00 

مطهره شفيعي: اظهارات روزهاي اخير درباره طلاق توافقي، واکنش‌هاي زيادي به‌دنبال داشته که بيشتر از طرف کساني است که معتقدند سخت‌گيري‌ها، چندان تاثيري در کاهش طلاق ندارد. از طرف ديگر شماري معتقدند گراني طلا و سکه و به‌دنبال آن مطالبه مهريه، يکي از دلايل اصلي رشد طلاق در کشور بوده اما در نهايت پرداخت مهريه معضلي است که زنان و مردان پس از تصميم جدي براي جدايي با آن مواجه هستند. اکنون زنداني مهريه به حداقل يا صفر رسيده است و ظاهرا زنان ديگر راهکاري براي دريافت مهريه جز بخشيدن آن ندارند. فائزه هاشمي فعال حوزه سياسي واجتماعي در راستاي اظهارات رئيس قوه قضائيه و راهکارهاي حل مشکل مهريه با «آرمان ملي» به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه مي‌خوانيد.

يکي از مشکلات جامعه افزايش طلاق و عدم پرداخت مهريه است. اخيرا رئيس قوه قضائيه تاکيد کرد که مردان نبايد براي مهريه به زندان بروند. نظر شما چيست؟

رئيس قوه قضائيه اخيرا چنين عنوان کرده که «مهريه بدهي زوج به زوجه است و کسي که تمکن مالي دارد بايد آن را بپردازد. اجماع همه علما بدون استثنا اين است کسي که توان مالي ندارد نمي‌توان مجبور به پرداخت مهريه يا زنداني کرد. هيچ فرد معسري نبايد به دليل عدم پرداخت مهريه در زندان بماند» اين اظهارات دقيق و درست است اما بايد پايه‌هاي قانون را درست کرد و نه اينکه فقط به يک موضوع تاکيد شود.

زنداني نشدن مردان درست است اما از سوي ديگر برخي براي رضايت دختر با مهريه بالا موافقت مي‌کنند و در آن زمان اعتراضي ندارند، بنابراين در اين موضوع تنها زنان مقصر نيستند که طلب مهريه مي‌کنند.

درست است. مرد بايد براساس توانايي مالي که دارد به تعيين مهريه بپردازد و نمي‌توان در حالي که توان مالي وجود ندارد، نرخ‌هاي نجومي و تعداد زياد سکه را براي مهريه مطرح کرد.

البته زنان هم در اين ميان مهريه‌هاي سنگيني تعيين مي‌کنند.

اينکه زنان درخواست مهريه سنگين مي‌کنند، دلايلي دارد. نخستين دليل، عدم احساس امنيت اقتصادي است که زنان از آن رنج مي‌برند. يعني وقتي زنان ما در خانه هستند و در عين اينکه گفته مي‌شود زنان در خانواده بايد باشند و زنان کدبانو هستند و ... اما همين زنان در خانه حق و حقوقي دارند. اگر شعار حضور زنان در خانواده را مي‌دهيم، بايد حقوق او حفظ شود به عبارتي نمي‌شود مرد در بيرون از خانه مشغول به فعاليت باشند و همه پول‌ها و امکانات براي او باشد اما زن در خانه کار کند و چيزي نداشته باشد. مي‌گويند که زنان مي‌توانند بابت فعاليت‌هاي در خانه و شيري که به فرزندان خود مي‌دهد، پول دريافت کنند که درست نيست چرا که باعث پايين آمدن کرامت زنان و تحقير ايشان مي‌شود. همچنين چنين رويکردي دو عارضه دارد. نخست اينکه زن درقبال ايفاي وظيفه مادري پول دريافت مي‌کند که قابل پذيرش نيست. همچنين در اين شرايط مردان مي‌خواهند بگويند بچه و خانه براي مرد است و زن ابزار مرد را دارد يعني همان‌طور که مي‌توانيم کارگر به خانه بياوريم، کارهاي فرزندان و غيره را انجام دهد و به آن دستمزد پرداخت کنيم، به زنان خودمان هم براي انجام اين کارها پول پرداخت کنيم در صورتي که زن و مرد شريک زندگي هم هستند و فرزندان و املاک و غيره سرمايه‌هايي براي زن و شوهرند بنابراين روش پرداخت حقوق به زنان مناسب و پذيرفته‌شده نيست.

زناني هستند که با نيات ديگر طلب مهريه بالا دارند.

