سیدمحمود علیزاده‌طباطبایی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
آنچه در فضای مجازی به‌صورت گسترده از برخورد گشت ارشاد با خانم‌هایی که حجاب شرعی را رعایت نمی‌کنند منتشر می‌شود طبیعی به نظر نمی‌رسد و اعتبار ایثارگران نیروی انتظامی که با فداکاری جان خود را در راه حفظ امنیت مردم نثار می‌کنند و با عوامل ناامنی از توزیع مواد مخدر تا سرقت‌های علنی و اراذل و اوباش مبارزه می‌کنند را خدشه‌دار می‌کند. اگرچه برخوردهای گشت ارشاد مبنای قانونی ندارد ولی تبلیغات گسترده رسانه‌های بیگانه در ناامن جلوه دادن فضای عمومی کشور اهداف خاصی را دنبال می‌کند که طبیعی است هر کجا زخمی به وجود آید اگر رعایت بهداشت نشود مگس روی زخم می‌نشیند. آنچه که در اجتماعات گسترده مردمی شاهد هستیم رعایت حجاب توسط اکثریت قریب به اتفاق بانوان می‌باشد و نمونه آن اجتماع باشکوه عید غدیر امسال بود که به عنوان شاهد حضور در این اجتماعات به جرأت می‌توانم بگویم بیش از 90درصد بانوان بدون رعایت حجاب سفت‌وسختی که تبلیغ می‌شود در اجتماعات حضور داشتند و کسی هم مانع حضور آنها نبود. برخوردهایی که در فضای مجازی به نمایش گذاشته می‌شود قطعا رویه متعارف نیروی انتظامی نیست و تخلف مامورینی است که یا آموزش کافی ندیده‌اند یا لجبازی و بی‌حیایی بعضی از افراد در مقابل نیروهای انتظامی موجب برخورد غیرقانونی و غیرشرعی این نیروها با بعضی از بانوان شده است و مردمی که بایستی پلیس را مأمن خود بدانند از حضور پلیس احساس ناامنی می‌کنند. اینگونه برخوردها و تبلیغات گسترده گروهی که در حسن نیت‌شان تردید وجود دارد می‌تواند عکس‌العمل عمومی را نسبت به نیروی انتظامی ایجاد نماید. نسل ما شاهد عکس‌العمل مردم در برابر اقدامات ضددینی شاهنشاهی می‌باشند، مردمی که اکثریت‌شان افراد متدین نبودند ولی وقتی رژیم شاه تاریخ هجری را به تاریخ شاهنشاهی تبدیل کرد و با مظاهر دینی به مبارزه برخاست، حتی مردمی که اعتقادی به مبانی دینی نداشتند با حضور در اجتماعات دینی تظاهر به دین‌داری می‌کردند و به مقابله با نظام می‌پرداختند چراکه تظاهر به دین‌داری علامت مبارزه با رژیم بود. نیروهای گشت ارشاد نباید طوری عمل کنند که مردم را به عکس‌العمل در مقابل جمهوری اسلامی بکشانند. راه اصلاح مسائل فرهنگی استفاده از ابزار فرهنگی است چراکه نمی‌توان با زور فرهنگ مردم را تغییر داد و قانون اگر مورد قبول اکثریت جامعه نباشد اجرا نخواهد شد.
از نظر حقوقی قانون مجموعه‌ای ضوابط عام و مدونی است که مورد قبول مردم باشد و برای همگان به طور مساوی ایجاد حق و تکلیف کند و به تنظیم روابط افراد و گروه‌ها و مقامات بپردازد. اسلام علاوه بر دین مردم ایران فرهنگ 1400 ساله این مرز و بوم می‌باشد و به عنوان نمونه قانون مدنی که در 1358 ماده متناسب با فرهنگ اسلامی در تربیت یکصد سال پیش به تصویب مجلس شورای ملی رسید بدون نیاز به پلیس و اعمال زور توسط مردم اجرا می‌شود ولی اگر قانون با فرهنگ متعارف مردم هماهنگ نباشد با زور نیروی انتظامی قابل اجرا نیست و فشار غیرقانونی برای اجرای قانون نتیجه عکس می‌دهد و به تعبیر مرحوم دکتر شریعتی اگربخواهند یک جریان فکری را خراب کنند یا باید خوب به آن حمله کنند یا بد دفاع کنند، دفاع بد از یک جریان فکری موجب تخریب آن جریان می‌شود. برخوردهای شدید و گرفتن و بستن نمی‌تواند تبلیغ دین باشد.
