محسن هاشمی درهمایش مدیریت شهری و آسیب‌های اجتماعی گفت:
موضوع ابرچالش آسیب‌های اجتماعی یکی از مباحث بسیارحیاتی و بحرانی جامعه است که در بالاترین سطوح نظام دنبال می شود و به نظر میرسد در ماههای آینده بخصوص اواخر سال ما ممکن است با بحران جدی در این حوزه مواجه شویم.

شاید مهمترین ریشه آسیبهای اجتماعی فقر باشد، براساس برآوردها در حال حاضر بیش از یک سوم مردم کشور در زیر خط فقر و یک دهک جامعه در زیر خط فقر مطلق قرار دارند.

موضوع کاهش ارزش پول ملی که غیراز کالاهای اساسی، در بخش عمده اقتصاد ارزش پول ملی به کمتر از نصف آن در شش ماه گذشته کاهش پیدا کرده است، نشان می دهد ما با یک موج تورمی در نیمه دوم سال مواجه خواهیم بود که موجب کاهش قدرت خرید و سطح رفاه شهروندان می گردد و وضعیت فقر در کشور را بمراتب حادتر می کند.

در این شرایط با توجه به تحریمهای نفتی و خروج آمریکا از برجام، طبیعتا دولت برای تامین بودجه خود نیز با چالش مواجه خواهد شد و نمی تواند منابع قابل توجهی جهت جبران موج تورمی تخصیص بدهد. بنابراین مجموعه حاکمیت برای مواجه با ابرچالش آسیب‌های اجتماعی که خود چالش‌هایی نظیر اعتیاد، حاشیه‌نشینی، خانواده‌های بی‌سرپرست و بد سرپرست، کودکان کار و بزهکاری‌ها را شامل می‌شود و بخش قابل‌توجهی از این چالش‌ها معلول بیکاری و فقر است، باید رویکردی غیر از مدل سنتی کمیته امداد و بهزیستی را طراحی کند.

اینکه ما با سیاستهای کلی شتابزده، موجب شویم یک موج تورمی یا کاهش ارزش پول ملی ودرامد جامعه ایجاد شود و بعد بخواهیم با اقدامات جبرانی موردی ومحدود با آن مقابله کنیم ، قطعا موثرنخواهد بود.

امروزه فقر مانند یک سونامی از بالا برجامعه وارد می شود و سپس از دستگاههای مانند شهرداری انتظار داریم که با تخریبهای این سونامی مقابله کرده و آن را در حوزه شهری جبران کنند.

مدیریت شهری نیز به‌عنوان بخشی از حاکمیت خود با بحران کمبود نقدینگی مواجه است و وظیفه مستقیم و منابع بودجه‌ای لازم برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی نیز در قانون به مدیریت شهری واگذار نشده است.

بنابراین ما با یک پرسش واحد مواجه هستیم که چگونه با ابرچالش آسیب‌های اجتماعی مواجه شویم؟ آیا رویکرد هزینه‌ای سنتی مؤثر است؟ آیا پاک کردن صورت‌مسئله و جمع کردن متکدیان، معتادان متجاهر، کودکان کار، زنان خیابانی و کارتن‌خواب‌ها امکان‌پذیر است؟ یا اینکه باید فکری دیگر کرد و طرحی نو درانداخت و با رویکردی نوین سعی در مدیریت این ابرچالش داشت؟

نهادهای مدنی، تنها نقطه اتکایی است که می‌تواند در این شرایط ما را در برابر سیل بنیان‌کن آسیب‌های اجتماعی مقاوم سازد. کوچک‌ترین نهاد مدنی، خانواده است و نهادهای بزرگ‌تر از قبیل ان جی او ها، سمن‌ها، تشکل‌های خیریه غیردولتی البته از نوع غیرپولشویی آن، حلقه‌های زنجیری هستند که می‌تواند روند رو به گسترش بی‌رویه آسیب‌های اجتماعی را به زنجیر بکشد و مدیریت کند. در جامعه ایران که از نظر میزان تأثیرگذاری عواطف و احساسات بر رفتار شهروندی، جامعه‌ای منعطف محسوب می‌شود، نهادهای مدنی می‌توانند راهگشا باشند.

چرا ما نتوانیم با حمایت و توسعه نهادهای مدنی این کارکرد را از شهروندان برای کمک به همنوع و مقابله با آسیب‌های اجتماعی بگیریم

مدیریت شهری باید در رویکرد فرهنگی – اجتماعی خود که عمدتاً در گذشته صرف تبلیغات کلیشه‌ای و موازی کاری با سایر دستگاه‌های فرهنگی شده است، تجدید نظر کرده و بر فراهم کردن بستر فعال شدن نهادهای مدنی و نیروهای داوطلب در حوزه فرهنگی اجتماعی تمرکز کند

حرکت بهمن آسیب‌های اجتماعی مدت‌هاست آغاز شده و صدا و لرزه و نشانه‌های آن به‌وضوح قابل‌رؤیت است اگر ما برای مقابله با این ابرچالش آماده نشویم، قطعاً خسارت سنگین و لطمات بیشتری می‌بینیم، نباید تا بهمن، منتظر رسیدن بهمن ماند، بلکه می‌توان از همین امروز، زنگ خطر را برای شهروندان و مسئولان به صدا درآورد تا ابعاد این ابرچالش کمترگسترده و غیرقابل‌کنترل نشود.

در این مسیر بزرگ‌ترین خطر، از بین رفتن سرمایه اجتماعی بخصوص اعتماد عمومی به نظام است، رفتارهایی که در هفته گذشته در صحن مجلس، آن هم در مورد دستگاهی که وظیفه رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی را بر دوش دارد، به‌نوعی خود یک آسیب اجتماعی و خدشه‌ای به اعتماد عمومی ایجاد کرد که طرفین در آن مقصر بودند.
از مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر نیز می خواهم ارزیابی جامعی از تاثیرگذاری و میزان موفقیت عملکرد شهرداری در حوزه مقابله با آسیبهای اجتماعی تهیه کند تا بتوانیم با آگاهی کافی برای آینده برنامه ریزی و تصمیم بگیریم.

*سخنان مهندس هاشمی در همایش مدیریت شهری و آسیبهای اجتماعی