پروانه مافی

عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

با مرور روزهای تقویم و مناسبت‌های آن، شاید تا پیش از حادثه تلخ پلاسکو، از مناسبت هفتم مهر اطلاعی نداشتیم و همانند سایر روزها از کنار آن عبور می‌کردیم. در حالی که این روز در تقویم، تنها روزی است که با وجود خدمات 365 روزه و 24 ساعته آتش‌نشانان گرامی، به آنها اختصاص داده شده است. اما 7 مهر 1396 یک تفاوت اساسی با سال‌های گذشته داشت، چرا که داغ بر دل نشسته‌ای را تازه کرد و یادآور اشک‌ها، نگرانی‌ها و غم‌هایی بود که تمام ملت ایران در روز 30 دی 1395و روزهای پس از آن تجربه کردند و در نهایت خبر از دست دادن 16 آتش‌نشان مظلوم و قهرمان دل همگان را آزرد.

وسعت این فاجعه تنها با یادآوری آن در یک روز از سال و تنها از طریق کانال‌های تلگرامی و فضای مجازی و نه از طریق رسانه ملی، جبران‌شدنی نیست و دیگر نمی‌توان با بی‌توجهی از کنار این روز عبور کرد، بلکه باید این نکته تلخ را یاد آور شد که در 30دی سال 1395، 16 تن از نیروهای ماهر، بی‌ادعا و قهرمان آتش‌نشان، در زیر خراورها خاک و تحت دمایی بیش از 400 درجه سانتی‌گراد، به شهادت رسیدند.

حادثه پلاسکو نه‌تنها غمبار بوده بلکه هشداری برای سایر بناها، ساختمان‌ها و بافت‌هایی است که شرایطی مشابه با ساختمان پلاسکو را دارا هستند. موضوعی که در حادثه تلخ پلاسکو به عنوان یک فاجعه انسانی می‌توان از آن یاد نمود و بسیار مهم و حیاتی بوده و یکی از دلایل شهادت آتش‌نشانان قهرمان به حساب می‌آید، کیفیت پایین فرماندهی حادثه در عملیات اطفای حریق و مدیریت بحران پس از ریزش ساختمان بوده است.

سوالی که اینجا مطرح است اینکه چرا نباید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع چنین فجایع انسانی صورت گیرد؟ با اینکه قوانین بازدارنده وجود دارد، چرا هیچ‌یک از این قوانین قدرت جلوگیری از شهادت 16 آتش‌نشان را نداشتند؟ آیا با گرامیداشت یک روز یا حتی یک هفته از سال می‌توان حق اینکه بی‌ادعا را ادا نمود؟ البته این نقطه روشن را نباید فراموش کرد که «انتخاب هیات ویژه گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو» از جانب رئیس‌جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران، اقدامی کنشگرانه و آسیب شناسانه به حساب می‌آید.

این گزارش با نگاهی واقعگرایانه علاوه بر بیان نقاط ضعف موجود در عملیات حادثه تلخ پلاسکو، به ارائه درس‌هایی برای جلوگیری از حوادث مشابه پرداخته است. یکی از بناهای درخطر «بازار تاریخی تهران» است. تصور اینکه این بافت تاریخی و کهنه تهران دچار حادثه شود به قدری دهشتناک است که شاید گستردگی حادثه پلاسکو را از یادها ببرد. به بهانه روز آتش‌نشان باید تحولی در مدیریت بحران کشور در کمترین زمان ممکن اتفاق بیفتد و نگاه آینده‌نگرانه جایگزین نگاه بحران‌محور شود.