احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
شاید این بار نخست‌وزیر ژاپن حامل پیامی به نفع ایران باشد
این روزها خبرهایی منتشر می‌شود مبنی بر این که آقای شینزو آبه نخست‌وزیر کشور ژاین به ایران می‌آید و احتمالا قرار است حاوی پیامی از سوی آمریکاییان باشد. ایشان همچنین رهبر حزب لیبرال‌دموکرات کشور ژاپن است و در بین نخست‌وزیران پس از جنگ جهانی دوم ژاپن، سومین دوره طولانی تصدی را داراست. از سوی دیگر ژاپن کشوری است که با هر دو کشور ایران و آمریکا رابطه نزدیکی داشته و دارد. پس می‌توان با اطمینان بیشتری گفت حضور نخست‌وزیر ژاپن در ایران بدان معناست که احتمالا پیش از سفر مذاکراتی با مقامات آمریکایی داشته و ممکن است در دیدارهای خود با مقامات ایرانی، آن مذاکرات را بازگو کند . فراموش نکنیم که در هفته‌های اخیر مقامات ایران و آمریکا به ژاپن رفته بودند و مسائلی را در خصوص دو کشور بیان کرده بودند. آنطور که خبرگزاری‌ها منتشر کردند، آقای ظریف اواخر ادیبهشت ماه به ژاپن رفت و با مقامات این کشور دیدار کرد و آنطور که خود گفته بود، این سفر «بعد از اقدامات تنشزایی که آمریکا داشته ضرورت داشت» زیرا باید «با کشورهای مهم و شرکای مهم جمهوری اسلامی ایران مشورت‌هایی انجام دهیم. در همین چارچوب وزیر خارجه ژاپن علاقه داشت که گفت‌وگوهایی بین دو کشور در این زمینه انجام شود».نمی‌دانیم آقای ظریف در آن دیدارها چه گفت و چه شنید زیرا جزئیاتی دربارهی آن دیدارها منتشر نشد. مدت کوتاهی بعد از سفر آقای ظریف، خبری منتشر شد که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به ژاپن سفر کرده. بهانه‌ی سفر ترامپ به ژاپن دیدار با امپراتور جدید این کشور بود اما در حاشیه آن سفر، وی با آقای شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن نیز دیدار کرد و خبرگزاری فرانسه اطلاع داد در آن دیدار به موضوع ایران اشاره کرده و از علاقه‌اش به مذاکره با ایران سخن گفته است. ترامپ هفته پیش نیز گفته بود مایل است «هرگاه ایران آماده باشد» با مقامات این کشور وارد گفت‌وگو شود. در واقع آنها تلاششان را برای انجام مذاکره به هر ترتیبی انجام می‌دهند.
با این حال می‌توان نتیجه گرفت و گفت در حال حاضر مهمترین تلاش‌هایی که ایران برای شکستن تحریم‌ها انجام داده است، همین رایزنی‌ها و البته سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران است. به همین دلیل است که ناخواسته تحلیل‌ها حول محور مذاکره می‌چرخد و همه امیدوارند تحریم‌ها مجددا شکسته شود. یقینا گروه‌های جنگ‌طلبی در آمریکا هستند که ریشه آنها در رژیم اسرائیل است. همچنین نباید لابی‌های عربستان سعودی را که خواهان فشار بیشتر بر ایران هستند، فراموش کنیم. ترامپ نیز در این میان ثابت کرده با همه گروه‌های مختلف چه موافق فشار با ایران، چه آن‌هایی که مخالف این فشار هستند، مراوده دارد و از همه نظر می‌گیرد و آنها طرف مشورت و صحبت او هستند. با این حال نهایتا خود او تصمیم آخر را می‌گیرد و می‌تواند فشارهای دیگران را خنثی کند. به همین واسطه می‌توان گفت که تقریبا چنین امری محال است که گروه دیگری بتواند جلوی این مذاکرات را بگیرد یا نظر ترامپ را عوض کند.
اینکه برخی می‌گویند ترامپ برای مذاکرات پا پیش گذاشته است تا پیروزی خود را در انتخابات تثبیت کند سخنی اشتباه است. زیرا اولا انتخابات آمریکا تاثیری روی این موضوع و حتی بالعکس، مذاکرات تاثیری بر انتخابات ندارد. دوما اینکه انتخابات آمریکا حدود دو سال دیگر است، پس این موضوع برای ترامپ جنبه‌های ثانویه دارد و تاثیر چندانی ندارد.
او که روزی با زبان تهدید با ایران سخن می‌گفت، امروز به هردلیلی میخواهد با ایران مذاکره کند. این موضوع قطعا برای او یک دستاورد به شمار میرود. پس اکنون تن به مذاکره داده است. در این وضعیت مواضع ایران چیست؟ مقامات ارشد ایران بارها اعلام کرده‌ا‌ند در چنین شرایطی با آمریکا مذاکره نمی‌کنند زیرا سخن‌های بسیاری از سوی آمریکاییان بیان می‌شود و فراز و نشیب در سخنان آنها زیاد است. دو روز پیش آقای روحانی گفته بود که «معیار برای ما کلام نیست، بلکه عمل مقامات آمریکا است. هر زمان آنها دست از ظلم نسبت به ملت ایران برداشته و تحریم‌های ظالمانه را کنار گذاشته و برابر تعهدات خود پایبند بوده و به میز مذاکرهای که خودشان ترک کردند و بر هم زدند، بازگشتند، راه به روی آنها بسته نیست.»
بدین‌ترتیب نشان می‌دهد که دولت ایران به دنبال پایان دادن به تحریم‌های جدید است. درحقیقت ایران پیش از این چنین پیامی را به ژاپنی‌ها داده و اکنون آنها ممکن است که با پیام جدیدی به ایران می‌آیند. معلوم نیست چه پیامی در راه است و چه تصمیمی دربارهی پیام داده شده، گرفته می‌شود. روحانی درصدد است در کمترین زمان ممکن، وضعیت به‌وجود آمده را به سود کشور تغییر دهد. طبعا آنچه ما از رفتار دولت استنباط می‌کنیم این تحلیل نیست که «بگذاریم ببینیم آیا ترامپ می‌ماند یا نه». اگر قضیه را به حال خود رها کنیم، باید یک سال دیگر انتظار بکشیم. ببینیم آیا ترامپ مجددا انتخاب می‌شود یا نمی‌شود. در روابط خارجی، نباید فرصت‌ها را از دست داد. نباید گذاشت روزها بی‌جهت بگذرند. وقتی زمان طولانی می‌شود ممکن است متغیرهای دیگری نیز وارد شود. بنابراین باید از فرصت‌ها برای شکستن تحریم‌ها استفاده کنیم. شاید این بار نخست‌وزیر ژاپن حامل پیامی به نفع ایران باشد.
منبع: روزنامه سازندگی