سیدافضل موسوی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم تاکنون ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در دو اجلاس بین‌المللی حضور نیافته است که این موضوع برای دیپلماسی خارجی کشور خوب نیست؛ اجلاس سالانه سازمان ملل در نیویورک و اجلاس بین‌المللی تغییرات اقلیمی در اسکاتلند. اما تحلیل من این است که رئیسی به دلیل مشکلاتی که در داخل کشور وجود دارد تصمیم گرفته در اجلاس‌های بین‌المللی شرکت نکند تا در اوایل مسئولیت خود راه‌حل‌هایی برای مسائل داخلی پیدا کند.
با این حال سوال این است که رها کردن دیپلماسی خارجی با حضور نیافتن در اجلاس‌ها و برنامه‌های بین‌المللی چه تاثیری بر تعاملات ایران با دیگر کشورها خواهد گذاشت؟ در پاسخ باید گفت که ادامه این روند باعث می‌شود موضع ایران در فضای بین‌المللی تضعیف شود بنابراین بهترین راهکار این است که به رغم فراوانی مشکلات داخلی، رئیسی برای شرکت در چنین اجلاس‌هایی هم برنامه‌ریزی کند.
در مقابل یک موضع مخالف با رئیسی وجود دارد و حضور نیافتن او در نشست‌های بین‌المللی را به دلیل تحریم شخص رئیس‌جمهور عنوان می‌کند.
اما به واقع آنچه رسانه‌های خارج از ایران درباره این مساله عنوان می‌کنند درست نیست؛ آن‌ها فضاسازی می‌کنند که رئیس‌جمهور به این دلیل که تحریم شده نمی‌تواند در اجلاس‌های بین‌المللی شرکت کند اما واقعیت این است که تحریم‌ها در مورد مقامات بلندپایه کشور اجرایی نمی‌شوند با این حال منافقان به این مواضع خود در مقابل رئیسی با چنین اظهاراتی دامن می‌زنند. اتهامات آن‌ها واهی است و رئیسی محکومیتی ندارد اگر هم داشت تحریم شخص رئیسی برای حضور در نشست‌های بین‌المللی اجرایی نمی‌شد.
اما باز هم باید به این مساله توجه کرد که رئیس‌جمهور معاونینی را انتخاب می‌کند که در زمان نبودن او زمام امور را در دست گیرند بنابراین ابراهیم رئیسی می‌تواند نگرانی‌های خود را با وجود معاونینی که دارد مرتفع کرده و به آن‌ها اعتماد کند و بر همین اساس در اجلاس‌های بین‌المللی حضور یابد.
از سوی دیگر این سوال مطرح می‌شود که آیا غایب بودن رئیسی در نشست‌های بین‌المللی می‌تواند بر برجام و سرانجام آن اثرگذار باشد؟
پاسخ من به این سوال منفی است و اینگونه غیبت‌ها تاثیر آنچنانی بر برجام نخواهند داشت البته شاید هم یکی از دلایل شرکت نکردن رئیسی در اجلاس‌های بین‌المللی این باشد که هنوز درباره برجام تصمیم‌گیری نهایی نشده است و ممکن است حضور رئیسی در نشست‌های خارجی و ملاقات او با سران دیگر کشورها رئیس‌جمهور را مجبور به اظهارنظر درباره برجام کند، به همین دلیل شاید او نمی‌خواهد بدون هماهنگی سخنی درباره برجام به زبان آورد که باعث حاشیه‌های داخلی و خارجی شود. اگرچه که دولت جدید اعلام کرده که به میز مذاکره برمی‌گردد با این حال شاید می‌خواهند کمتر در مجامع بین‌المللی اظهارنظری از سوی رئیسی درباره برجام منتشر شود.
در این میان باید به روابط و حضورهای بین‌المللی حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین هم توجه کرد. او در بیشتر نشست‌های خارجی شرکت می‌کرد و شاید همین باعث شده تا توقع از رئیسی بیشتر شود البته باید به این نکته توجه کرد که روحانی دیپلمات بود اما رئیسی سابقه دیپلماتیک ندارد، در نتیجه تصمیم‌گیری برای او مشکل است. تصمیم‌گیری‌های روحانی شخصی بود اما رئیسی باید با صلاحدید افراد مختلف تصمیم‌هایی را اتخاذ کند.
با این حال یک نکته را هم باید در نظر گرفت آن هم این است که اجلاس‌هایی مانند همین اجاس تغییرات اقلیمی، نکته مثبتی برای کشور ما به همراه نخواهد داشت و اینگونه نشست‌ها بیشتر محل گفت‌وگوی ابرقدرت‌هایی مانند چین، آمریکا و کشورهای مطرح اروپایی است.
زیرا این کشورها صنایع آلوده‌کننده فراوانی دارند و می‌توانند بر تغییرات اقلیمی تاثیر بگذارند در حالی که کشوری مانند ایران از صنایع آلاینده گسترده برخوردار نیست. اما با این حال حضور در این اجلاس‌ها می‌تواند قدرت لابی برای کشورهای شرکت‌کننده را افزایش دهد. اما اگر چنین تصمیمی در میان نباشد بودن و یا نبودن رئیس‌جمهور کشور آنچنان تاثیری بر دیپلماسی خارجی نخواهد داشت.
منبع: روزنامه سازندگی