فرزند آیتالله هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه آیتالله هاشمی رفسنجانی یکی از ارکان اصلی تأسیس، تثبیت و هدایت نظام جمهوری اسلامی بوده اند، گفت: «من فکر میکنم نمیتوان نام ایشان را از انقلاب اسلامی حذف کرد. با توجه به سابقه ایشان در قبل از انقلاب، دوران مبارزه و نقششان در تثبیت انقلاب و جنگ و نقششان در مجلس، قوه مجریه و بعد هم به عنوان مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضورشان در کنار مقام معظم رهبری و بقیه دست اندرکاران نظام جمهوری اسلامی به نظرم حذف نام ایشان امکانپذیر نیست و حتی این برخوردها شاید نام ایشان را در میان مردم بلندتر هم کند؛ همین جوری که روز به روز محبوبیت ایشان در جامعه دارد بیشتر میشود. شاید هم این روشی است که خداوند دنبال میکند تا ایشان محبوب تر شود». مشروح گفتوگوی خبرنگار جماران با محسن هاشمی را در ادامه میخوانید:
آقای مهندس! پنجمین سالگرد رحلت آیتالله هاشمی رفسنجانی در سکوت خبری و بیتوجهی رسانههای رسمی، به ویژه صداوسیما گذشت؛ و خیلی برای مردم و علاقهمندان ایشان سنگین و غمانگیز بود. به نظر شما خطرات مهم حذف آیتالله هاشمی رفسنجانی از رسانههای رسمی، به ویژه صدا و سیما، چه خواهد بود و چه تبعات منفی را متوجه نظام خواهد کرد؟
همان طور که اشاره کردید، این یک حسن جمعی است. یعنی در اجتماع این سؤال همچنان هست که چرا حداقل در روز سالگرد [رحلت ایشان]، آن طور که باید و شاید به آیتالله هاشمی رفسنجانی پرداخته نمیشود. با توجه به اینکه بالأخره ایشان یکی از ارکان اصلی تأسیس، تثبیت و هدایت نظام جمهوری اسلامی بودهاند.
اتفاقا من به مناسبت سالگرد [رحلت آیتالله هاشمی رفسنجانی] به یک رادیو محلی به نام «رادیو سرو» دعوت شده بودم که رادیو موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است. یک مقدار هم تعجب کردم که به تلویزیون دعوتی نکردند، ولی یک رادیو [از من دعوت کرده است]. به آنجا رفتم و وقت مبسوطی گذاشتند و اتفاقا گفتوگو هم مستقیم بود و صحبت کردم. بعد از دستاندرکاران رادیو پرسیدم این رادیو جدید است؟! چون من تا به حال اسمش را نشنیدهام. گفتند بله؛ این یک رادیو محلی است و فقط در دایره 50 کیلومتری تهران پخش میشود.
اتفاقا آنجا چون پخش مستقیم هم بود، من از جناب آقای جبلی و دستاندرکاران نظام جمهوری اسلامی گلایه کردم که این چه تصمیم و تدبیری است که سعی شود آیتالله هاشمی رفسنجانی کم کم به عنوان یک عنصر خارج از نظام معرفی شود؟! میدانید که بدترین اثر این نوع تصمیمات و حرکتها این است که یک عنصر مطلوب جامعه، فعال و مجاهد را بخواهید از نظام جمهوری اسلامی حذف کنید.
مثلا من یادم هست سابق بحثهایی بود بر سر اینکه آیا نظام جلال آل احمد را جذب کند یا نکند؛ و تصمیم بر این شد که این جور افراد باید جذب نظام شوند و نباید اجازه بدهیم دیگران آنها را جذب کنند. مثلا آن موقع حتی در مورد صمد بهرنگی هم این حرف بود. بعدها چون گفتند کمونیست بودن صمد بهرنگی ثابت شده است، خیلی دنبال نام او نرفتند. ولی در مورد جلال یا سیمین، الآن خانه موزه دارند و شهرداری تهران هر ساله سالگرد میگیرد.
امروز من دیدم در تهران تصاویری از آیتالله هاشمی رفسنجانی را شهرداری در خیابانها نصب کرده بود. البته فقط تعدادی؛ یعنی در این حدّ که بعضی از خیابانهای مهم دارای این تصاویر بودند. شاید هم تا حالا برنامهای در صداوسیما از آیتالله هاشمی پخش شده باشد؛ ولی هنوز خبری برای من نیامده است. ولی چیزی که شما اشاره کردید یک امر تقریبا بدیهی شده و فکر میکنم در چهارچوب سیاستهای نظام است. بعد از اتفاقاتی که ایشان دیگر به نماز جمعه نرفتند و بعد اختلاف نظراتی در مورد نحوه هدایت جامعه پیش آمد، مجموعا احساسشان این است که مطرح کردن آیتالله هاشمی رفسنجانی شاید تضعیف حاکمیت است. میتواند این تفکر باشد.
