ناهید تاج الدین، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران و نماینده مجلس

کودک‌آزاری‏‌های سال‌های گذشته یکی از علامت‌‏های هشداری بود که باعث شد روند بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان تسریع شود و پس از 10 سال این لایحه در مجلس دهم در کمسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی بررسی و تصویب و سپس در صحن علنی مجلس کلیات و جزئیات آن تصویب و به شورای نگهبان ارجاع شود که البته ایرادات جزئی شورای نگهبان به این لایحه باعث ارجاع دوباره آن به کمیسیون قضایی و رفع مجدد این ایرادات توسط این کمیسیون شد که درحال‌‏حاضر در نوبت بررسی در صحن علنی مجلس قرار دارد. متاسفانه فرآیند زمان‌بر بررسی و تصویب این لایحه که منجر به از دست رفتن زمان در حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان شده و عملا حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان را معطل بسترهای بروکراتیک کرده است. گزارش‏‌های اورژانس اجتماعی نشان می‌‏دهد تنها در 6 ماه ابتدایی سال 96 چیزی حدود 16 هزار کودک‌آزاری ثبت شده، کودک‌آزاری‏‌هایی که در ۹۰ درصد مواقع توسط خانواده، بستگان، دوستان و آشنایان رخ می‌‏دهد و تنها ۱۰درصد آن توسط غریبه‌‏ها صورت می‏‌گیرد. کودک‌آزاری‏‌هایی که 60درصد آن متاسفانه توسط پدران انجام می‌‏شود و با کمال تأسف درصد بالایی از کودکان در دوران خردسالی مورد آزار قرار گرفته‌‏اند به طوری که میانگین سن کودکان آسیب‌دیده بین ۶ تا ۱۰ سال است. براساس آمار سازمان بهزیستی ٣٨ درصد کودکان آزاردیده در سن دبستان و زیردبستان هستند و متاسفانه خلا مهارت‏‌هایی از زندگی مثل مهارت خودآگاهی و خودمراقبتی و ضعف مهارت‏‌های اجتماعی در کودکان در مقوله کودک‌آزاری جدی است. ضمن آنکه بسیاری از کودکانی که مورد آزار قرار می‏‌گیرند نیز کودکان کار هستند و همانطور که می‏‌دانید درحال‏‌حاضر کارشناسان مسائل اقتصاد شهری آمار کودکان کار ایران را بین ۳ تا ۷ میلیون عنوان می‏‌کنند، تنها در تهران ۲۰ هزار نفر کودک کار تخمین زده می‌‏شود که این آمار سطح آسیب را به روشنی مشخص می‌‏کند.

ایراداتی که شورای نگهبان به لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان وارد کرده مربوط به ماده 9 لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان است که در مورد بی‌‏توجهی و سهل‌انگاری اشخاص غیر از والدین نسبت به اطفال و نوجوانان و پرداخت دیه و مجازات است که این ایرادات توسط کمیسیون قضایی اکنون برطرف شده و به قرار قاعده باید هر چه سریع‌تر به صحن علنی مجلس بیاید و تصویب شود اما متاسفانه تاکنون به صحن علنی مجلس نیامده است و این نیاز به پیگیری نمایندگان دارد که ما در قالب فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی پیگیر تسریع بررسی و تصویب این لایحه خواهیم بود. البته کودک‌آزاری آسیبی‌ست که مبارزه با آن را تنها نمی‌‏توان در قالب قانون خلاصه کرد و بیشتر از مجازات نیازمند پیشگیری از آن هستیم. باید بگویم در ماده ۸۰ قانون برنامه ششم توسعه نسبت به بحث پیشگیری از آسیب‏‌های اجتماعی اشاره شده و پیشگیری از آسیب‏‌های اجتماعی الزام قانونی پیدا کرده است. لذا من فکر می‌‏کنم در مورد حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان نیز باید پیشگیری را جدی بگیریم و پیشگیری صرفا امری نیست که بتوان در قانون گنجاند و بیشتر امری آموزشی است و به ارتقای مهارت‏های اجتماعی جامعه بر می‌‏گردد، انتقاد کلی من به قوانینی از این دست این‌است که اکثر قوانین حمایتی و قوانینی که تحت عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان یا حمایت از خانواده مطرح است بیشتر جنبه حفاظتی دارد تا حمایت و معنای سلبی از حمایت را در بر می‏‌گیرد. مثلا در قانون حمایت از خانواده فصل اول مربوط به طلاق است در‏حالی‏که قانون حمایت باید ایجابی و جامع باشد. وقتی 60 درصد کودک‌آزاری‏‌ها توسط پدران انجام می‏شود و یا 90درصد کودک‌آزاری‏‌ها توسط اقوام و خویشاوندان صورت می‏‌گیرد نمی‏‌توان صرفا با ابزار قانون به خلوتگاه کودک‌آزاری رفت بلکه باید پیشگیری را جدی گرفت. ما نمی‌‏توانیم صرفا با قانون و ساز و کار نظارتی مسئله کودک‌آزاری را رفع کنیم چون اتفاقی درونی است و در پنهان‌‏ترین و بنیادی‏‌ترین نهاد اجتماعی وجود دارد، پس باید به دنبال افزایش مهارت‏‌های اجتماعی باشیم.

از طرف دیگر مشکلی که در مورد کودکان متولد شده از مادران ایرانی و پدران غیرایرانی در قانون داریم این است که آنها بی‏‌هویت هستند و درحال‏‌حاضر جمعیتی بیش از یک میلیون و نیم نفر را در کشور تشکیل می‌‏دهند و این افراد به شدت مستعد آسیب و از اولیه‌‏ترین حقوق خود محروم هستند که خوشبختانه اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی نیز علیرغم برخی ایراداتی که شورای نگهبان به آن وارد کرده در مرحله خوبی قرار دارد.

منبع: روزنامه سازندگی