سیدمصطفی هاشمی طبا، عضو هیئت موسس حزب کارگزاران سازنگی ایران
وزیر امورخارجه کشورمان، گفته است که پولشویی گسترده در ایران یک واقعیت است و هشدار داده که دلیل فضاسازی‌هایی که علیه مصوبه‌های ضدپولشویی می‌شود «منافع اقتصادی» افراد است. آقای ظریف در گفت‌وگویی ویدئویی با خبرآنلاین گفته است در کشور «خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند» و «آنجاهایی که هزاران میلیارد پولشویی انجام می‌دهند حتما آنقدر توان مالی دارند که ده‌ها یا صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی در کشور علیه قوانین ضدپولشویی» کنند. وزیر امور خارجه همچنین اضافه کرده: « کسانی که یک قلم معامله‌شان ممکن است برای‌شان ۳۰ هزار میلیاد تومان منفعت جا‌به‌جا کند چنین فضایی درست کرده‌اند. کل بودجه وزارت خارجه را هزینه یک قلم تبلیغات و فضاسازی‌شان می‌کنند».
در ماه‌های اخیر صحنه سیاسی ایران شاهد اختلافات گسترده‌ای بر سر پیوستن جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم سازمان ملل بوده است. جمعی از نمایندگان مجلس که در صحن علنی طوماری علیه این کنوانسیون امضا کردند، از مهمترین مخالفان کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم هستند. بعد از صحبت‌های آقای ظریف هم شاهد هجمه‌های بسیاری از سوی مخالفان بوده‌ایم. در یکی از این واکنش‌ها، آقای احمد امیرآبادی عضو هیأت رئیسه مجلس، اظهارات ظریف مبنی بر وجود پولشویی گسترده در ایران را تهمتی بزرگ به نظام جمهوری اسلامی ایران دانست و تصریح کرد «این اظهارات، کاملا به معنای بازی در زمین دشمن است». اگرچه در این میان چهره‌های معتدل اصول‌گرا همچون آقایان محمدرضا باهنر و احمد توکلی از این مصوبات دفاع کرده‌اند. به نظر من صحبت‌های آقای ظریف در جهت توجیه تصویب قوانین مرتبط با FATF بود، چون مخالفان لوایح مرتبط با آن در کشور تلاش‌های بسیاری را برای رد این لوایح به‌کار گرفته‌اند. اگرچه ممکن است تصویب این لوایح تضمینی برای تحول خاصی در این زمینه به‌وجود نیاورد، اما قطعا با عدم تصویب این لوایح می‌توان گفت که ارتباطات مالی ایران به‌طور کامل قطع می‌شود. به نظر من حرف‌های ظریف در دفاع از این لوایح و وجود پولشویی در کشور کاملا درست است. بخشی از انتقادها به صحبت‌های ظریف هم از این زاویه مطرح شده بود که چرا وزیر امور خارجه شفاف‌تر درباره پولشویی‌ها صحبت نکرده است که به نظر من این انتقاد هم درست نیست. با توجه به جایگاه وزیر امور خارجه و حدود اختیارات و اطلاعاتش این صحبت‌هایی که از جانب آقای ظریف مطرح شد کفایت می‌کند. قطعا درباره این موضوع افراد صلاحیت‌دار دیگری در حوزه‌های دیگر وجود دارند که می‌توانند اطلاعات دقیق‌تر و شفاف‌تری در این خصوص ارائه کنند.
یکی دیگر از انتقادهایی که به صحبت‌های آقای ظریف می‌شود این است که صحبت‌های وزیر امور خارجه باعث سوءاستفاده بیگانگان می‌شود و نباید این مسائل مطرح می‌شد. به نظر من کسانی که این انتقادها را مطرح می‌کنند، باید نگاهی به اظهارنظرها از تریبون‌های مختلف کنند تا ببینند که چه صحبت‌هایی باعث فشار و سوءاستفاده بیگانگان می‌شود. جدای از آن مجامع بین‌المللی مرتبط با لوایح FATF سال‌های پیش از صحبت‌های آقای ظریف نسبت به این مسائل آگاهی داشته‌اند و اصلا به همین دلایل است که ما در لیست تعلیق آنها قرار گرفته‌ایم. بنابراین انتقادها به صحبت‌های آقای ظریف بی‌ربط است.
