احمد نقیب‌زاده

عضو وشرای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

ترامپ را به عنوان آدمی غیرقابل پیش‌بینی می‌شناسند اما او هم دلایلی دارد که به دلیل جایگاهش در مقام ریاست‌جمهوری قوی‌ترین کشور دنیا نباید از درک و تحلیل این دلایل غفلت کرد. ترامپ در اقدامی که در مورد خیلی هم غیرقابل پیش‌بینی تلقی نمی‌شود تیلورسون وزیر خارجه خود را از کار برکنار کرد و رئیس سیا را به جای او منصوب کرد. اختلاف نظر ترامپ و تیلورسون از مدت‌ها پیش آشکار شده بود ولی سوال اصلی اسن است که چرا در این زمان بخصوص دست به برکناری او زد. ترامپ اندکی پس از این اقدام اعلام کرد که بر سر موضوعاتی از جمله برجام باهم اختلاف نظر داشته‌اند. ظاهرا ترامپ از اینکه برجام به عنوان بدترین قرارداد مورد قبول تیلورسون بوده است دلخور و از اینکه با او هم‌سخن نبوده خشمکین بوده است. خوب این نکته که مسئله تازه‌ای نبوده و سوال ما همچنان بی‌پاسخ می‌مند. آیا ترامپ تصمیم تازه‌ای درباره برجام گرفته که ناهمسویی تیلورسون می‌تواند مسئله‌ساز باشد یا علمل دیگری مزیر بر علت شده است. همه می‌دانند که ترامپ در نهان نظری مهربان نسبت به روسیه و رئیس‌جمهوری آن ولادیمیر پوتین دارد و اخیرا دو نفر از اتباع روسیه با سمی مهلک در انگلستان مسموم شده‌اند و به کما رفته‌اند. انگشت اتهام بلافاصله به سوی پوتین نشانه رفت، از آن رو که چنین اقداماتی در پرونده او کم نیست. ترزا می، نخست وزیر انگلستان 24ساعت مهلت داد تا روس‌ها جواب قانع‌کننده‌ای به این اتهام بدهند در غیر اینصورت جنایت به نام آنهاه و شخص پوتین رقم خواهد خورد. خب این موضع انگلستان است و به آمریکا ربطی ندارد ولی اینکه وزیر خارجه آمریکا هم همین موضع را بگیرد و انگشت اتهام را به سوی پوتین دراز کند اصلا خوشایند شخص  پوتین نخواهد بود. تا اینجا همه چیز حکایت از عاملی دارد که همین روزها مزیر بر علت برجام شده و کاسه خشم ترامپ را لبریز کرده است. ولی اینکه پومپئو، رئیس سازمان امنیت مرکزی آمریکا را به جانشینی تیلورسون منصوب کند نکته‌ای کم اهمیت و پیش پا افتاده استیا این بخش از ماجرا معنی خاص خود را دارد جای قدری تأمل است. وقتی در نظر می‌آوریم جملاتی را که ترامپ در همین روزهای اخیر از نو متوجه برجام کرده است و گردهمایی‌های اخیر آپیک لابی قدرتمند اسرائیل همراه با القائات تدونیز نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، نسبت به ایران و سفر ولیعهد ضد ایرانی عربستان به این سو و آن سو نه تنها آسودگی خیالی به ارمغان نمی‌آورد بلکه ته دل انسان هم دچار لرزه و نگرانی می‌شود. اوضاع سوریه اصلا بر وفق مراد آمریکا پیش نرفته است. اسرائیل از وجود پایگاه‌های ایرانی در آن سرزمین ابراز نگرانی شدید می‌کند. عربستان از حضور ایران در یمن خشمناک است و حاضر با اسرائیل علیه ایران متحد شود. این دو متحد امریکا بر ترامپ فشار می‌آروند و خواهان اقدامی عملی هستند. وقتی اجزار پازل را کنار هم می‌چینیم زنگ‌های خطر به صدا در می‌آیند. تا این زمان ایران روی کارت اروپا حساب می‌کرد و به مواضع معتدل‌تر کشورهای اروپایی دل خوش کرده بود. اما وزیرخارجه فرانسه در سفر اخیر خود به ایران طرفی بر نسبت و دست خالی روانه اروپا شد، در حالی که ما منتظر بودیم سفر او مقدمه سفر ماکرون به ایران باشد. همزمان فشار آمریکا و اسرائیل و عربستانهم بر کشورهای اروپایی افزایش یافته است. اگر آنها هم به هدف خود برسند کنسرت غرب علیه ایران به کمال رسیده و وارد فاز عملی می‌شود. آخرین قطعه پازل مربوط به پیشنهاد رئیس جمهوری کره شمالی مبنی بر ملاقات با رئیس جمهوری آمریکاست که با استقبال ترامپ هم مواجه شده است. چنانچه این ملاقات هم صورت بگیرد و به توافقی منجر بشود آمریکا از دغدغه‌های شرق دور تا حدی آزاد شده و با قوت بیشتری به سراغ پرونده ایران می‌آید. غم‌انگیز اینجاست که از هیچ یک از به اصطلاح متحدان ایران مانند چین و روسیه هم بوی خیری بلند نیست و در عمل کاری از دستشان ساخته نیست.

منبع: روزنامه سازندگی