درست است. خانم‌هايي هستند که به‌خاطر نياز مالي از اين مساله استقبال مي‌کنند، اما يک قانونگذار نبايد به سمت مسائلي که کرامت انساني زنان را خدشه‌دار مي‌کند، حرکت کنند. برخي زنان براي اينکه احساس امنيت اقتصادي ندارند طلب مهريه بالا مي‌کنند. زنان مناطق عشايرنشين همه کارها مانند شيردوشي و پشم‌چيني و... را غيره را انجام مي‌دهند اما همه امکانات براي مردان است و زنان از آنها بي‌بهره هستند؛ بنابراين زناني که مهريه سنگين تعيين مي‌کنند، انسان‌هاي آينده‌نگري هستند چراکه مي‌دانند اگر در آينده مشکلي پيش بيايد، سرمايه‌اي دارند که با آن زندگي خودشان را بگذرانند. بايد به اين موضوع هم توجه کرد که اين آينده‌نگري بعضا تبديل به کاسبي هم شده است.

منظورتان چيست؟

برخي زنان ازدواج مي‌کنند، طلاق مي‌گيرند، مهريه‌هاي سنگين دريافت مي‌کنند و پس از آن به سراغ بعدي مي‌روند. قانونگذار نبايد شرايطي را فراهم کند که اين دسته از خانم‌ها توانايي کارهاي اين‌چنيني را داشته باشند. عدم حس امنيت رواني، عاطفي و حقوقي در جامعه ما بسيار مهم تلقي مي‌شود و زماني مي‌خواهيد از همسر خود جدا شويد، بايد همه سرمايه خود را ببخشيد تا بتوانيد جدا شويد. تمام حس‌هاي عاطفي، رواني و غيره با وجود قوانين مردسالارانه آسيب جدي به زنان وارد مي‌کند.

غير از موردي که اشاره کرديد، مهريه‌هاي سنگين چه تبعات ديگري دارد؟

وقتي که مهريه‌ها سنگين باشد، آقايان توان پرداخت آن را ندارند و زندانيان افزايش پيدا مي‌کنند؛ البته رئيس محترم قوه قضائيه گفت که زنداني مهريه نداريم. اگر يک پايه قوي براي مسائل مالي در خانواده نباشد، زن خانه به فکر آينده و تصاحب اموال است و مرد هم شرايط مشابه دارد، چراکه در برخي خانواده‌ها زن داراي وضعيت مالي خوبي است و مرد درصدد تصاحب اين دارايي‌هاست. در برخي موارد مردان با زنان پولدار ازدواج مي‌کنند تا بتوانند از آن دارايي بهره ببرند و در اين شرايط کانون خانواده سست است و کاسبي در جريان است.

خانم هاشمي اين‌قدر هم ساده نيست. بارها مشاهده شده مردان براي نپرداختن مهريه شرايط سختي را براي زنان ايجاد کردند که مصداق «مهرم حلال، جونم آزاد» مي‌شود. اينطور نيست؟

بله. عدم توانايي پرداخت مهريه مشکل ديگري است. يعني زن، مهريه بالا تعيين مي‌کند و در زمان طلاق بايد اين مهريه را ببخشد که همين موضوع سبب‌ مشکلات زيادي مي‌شود. در نهايت ضايع شدن حق زنان و افزايش طلاق نتيجه اين موضوع است سياست و قوانيني که در کشور وجود دارد نه‌تنها کانون خانواده رو گرم‌تر نکرده است بلکه گاه باعث افزايش نرخ طلاق هم مي‌شود.

به نظر شما در چنين شرايطي چه بايد کرد؟

به اعتقاد من قانونگذاران، قوه قضائيه و حتي دولت لايحه‌اي را تنظيم کند که اين مشکل حل شود. در قديم و در زمان ما گفته مي‌شد مهريه 12 يا 14 سکه باشد اما در حال حاضر نرخ‌ها بسيار بالا رفته و مثل قديم نيست. به اعتقاد من، مهم‌ترين کار براي جلوگيري از مهريه‌هاي سنگين و اتفاقات تلخي که رخ مي‌دهد، تصنيف در دارايي‌هاست مانند کشورهاي اروپايي که زن و مرد، يک حساب مشترک باز مي‌کنند و نياز نيست زن بگويد در خانه چقدر کار کرده و طلب پول کند و مرد بگويد کار خانه کاري نيست و من پول مي‌آورم. اگر اين کار را انجام دهند باعث کمتر شدن اختلافات زن و شوهر مي‌شود؛ نه زن دنبال مهريه است و نه مرد از پرداخت آن خودداري مي‌کند. اگر زن و مرد در موقع ازدواج تمام دارايي خود را دريک حساب بريزند و اين دارايي را در هنگام طلاق گرفتن نصف کنند، با مشکلي مواجهه نمي‌شود. قوه قضائيه مهريه را يک مشکل براي جامعه مي‌داند، در واقع يک تصميم درست براي حل اين مشکل هم بگيرد. اينکه گفته شود مردان براي نپرداختن مهريه زنان به زندان نروند، راه‌حل کاملي براي مشکلات زنان و شوهرها نيست.

منبع: آرمان ملی