البته باید این نکته را یادآوری کنم که در تجربه‌های مسئولیتی که بنده داشته‌ام هیچ‌گاه به صورت مستقیم با پدیده‌های پولشویی مواجه نشده ام؛اما این حرف‌ها در همه دوره‌ها وجود داشته و برخی تلویحا این مسائل را تایید کرده‌اند. اگرچه برداشت و درک عمومی ما این است که مسائلی که آقای ظریف مطرح کرده‌اند درست است.
درباره مشکلات و ساختارهایی که مسائلی چون پولشویی را پدید می‌آورد، دو نظرگاه وجود دارد؛ یک نظر این است که قوانین ما دچار مشکل و خلا هستند و همین امر باعث رشد چنین مسائلی می‌شود و از سوی دیگر این نظر است که ما مشکل قانونی نداریم؛ بلکه مشکل اصلی چشم‌پوشی نسبت به قوانین جاری است. من از نظریه دوم دفاع می‌کنم و معتقدم که ما مشکل قانونی نداریم، بلکه مشکل اصلی چشم‌پوشی از قوانین است که باعث رشد چنین پدیده‌هایی می‌شود. برای مثال در بحث مالیات ما قانونی داریم به نام مالیات بر درآمد غیر‌منتظره که اگر برای مثال شرکتی 10 میلیون تومان وارد حسابش شد و این پول بدون معامله بود، 75 درصد مالیات بر آن وضع می‌شود. مسئله این است که مسئولان مالیاتی اصلا به دنبال وصول چنین مالیاتی نیستند. ما سیستمی برای چنین مواردی تعریف نکرده‌ایم. برای مثال تا جایی که می‌دانم در کشور آمریکا اگر در حساب بانکی شخصی حقیقی و حقوقی مبلغی غیر‌منتظره وارد شود، سریعا به آن رسیدگی می‌شود و بانک‌ها این مسئله را پیگیری می‌کنند. این مثال‌ها نشان می‌دهد که ما تنها به‌طور ظاهری قوانین را داریم و در عمل از این قوانین چشم‌پوشی می‌شود.
جایگاه وزارت امورخارجه به گونه‌ای است که در کنار دیپلماسی منطقه‌ای و بین‌المللی به دیپلماسی داخلی بپردازد. نکته قابل توجه این است که مسئله پولشویی دغدغه یک عده شده برای زدن طرح FATFو همین مسئله و تداوم این مسیر است که جایگاه ایران را در فضای بین‌اللملی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این عده قلیل که البته از قدرت بالایی در تصمیم‌گیری‌ها برخوردارند توجه نمی‌کنند که منافع ملی با منافع بین‌اللملی ما گره خورده است و چنانچه یکی را بی‌توجه بگذاریم کشور دچار خسران می‌شود. همانطور که ظریف اشاره کرده است CFTو FATFتضمینی برای اینکه ما را به نهایت مصلحت‌های ملی و منافع ملی برساند ندارند اما حداقل این است که بهانه بزرگی از دست مخالفان جمهوری اسلامی گرفته خواهد شد. نکته قابل توجه این است که ما باید با ریشه‌های پولشویی با جرأت و حدت تمام ایستادگی کرده هر طرحی را که باعث کاهش این روند می‌شود را مورد استقبال قرار دهیم در هر صورت آینده ایران با این طرح‌ها می‌تواند شکل بهتری پیدا کند و شاید روزی برسد که پولشویی درایران قلع و قمع شود.
منبع: روزنامهسازندگی