اگرچه حجاب طبق فتوای همه مراجع تقلید از احکام شرعی محسوب می‌شود ولی احکامی که مورد تایید دین مبین اسلام قرار دارد با صیغه امر در قرآن کریم آمده است مثل نماز، روزه، حج، زکات، امربه به معروف و نهی از منکر و.... و صراحتا عدم اجرای این احکام مورد نهی قرار گرفته و برای عدم اجرای این احکام شرعی مجازات دنیوی یا اخروی پیش‌بینی شده است ولی در مورد حجاب آنچه که در قرآن کریم آمده است از چنان تاکیدی نظیر احکام فوق‌الذکر برخوردار نیست و به نظر می‌رسد بیشتر توصیه به رعایت حجاب آن هم به بانوان مومنه است.
از نظر تاریخی در اسفند سال 58 امام خمینی(ره) طی سخنانی در مدرسه فیضیه خطاب به طلاب علوم دینی گفتند «زن‌های اسلامی عروسک نیستند، زنان اسلامی باید با حجاب بیرون بیایند، نه اینکه خودشان را بزک کنند، زن‌ها هنوز در ادارات با وضع پیشین کار می‌کنند. زن‌ها باید وضع خودشان را عوض کنند البته کار در ادارات ممنوع نیست اما باید زنان با حجاب اسلامی باشند، به من گزارش داده‌اند که در وزارتخانه‌ها زن‌ها لخت هستند و این خلاف شرع است، زن‌ها می‌توانند در کارهای اجتماعی شرکت کنند ولی با حجاب اسلامی.» سخنان امام موجب عکس‌العمل گسترده گروهی از بانوان شد و روسری‌هایشان را درآورده بودند که از طرف نیروهای تندرو مورد حمله قرار گرفتند. مرحوم آیت‌الله طالقانی در یک گفت‌وگوی رادیو تلویزیونی گفتند: حجاب اسلامی حجاب شخصیت و وقار است و هیچ اجباری هم در مورد آن در کار نخواهد بود و فرمایشات امام خمینی را توصیه‌‌های پدرانه خواندند. به دنبال برخورد خشونت‌آمیز نیروهای تندرو به زنانی که بدون حجاب شرعی در مجامع عمومی حاضر می‌شدند دادستان وقت آقای هادوی اطلاعیه‌ای داد مبنی بر اینکه «هر کس به هر عنوان و بهانه اعم از نحوه لباس پوشیدن و غیر آن متعرض یا مزاحم بانوان شود یا با الفاظ حرکات مخالف شئون به حیثیت آنان توهین کنند، طبق قانون مصوب 1336 تعقیب و مجازات می‌شود.» دفتر امام خمینی(ره) هم طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «براساس خبرهای رسیده گروهی جنایتکار و خیانت‌پیشه تحت عنوان کمیته مزاحم بانوان محترم شده و به آنان توهین می‌کنند مامورین کمیته‌های انقلاب موظفند با کمال دقت مراقب باشند چنین اعمالی را با نهایت شدت جلوگیری کنند.» شعار زنانی که در مقابل دادگستری تظاهرات می‌کردند و معترض به پوشش اجباری بودند این بود: «برابری، برادری نه چادر نه روسری» و شعار مخالفان آنها «یا روسری یا توسری» بود. اگر مسئولین جمهوری اسلامی از امیرالمومنین(ع) الهام می‌گرفتند و هنگام هجوم ملت برای پذیرش جمهوری اسلامی ملت را به پایه‌ای بالاتر از تحمل می‌رساندند بسیاری از اموری که امروز با سختی و هزار مقدمه و موخره و بخشنامه و قانون تحقق نیافته با اقدامات فرهنگی لازم محقق می‌شد زمانی که مردم به منزل علی(ع) هجوم آوردند و او را برای اداره جهان اسلام دعوت کردند حضرت امتناع نمودند و فرمودند: دعونی والتمسوا غیری... مرا رها کنید و غیرم را انتخاب کنید چراکه پذیرش حکومت دینی زمینه فرهنگی لازم برای تحقق این حکومت را می‌طلبید ولی جمهوری اسلامی بدون ایجاد زمینه فرهنگی خواست با وضع قانون فرهنگ مردم را تغییر دهد. اگرچه در قانون اساسی در مورد نحوه پوشش زنان جزو کلیات امر به معروف و نهی از منکر نیامده است ولی در سال 1361 با تصویب قانون مجازات اسلامی در تبصره ماده 638 قانون مجازات اسلامی آمده است: زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از 10روز تا دو ماه و یا از دو میلیون ریال تا ده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.
