غلامرضا پناه، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
مجلس شورای اسلامی در پی رد کلیات لایحه بودجه و با توجه به شرایط خاصی که در کشور در ارتباط با شیوع کرونا وجود دارد، اعلام کرده است که بررسی بودجه در سال آتی انجام می‌شود و گزینه بودجه دو دوازدهم را مطرح کرده است. به صورت عمومی بودجه دو دوازدهم در شرایط اضطرار مطرح می‌شود و به نوعی به اذعان کارشناسان مختلف تصویب بودجه دو دوازدهم تن دادن به بی‌انضباطی مالی و بستن دست دولت و ایجاد محدودیت‌هایی است که در این شرایط می‌تواند برای دولت چالش‌زا باشد. با توجه به شیوع ویروس کرونا، دولت به خودی خود در شرایط ویژه‌ای قرار دارد و در این شرایط هیئت‌رئیسه مجلس از ارسال نامه مجلس به دولت برای ارائه لایحه دو دوازدهم برای بودجه سال 99 خبر داد. تصویب این شیوه بودجه‌بندی برای دولت در ماه‌هایی که باید با هزینه‌های پیش‌بینی نشده در خصوص مبارزه با ویروس کرونا نیز حرکت کند، دولت را در شرایط سختی قرار می‌دهد.
اگر به آیین‌نامه داخلی مجلس درباره بودجه دو دوازدهم توجه کنیم، می‌بینیم این قانون چه شرایطی را برای این شیوه از بودجه‌ریزی در نظر گرفته است:«طبق ماده 216 آیین‌نامه داخلی مجلس، دولت تا ۱۵ آذرماه هر سال مهلت دارد تا لایحه بودجه سال آینده را تقدیم مجلس کند. چنانچه دولت نتواند تا این تاریخ، لایحه بودجه را تقدیم مجلس کند، نمایندگان برای تسریع در انجام امور ممکن است بودجه دو یا سه دوازدهم را از دولت مطالبه کنند.»
بودجه دو یا سه دوازدهم در حقیقت دو یا سه دوازدهم از کل رقم بودجه پیشنهادی دولت در لایحه است که مجلس تصویب می‌کند تا دولت بتواند از خزانه برداشت کند و روند اداره امور کشور دچار اخلال نشود. حال در این شرایط که دولت به‌موقع بودجه را تحویل داده و کمیسیون تلفیق نیز بودجه را تایید کرده و صحن مجلس در یک فضای احساسی آن را رد کرده است، باید سراغ بودجه دو دوازدهم رفت؟ علاوه بر تمامی موارد انتقادی به محتوای این بودجه، در شرایطی که در تحریم هستیم و تحقق درآمدها به خودی خود با هر دولت و مجلسی در هاله‌ای از نگرانی و ابهام است، آیا باید دولتی که با یک بحران جهانی همانند شیوع ویروس کرونا در داخل کشور روبه‌رو است، با بودجه دو دوازدهم تحت فشار قرار داد؟
از اساس در این شرایط رد کلیات لایحه بودجه نیز بسیار عجیب بود. به طور حتم بودجه ایرادی داشت که برای خود دولت نیز قابل کتمان و چشم‌پوشی نیست، اما واقعیتی که نمی‌توان از آن گذر کرد، «شرایط خاص کشور» است. این که بودجه در ارتباط با میزان تحقق درآمدهایش در چه وضعی است، یا اینکه شفافیت و عملیاتی بودن بودجه چندان برای نمایندگان روشن نبوده است، ایراداتی است که در این شرایط کشور نباید به آن پرداخت، چرا که از اساس مشکلاتی ساختاری در بودجه‌ریزی ما وجود دارد که به همت دولت و عنایت رهبری در حال رفع و رجوع است. آیا نمایندگان محترم می‌توانند مدعی باشند که در این شرایط می‌توانستند بودجه‌ای بهتر و کارآمدتر از بودجه‌ای که دولت برای سال 99 ارسال کرد، تهیه و تدوین کنند؟! پاسخ این سوال روشن است که چنین ادعایی حتی اگر صورت پذیرد چندان قابل اعتنا نیست؛ به‌خصوص که مجلس به میزان کافی در بررسی این بودجه در کمیسیون تلفیق بودجه 99 ، زمان در اختیار داشت و اگر تا این اندازه به محتوای بودجه انتقاد داشت، باید نمایندگان محترم این کمیسیون - که منتخب خود نمایندگان در کمیسیون‌های مختلف هستند - در آن زمان در این باره صحبت کرده و موارد را با دولت مطرح می‌کردند. در حالی که تصویب کلیات لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق و بعد رد آن در صحن علنی مجلس به نوعی حاوی پیام احساسی بودن رد این لایحه است. هیجانی ناشی از تب شیوع ویروس کرونا یا تبعات بعد از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم. در هر صورت مصلحت‌سنجی در شرایط ضرورت و همیاری رویه‌ای است که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است و انتظار می‌رود در این برهه زمانی نیز مجلس محترم بر اساس شرایطی که دولت با آن روبه‌رو است، تصمیم‌گیری نهایی درباره بودجه را انجام دهد.
منبع: روزنامه سازندگی