محسن هاشمی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی و شورای شهر تهران

12 خرداد سال 1286 هجری شمسی، بلدیه تهران پا به عرصه وجود نهاد و امروز که 112 سال از عمر شهرداری پایتخت می‏‌گذرد، شاهد دوران پرفرازونشیبی از مدیریت شهری در تهران هستیم.
اولین‌بار ناصرالدین‌شاه دستور ساخت ساختمان توپ‌خانه به عنوان یکی از نمادهای تهران را به تقلید از فرنگ صادر کرد و میدان را نیز میدان توپخانه نام نهاد؛ اما در ابتدای دوره پهلوی، این ساختمان تخریب و ساختمانی به نام بلدیه در میدان بلدیه و با دستور رضا شاه ساخته شد و پس از انقلاب نیز میدان به نام امام خمینی مزین گردید. شهردای تهران هم‌اکنون در حال نوسازی ساختمان بلدیه در میدان امام خمینی است که بهتر است به شورای شهر اختصاص یابد.
در این دوران پرحادثه، بیش از 50 نفر با عمر مسئولیتی حدود دو سال بر صندلی شهرداری تهران تکیه زده‏‌اند که رکوددار آن قبل از انقلاب، کریم آقا بوذرجمهری با 10 سال اداره پایتخت بود که این رکورد پس از انقلاب، با 9 سال تصدی غلامحسین کرباسچی و توسط محمدباقر قالیباف با 12 سال مسئولیت شهرداری تهران شکسته شد.
شهرداری تهران برخلاف دوران ثبات در دولت سازندگی و شورای دوم تا چهارم، در دوره پنجم به‌سوی کم‌ثباتی سوق کرده است و سه شهردار و دو سرپرست، در مدت کمتر از دوسال مسئولیت شورای پنجم بر کرسی شهرداری تهران تکیه زده‌‏اند.
شاید این دوره را بتوان یکی از سخت‌ترین دوره‌‏های بلدیه تهران دانست. همزمانی رکود در عرصه ساخت‌وساز و منابع مالی شهرداری با تورم لجام‌گسیخته ناشی از کاهش ارزش پول ملی به همراه تلاطم در مدیریت شرایط دشواری را برای مدیریت شهری ایجاد کرده است.
عدم موثر شدن سهمیه‏‌های فاینانس غیرخودگردان اختصاص داده شده توسط مجلس و دولت به حملونقل عمومی تهران، که یکی از دلایلش پیگیری ضعیف مدیران شهری است موجب شده، سیستم حمل‌ونقل عمومی تهران، ناکارآمد شود. این اعتبارات می‏‌توانست گرهی کور از ترافیک و لکه سیاهی از هوای آلوده تهران بردارد، اما تاکنون این اقدام صورت نگرفته است و قوه مجریه با ارائه لایحه تمرکز عوارض ارزش افزوده در قالب مالیات که به منزله متزلزل شدن نهال نورس درآمد پایدار شهری است، شعل‌ه‏ای بر تن تبدار مدیریت شهری افزود که خوشبختانه این تب تند اکنون در مجلس شورای اسلامی به سردی گراییده است. اما هنوز کمیسیون‏‌های مربوطه و نماینده دولت به دنبال اعمال نظرات خود در جهت تملک بخش قابل توجهی از منابع مالی شهرداری‏‌ها هستند. بدهی پنج هزار میلیارد تومانی (به قیمتهای سال 1392) بنیاد تعاون سپاه به شهرداری تهران همچنان پرداخت نشده است و ساختار معیوب، فربه و کند نیروی انسانی شهرداری متاسفانه هنوز به‌صورت جدی اصلاح نشده. ایجاد منابع پایدار از پارکینگ‏‌های شهری، پسماند، بازآفرینی بافت‌های فرسوده به نتیجه نرسیده و خلاصه باید پذیرفت که در میان این همه هیاهو کارنامه شورای پنجم عاری ‏از خطا و نقص نیست و چرخ تدبیر در اتخاذ تصمیماتی که از دوراندیشی و عقلانیت کافی لحاظ نشده است می‏‌لنگد و بهتر بود بیش از وضعیت موجود، شاهد عملگرایی و واقعبینی در شورای پنجم بودیم. اما همه اینها نباید مانع از آن شود که سرمایه اصلی مدیریت شهری تهران را که با اعتماد بی‏‌سابقه مردم، ارزشی گران یافته، نادیده انگاشت و به حراج گذاشت.
بلدیه تهران امروز مستحضر به آرای سه میلیون و 700 هزار شهروند تهرانی است که در 29 اردیبهشت 1396، ساعت‌ها پای صندوق‌های رای تاب آوردند تا شاهد ایجاد تحول در مدیریت تهران باشند.
مجموع آرای شهروندان تهرانی در انتخابات پنجمین دوره شورای اسلامی شهر، در مقایسه با انتخابات شورای دوم که سرآغاز دوره گذشته مدیریت شهری به شمار می‏‌آید، شش برابر شده است، ضمن آنکه میزان آرای متوسط اعضای دوره پنجم حدود سه برابر دوره‏‌های گذشته شورای شهر تهران است و این نشان از عیار بالای مردم‌سالاری این دوره از مدیریت شهری تهران دارد. هم مدیریت شهری و هم سایر نهادهای حاکمیتی باید قدر این اعتماد و اقبال عمومی را بشناسند و بدانند که تضعیف این سرمایه، پشتوانه جناح رقیب داخلی را افزون نمی‌‏کند بلکه بر کاهش سرمایه اجتماعی و عبور از انقلاب می‏‌انجامد.
انتظار شهروندان از مدیریت شهری تهران که 113 ساله می‌‏شود، بازگشت به اولویت‌های اصلی شهر و فروگذاشتن حرکت‌های نمایشی و تبلیغاتی یا اقدامات کلیشه‌‏ای و روزمره است.
ناصرالدین شاه، با احداث ماشین دودی نخستین سیستم حملونقل عمومی ریلی را در تهران، 137 سال قبل افتتاح کرد، در‏حالی‏که آن سیستم در دنیای آن روز، روشی بهروز به‌شمار می‏‌آمد اما امروزه ما زیرساخت‌های عظیم شبکه حمل‌ونقل عمومی تهران را که ظرفیت جابه‌جایی ده میلیون سفر در روز را دارد، به دلیل عدم تامین تجهیزات رها کرده‌ایم و در شهرسازی التفاتی به هاب‏‌های حمل‌ونقل عمومی و ایستگاه‌های مترو نمی‏‌کنیم.
اولویت نخست شهرداری تهران امروز پرداختن به معضلات اصلی شهر مانند آلودگی هوا، ترافیک، بازآفرینی بافت‌های فرسوده و مقابله با آسیب‌های اجتماعی است و مدیریت شهری باید فراتر از اقدامات نمایشی و مناسبتی، با شکستن کلیشه‏‌ها و عبور از روزمرگی‏‌ها، تعهد خود را نسبت به امانت سنگین شهروندان تهرانی که بردوشش گذاشته شده ادا کند و بدانیم که حاصل فعالیت‌های شورا در عملکرد شهردار تهران نمود می‏‌یابد و از شهردار تهران جسارت بیشتری برای حل مشکلات شهر انتظار داریم.
باید بدانیم مردم همانگونه که در گسیل کردن سرمایه اعتماد بخشنده‏‌اند، در قضاوت، بیرحم عمل می‏‌کنند و کوتاهی و قصور و تقصیر ما را از یاد نخواهند برد.

منبع: روزنامه سازندگی