من یادم هست در دوره دوم ریاست جمهوری آیتالله هاشمی رفسنجانی که بعضی اختلاف نظرها پیش آمده بود، بعضا آیتالله هاشمی میگفتند که این اختلاف نظرها قابل حل است؛ یعنی با گفتوگو قابل حل است. ولی در همان موقعیت یک عدهای شارح و توضیحدهنده یا تفسیرکننده بعضی از نظرات مقام معظم رهبری بودند که مستقیما به دولت حمله میکردند و سعی آنها بر این بود که اختلاف نظرها را افزایش دهند. کسانی این را دامن میزنند یا دنبال میکنند که دوست ندارند تفکر آیتالله هاشمی رفسنجانی طوری مطرح شود که نشاندهنده یک اختلاف یا راه جدید در نظام حکومت اسلامی است.
این را هم بگویم که تا به حال هیچ عنصری ندیدهایم که مخالفت کند با ما که به عنوان خانواده یا دوستداران ایشان مراسم نگیریم؛ و همیشه این همکاری بوده است. در طول دولت آقای روحانی همیشه سالن اجلاس سران در اختیار گذاشته میشد و مقامات ارشد نظام میآمدند و سخنرانی میکردند. انشاءالله در دولت آقای رئیسی هم باید این کار را دنبال کنیم که ایشان هم به میان جرگه دوستداران آیتالله هاشمی رفسنجانی بیایند و نظراتشان را مطرح کنند.
شاید هم کوتاهی از ما است که سراغ نگرفتهایم، نرفتهایم یا با آنها تماس برقرار نکردهایم. ولی اینکه چرا این حساسیت جدی وجود دارد که یک جوری به جامعه نشان داده شود که قرار است صداوسیما کاری نکند، به نظر من سیاست غلطی است که باید انشاءالله از بالا جلوی آن گرفته شود.
به موضوع خوبی اشاره کردید. خطراتی که این حرکت ممکن است متوجه جامعه کند و بالأخره بخشی از جامعه مخصوصا جوانان را از خدمات آیتالله هاشمی رفسنجانی محروم میسازد. این حرکت چه تبعات منفی متوجه نظام خواهد کرد؟
الآن باید روش ما «جذب حداکثری» جوانان باشد ولی متأسفانه الآن روش جذب حداکثری نیست و بلکه به صورتی «دفع حداکثری» است. تفکرات فقهی و دینی آیتالله هاشمی میتوانست منجر به جذب حداکثری جوانان شود. چون تفکری هست که اصلا دین در سیاست و اجرا دخالت نکند و یک تفکری هم هست که اگر دخالت میکند به سبک وهابیها و سلفیها کاملا قطعی و با فشار هر چیزی را به جامعه تحمیل کند. یک تفکر هم تفکر تسامح و تساهل است که کم کم جامعه را برای پذیرش محدودیتها و احکام دینی آماده کند. این تفکر آیتالله هاشمی رفسنجانی بود که الآن خیلیها در حوزه و جامعه به آن اعتقاد دارند. حداقل این موضوع را میتوانند مطرح کنند.
بالأخره جاهایی هم اختلاف نظر بوده است. یادتان میآید که مقام معظم رهبری در خطبه نماز جمعه گفتند من آقای هاشمی را 59 سال است میشناسم ولی در یک جاهایی با هم اختلاف نظر داشتیم. ولی به نظر من جاهایی که با هم نظر موافق داشتند خیلی بیشتر از جاهایی است که با هم نظر مخالف داشتند. حداقل میتوانند روی آن بخش از نظرات موافق آیتالله هاشمی را مطرح کنند و دلیلی ندارد بخشی که ایشان مثلا با بعضی از روشها مخالف بودند را بزرگ کنند. ولی به نظر میآید بعضیها در بخش افراطی جامعه سعی میکنند بیشتر افتراقها را مطرح کنند که بعد به همان دلیل بگویند آقای هاشمی نباید مطرح شود.
با توجه به اینکه نظام با نام آیتالله هاشمی رفسنجانی گره خورده، آیا آیتالله هاشمی رفسنجانی حذفشدنی است؟
من در پیامهایی که بعد از رحلت ایشان خواندم، دیدم بهترین پیام را آیتالله امینی دادند؛ که خدا رحمتشان کند ایشان هم الآن در میان ما نیستند. ایشان نوشته بود، «من شما را زنده میبینم چرا که انقلاب همچنان باید زنده بماند». یعنی شبیه پیامی که امام برای بحث ترور داده بودند.
من فکر میکنم نمیشود نام ایشان را از انقلاب اسلامی حذف کرد. با توجه به سابقه ایشان در قبل از انقلاب، دوران مبارزه و نقششان در تثبیت انقلاب و جنگ و نقششان در مجلس، قوه مجریه و بعد هم به عنوان مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضورشان در کنار مقام معظم رهبری و بقیه دستاندرکاران نظام جمهوری اسلامی به نظرم حذف نام ایشان امکانپذیر نیست و حتی این برخوردها شاید نام ایشان را در میان مردم بلندتر هم کند؛ همینجوری که روز به روز محبوبیت ایشان در جامعه دارد بیشتر میشود. شاید هم این روشی است که خداوند دنبال میکند تا ایشان محبوبتر شود.
منبع: جماران