قانون‌گذار بایستی به نحو تدریجی و با فرهنگ‌سازی و ایجاد پذیرش عمومی نسبت به جرم‌انگاری عملی اقدام نماید و عملی را جرم بداند که اکثریت مردم آن عمل را قبیح بشناسند نه آنکه عملی جرم‌انگاری شود که بخش عمده‌ای از بانوان مرتکب آن می‌شوند. به هر جهت قانون وضع شده و لازم‌الاجراست ولی ضمانت عدم اجرای قانون بگیر و ببند و ضرب و شتم قانون‌گریزان نیست «البته این نحو قانون‌گذاری در دنیا هم متعارف است می‌بینیم مثلا در قوانین بعضی از کشورهای اروپایی هم اگرچه هم‌جنس‌بازی مورد قبول اکثریت مردم نیست ولی قانونی می‌شود. ضمانت اجرای قانون جزای نقدی است و با عنایت به اینکه مجازات جرم عدم رعایت حجاب شرعی کمتر از سه ماه حبس و کمتر از سی میلیون ریال جزای نقدی است طبق ماده 19 قانون مجازات اسلامی، مجازات تبصره ماده 638 قانون از درجه 8 می‌باشد و نه‌تنها نیروی انتظامی که دادسرا هم حق دخالت ندارد و پرونده می‌بایستی مستقیما در دادگاه مطرح شود و طبق ماده 39 قانون مجازات دادگاه می‌تواند حکم به معافیت از کیفر بدهد. ملاحظه می‌گردد اگرچه جرم‌انگاری عدم رعایت حجاب شرعی بدون توجه به عرفیات پذیرفته‌شده جامعه به تصویب مجلس رسیده است و بخش عمده‌ای از بانوان آنچه را که طبق فتوای مراجع حجاب شرعی تلقی می‌گردد رعایت نمی‌کنند ولی نیروی انتظامی و گشت ارشاد هم حق ندارند با کسانی که قانون را رعایت نمی‌کنند با شدت برخورد کنند اگر حکومت می‌خواهد مردم عفیف باشند باید زمینه فرهنگی را فراهم آورد آنچه می‌بایستی با فرهنگ‌سازی در جامعه گسترش یابد حیا و عفت است، نه حجاب ظاهری چراکه دخالت حکومت در روش زندگی مردم می‌تواند مردم را به لجبازی و عکس‌العمل منفی بکشاند.
آنچه فرهنگ عمومی بانوان ما آن را رعایت می‌کنند حیا و عفت است، اکثریت بانوان ایرانی اگرچه حجاب شرعی را رعایت نمی‌کنند ولی در رعایت حیا و عفت هیچ تردیدی به خود راه نمی‌دهند.نتایج گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که تعریف عرفی از حجاب بر تعریف شرعی آن پیشی گرفته و بیشتر بانوان تلقی عرفی از حجاب را منطبق بر حیا و عفت می‌دانند و به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مورد «مداخله دولت در موضوع حجاب» با محوریت گشت ارشاد تنها 45-35 درصد افراد موافق مداخله و ورود دولت به این شکل در این موضوع هستند. نتایج نشان می‌دهد دامنه 60 تا 70 درصدی از زنان جامعه در گروه محجبه‌های عرفی بدحجاب با تعریف شرعی قرار دارند که از این تعداد کمتر از 15 درصد در وضعیت حاد یا بدحجاب هنجارشکن و بی‌حیا بوده که بایستی با ابزارهای فرهنگی با آنها مقابله کرد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد بیش از 90 درصد بانوان ایرانی با رعایت حجاب عرفی حیا و عفت خود را حفاظت می‌کنند و هنجارشکن نیستند و مداخله دولت و کنترل حجاب شرعی می‌تواند موجب مقاومت ذهنی آنها شده و می‌تواند آنها را به سمت بدحجابان هنجارشکن سوق دهد که این گروه را کانون‌های اصلی حرکت‌های ضدحجاب به عنوان گروه هدف مدنظر قرار می‌دهند. اجبار به رعایت حجاب مانند اجبار رضاخان به برداشتن حجاب می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. زنان ایرانی حجاب را دوست دارند و در هر برهه‌ای از زمان حتی پیش از اسلام پوشش مخصوص خود را داشته‌اند و فرهنگ برهنگی در بین زنان ایرانی رایج نبوده است، زنان جامعه ما ذاتا عفیف و پاکدامن هستند.
منبع: روزنامه سازندگی