سال‌ها تحمل میله‌های تنگ زندان و تنگ نظری حاکمان وقت، سال‌ها مبارزه و تلاش برای توقف تفاوت ها وتبعیض‌های رنگی از نلسون ماندلا چهره‌ای ماندگار ساخت اما نه به دلیل خون ریزی و اعدام و کشتار سفید پوستان پس از به قدرت رسیدن بلکه به احترام بخشش پس از فائق آمدن که از جمله معروف "بیایید فراموش کنیم و ببخشیم" یکی از ماندگارترین جملات قرن اخیر را ساخته است.
ما مسلمان ها بویژه ایرانی ها پس از پیروزی انقلاب با جمله” فاستقم کما امرت “حتما اشنایی داریم که ماندلا و گاندی هم در مبارزات سیاسی خود همین فلسفه را در نظر داشتند و نتیجه هم همان شد که خداوند وعده کرده بود برای مقاومت کنندگان؛که صبح دمید. ایرانیان هم در کنار تعالیم معنوی مقاومت، ترجمان عملی استقامت را با تحمل تحریم های یکجانبه آمریکا و بعضا همه جانبه غرب و شرق تحقق بخشیدند و تسلیم خواسته های زیاده خواهان در مقابل حذف کامل برنامه غنی سازی نشدند و تا امروز که ارزاق عمومی در برخی اقلام تا بیش از صد در صد هم رشد داشته اند و سخن از رشد بیست درصدی حقوق می شود همچنان دور تحمل را طی می کنند اما تسلیم نشده اند.
و اما آفریقای جنوبی پس از پیروزی مبارزات نسلون ماندلا، شیوه اعتدالی در پیش گرفت و از همه سلایق و گرایش ها در دولت استفاده کرد و به معنای درست کلمه منش اعتدالی توسط ماندلا عملیاتی شد و نتیجه ان هم امروزه به وضوح قابل مشاهده است.
در نتیجه سیاست اعتدال گرایانه نلسون ماندلا کشور آفریقای جنوبی روابطی صحیح و بر اساس منافع ملی خود، با بیشتر کشورهای دنیا دارد و به عنوان قدرت اقتصادی نوظهور در جهان مطرح است، که متاسفانه این امر در کشور ما چندان نتیجه بخش نبوده است و بارها شاهد بوده ایم که راس و تنه دولت در دو جهت مخالف در حرکت هستند یا اگرچه در موضوعی همچون مذاکرات، تایید رهبری همراه دولت بود اما عده ای چنان جملاتی به وزیر امور خارجه نثار می کنند که گویا دکل های نفتی را در آب های آزاد غرق کرده است!
هنوز فراموش نکرده ایم برگزاری بزرگترین رویداد ورزشی جهان در آفریقای جنوبی را که نشان دهنده امادگی کامل زیر ساخت های آن کشور و همچنین توان مهندسان و طراحان کشور برای انجام پروژه های بزرگ است میانجی گری این کشور در بیشتر مناقشات سیاسی حوزه افریقا از موفقیت های سیاست خارجی این کشور است و اعتدال، میوه درخت مقاومت مودیبای نود و پنج ساله بود که در روزهای پر آشوب جهان،با مرگش هم دنیا را یکبار دیگر به آرامش دعوت کرد و در حالی که هنوز چند ساعتی از پرواز روحش نگذشته بود پیام های تسلیت و قدردانی رهبران کشورهای مختلف نشان از تاثیر عمیق فلسفه و نحله فکری ایشان بر جهانیان داشت.
و در پایان باید تاکید کرد که راز ماندگاری نلسون ماندلا آلوده نشدن به قدرت بود و خیلی زود از قدرت کناره گرفت و شاید همین کناره گیری نام او را بر تارک قرن بیستم درخشان تر کرده است که نشان از تزکیه نفس بالای ایشان بود. این بیت حضرت حافظ را هم که گویا در وصف تارکان قدرت سروده است تقدیم روح بلند آن آزاده مرد عرصه مقاومت با تبعیض میکنم:

آشنایان ره عشق در این بحر عمیق

غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده