تصمیم به بستن این تنگه نداشتند.بلکه مدعی هستند یک کشتی جنگی عربستان را مورد حمله قرار داده‌اند نه نفتکش. آنها ادعای عربستان را قبول ندارند.
اگر حمله به نفتکش‌های عربستان صحت داشته باشد مشکل جهانی ایجاد می‌کند. لذا مداخله قدرت‌های جهانی را در آن منطقه غیرقابل‌اجتناب خواهد کرد. حضور قدرت‌های جهانی به نفع حوثی‌ها و منطقه نیست.چرا که شورای امنیت و سازمان ملل در برقراری امنیت و باز بودن کانال‌های ارتباطی نقش دارند. هر زمانی که تنگه یا کانالی مسدود شده نتیجه خوبی برای کشورهای منطقه در بر نداشته است.
تنگه باب‌المندب از لحاظ موقعیت استراتژیک حمل نفت در درجه دوم اهمیت بعد از تنگه هرمز قرار دارد. میزان جابجایی نفت در تنگه هرمز 18 میلیون بشکه در روز است اما در تنگه باب‌المندب روزانه بین 4 تا 5 میلیون بشکه نفت به صورت روزانه منتقل می‌شود. تفاوت این تنگه با تنگه هرمز در این است که جایگزین کردن حمل‌ونقل نفت تنگه هرمز بسیار سخت‌تر است، اما در باب‌المندب با توجه به خط لوله عربستان که به دریای سرخ مرتبط می‌شود، می‌توان با پمپاژ نفت به این خط لوله تا سقف 3 تا 4 میلیون بشکه جایگزین کرد. به همین دلیل است که عربستان فوری اعلام کرد که در حال حاضر از این تنگه استفاده نمی‌کند. البته بستن تنگه باب‌المندب تاثیر زیادی بر قیمت نفت نگذاشت و تنها 6 درصد افزایش داشت. اما به طور کلی این تنگه از لحاظ کشتیرانی و حمل‌ونقل کالا از درجه اهمیت بالایی برخوردار است.
در جنگ ایران و عراق هم بسته شدن تنگه هرمز تجربه شد.کشتی‌های کویت تحت لوای نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس قرار گرفتند و آمریکا پرچم خود را برای تردد روی این کشتی‌ها نصب و اعلام کرد، هیچ‌کس حق حمله به آنها را ندارد و این موضوع منجر به درگیری‌هایی در تنگه هرمز شد. همچنین از نمونه‌های دیگر بسته شدن آب‌راه‌های استراتژیک می‌توان به بسته شدن کانال سوئز در جریان جنگ اعراب و اسرائیل اشاره کرد. وقتی که این کانال توسط مصر بسته شد در حقیقت ارتش متفقین (فرانسه و انگلیس) کانال را اشغال و ارتش مصر را از این منطقه دور کردند. اقدامی که اکنون عربستان در باب‌المندب انجام داده است، صرفا اقدامی نمایشی است نه یک اقدام واقعی. حوثی‌ها ادعایی برای بستن تنگه باب‌المندب ندارند. بلکه نسبت به اقدامات عربستان واکنش نشان می‌دهند و می‌گویند همانطور که عربستان پایتخت یمن صنعا را مورد هجوم قرار می‌دهد ما هم پایتخت آنها را مورد تعرض قرار می‌دهیم. با توجه به شرایط موجود هرگونه تنش در منطقه می‌تواند گسترش بیشتری پیدا کند و باید سعی در حل این تنش‌ها داشت. اگر بر مسدود شدن تنگه باب‌المندب پافشاری صورت گیرد،قدرت‌های جهانی مجبور به مداخله می‌شوند و این به نفع منطقه نیست. هر چه قدرت‌های فرامنطقه‌ای به داخل منطقه کشیده شوند به ضرر کشورها است، لذا آنها با قدرت نظامی حضور پیدا می‌کنند و در حقیقت مشکلات عدیده‌ای ایجاد می‌شود که علاوه بر آن خروج آنها از منطقه هم مصائبی دارد.عربستان برای اینکه تشنج بیشتری ایجادکند تنگه را مسدود کرد. نقشی که کویت در جنگ ایران و عراق بازی کرد اکنون این نقش را عربستان ایفا می‌کند، مبنی بر اینکه پای قدرت‌های فرامنطقه‌ای و نیروهایی نظامی را در منطقه باز کند.
اما قطعا عربستان نمی‌تواند حریف ایران و حتی حوثی‌هایی که از نظر قدرت نظامی محدود هستند شود. همانطور که طی این سه سال درگیری نتوانستند به اهدافی که داشتند در براندازی حکومت منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن برسند. پس بهترین حالت در این شرایط برای عربستان این است که بتواند قدرت‌های فرامنطقه‌ای را وارد کند.
نکته‌ای‌که باید به آن توجه شود این است که در تنگه هرمز و باب‌المندب تنها مسئله آمریکا نیست که بسیاری به آن استناد می‌کنند،لذا اکنون وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه بسیار کاهش یافته به این دلیل که تولید نفت شل در داخل آمریکا افزایش داشته است تا حدی که پیش‌بینی می‌شود تا دو سال آینده آمریکا در زمینه تولید نفت خودکفا شود و حتی به صادرات هم برسد. پس با این حساب اروپا، چین، ژاپن، هند و سنگاپور دچار بحران‌های جدی می‌شوند. اکنون عربستان تلاش می‌کند با ناامن کردن آب‌راه‌ها، اروپا و دیگر وابستگان به نفت را برای متحد کردن با خود به این منطقه بکشاند. تنگه باب‌المندب تنها گذرگاه نفت نیست، بلکه مسیر کالاهای صنعتی هم است که کشورها را ملزم می‌کند امنیت را در این منطقه برقرار کنند. برخی معتقد هستند ممکن است ناامنی‌ای که در منطقه به وجود می‌آید قدرت‌ها را وادار به حل مسائل منطقه‌ای و یمن کند.لذا یمن در گزارشی که به سازمان ملل ارائه داده به این موضوع پرداخته است که 8 میلیون نفر در فقر مطلق به سر می‌برند و این درد عظیمی است که باعث می‌شود کشورها هرچه زودتر به تنش میان عربستان و یمن پایان دهند و به صلح برسند. حوثی‌ها با این استدلال پیش می‌روند که با افزایش تنش به صلح فراگیر برسند و رهبرشان به سازمان ملل اعلام کرده است که حاضر به مذاکره برای رفع تنش در یمن است.
منبع: روزنامه سازندگی