روز شنبه، 11 شهریورماه 1396، مراسمی برای بزرگداشت مرحوم دکتر ابراهیم یزدی با نام «مشتاقی و مهجوری از سوی حزب کارگزاران سازندگی استان خراسان رضوی در مشهد برگزار شد.

به گزارش سایت کارگزاران، در این مراسم که ناصر آملی، مسئول سازمان عدالت و آزادی در خراسان رضوی، و علی گرجی (گرجستانی)، عضو نهضت آزادی ایران به ایراد سخنرانی پرداختند، افرادی چون حیدر خوش نیت، معاون سیاسی فرماندار و امیر شهلا، عضو شورای شهر مشهد نیز حضور داشتند.

در این مراسم ناصر آملی، مسئول سازمان عدالت و آزادی در خراسان رضوی، با اشاره به عدم عضویتش در نهضت آزادی گفت که عضو نهضت آزادی نیست اما به دوستی اعضای نهضت افتخار می‌کند.

او در ادامه صحبت‌های خود به جمله معروف مرحوم یزدی برای دفاع از بازرگان و نهضت اشاره کرد و گفت: مرحوم یزدی، چکیده عقلانیت و اخلاق و از لحاظ علمی بلندمرتبه بود. این مرتبه اخلاقی هم تا حدی بود که وقتی امام فرمودند از نهضت جدا و رییس جمهور شوید؛

او گفت: «من به بازرگان و نهضت آزادی پشت نمی‌کنم»

ناصر آملی تأکید کرد: آدم‌های بزرگ کسانی هستند که وقتی به آنها نزدیک می‌شویم، از بزرگی‌شان کم نمی‌شود. مرحوم دکتر یزدی ازجمله این افراد بود. وظیفه آقای گرجی و سایران این است که شیادی‌ها و تهمت‌ها علیه مرحوم یزدی را برملا سازند.

مسئول سازمان عدالت و آزادی در خراسان رضوی همچنین به دید دکتر یزدی به مذهب و ایدئولوژی‌های نهضت اشاره کرد و گفت: با این که او فردی مذهبی بود اما به دین به عنوان ایدئولوژی و راهنمای عمل نگاه نمی‌کرد. این در حالی بود که نهضت آزادی از جبهه ملی جدا شد اما دکتر یزدی در مقابل جبهه ملی قرار نگرفت و در کنار آنها ماند. به عبارتی نهضت وجهه مذهبی و ایدئولوژیک جبهه ملی بود.

در ادامه مراسم علی گرجی (گرجستانی)، عضو نهضت آزادی ایران به تاریخچه فعالیت‌های دکتر یزدی اشاره کرد و در ابتدای سخنان خود گفت: آنچه می‌گویم حاصل 42 سال ارتباط و رفت‌وآمد و کار تشکیلاتی در تمام زمینه‌هاست. در تمام این سال‌ها توطئه سکوت در مورد دکتر یزدی اجرا شد، در حالی که بخش بزرگی از زندگی دکتر یزدی بعد از دولت موقت در این 38 سال است که بدان کمتر توجه شده است.

گرجی در ادامه با اشاره به حضور دکتر یزدی در تشکیل گروه خداپرستان سوسیالیست اظهار کرد: او به راحتی با هر فردی از هر قشری ارتباط برقرار می‌کرد و خود را جدا از شخص یا گروهی نمی‌دانست. او قبل از نهضت در سن حدود 20 سالگی در تشکیل گروه خداپرستان سوسیالیست نقش داشت و بعد از کودتای 28 مرداد هم با عنوان مسئول انتشارات نهضت ملی به همراه آقای سحابی، به مشهد آمد.

به گفته عضو نهضت آزادی ایران، او در سال‌های دهه 40 به خارج از کشور رفت و در آمریکا با افرادی چون چمران، شریعتی و قطب‌زاده انجمن دانشجویان مسلمان را در آمریکا تأسیس کرد. بسیاری از رهبران جنبش‌های اسلامی در دهه‌های 70 و 80 میلادی همراه او بودند. با این حال با تشکیل سازمان مجاهدین در ایران او دوباره به ایران بازگشت.

او افزود: سه شاخصه اصلی که یزدی همواره مد نظر داشت، مسلمان، ایرانی و مصدقی بودن، بود و بر این اساس و با وجود مخالفت‌های شاه حاضر نبود از منافع ملی چشم‌پوشی کند. نهضت آزادی به این معتقد نبود که تنها راه، جنگ مسلحانه است، بلکه معتقد به کار سیاسی بود؛ اما دکتر یزدی معتقد بود که باید برای رفع نیاز آماده استفاده از سلاح بود.

عضو نهضت آزادی ایران یادآور شد: دکتر یزدی همواره پابه‌پای مهندس بازرگان بود و ذره‌ای غفلت نمی‌کرد و او را مراد خود می‌دید.

به گفته گرجی، دکتر یزدی فردی اصولگرا بود که چندان سخت‌گیر نبود اما از اصول خود کوتاه نمی‌آمد. مرحوم یزدی و مرحوم بازرگان همپا بودند و دکتر یزدی به مهندس بازرگان وفادار بود و اگر هم گاهی اختلافاتی داشتند، بین خود آن را حل و فصل می‌کردند.

او افزود: می‌توان گفت اگر نهضت آزادی توانسته با گذشت 56 سال حیات سیاسی خود ادامه دهد، به علت روحیات مهندس بازرگان و دکتر یزدی بوده است. هرچند که نهضت در طول تاریخ خود در سه‌چهارم دوران حیاتش سرکوب شد اما همچنان تأثیرگذار بوده است. دکتر یزدی به عنوان دومین دبیرکل نهضت جایگاه مهمی در ایجاد و توسعه روحیه تشکیلاتی در درون حزب داشت و نهضت بعد از فوت دکتر یزدی نیز همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

گرجی ادامه داد: شرایط در دهه 70 خورشیدی طوری بود که او در سال 1376 کاندیدای راست را بر چپ ترجیح ‌داد؛ چون معتقد بود راست‌ها به اقتصاد بخش خصوصی‌ نزدیک‌ترند و همین امر آنها را به آزادی نزدیک‌تر می‌کند.

وی با اشاره به اینکه دکتر یزدی نماینده جریان راست در نهضت آزادی بود، عنوان داشت: او همواره با مسائل، عقلانی رفتار می‌کرد و هیچ‌گاه روی حرف‌های خودش پافشاری نداشت. او در مواضع سیاسی‌ خود مواضع ابطال‌ناپذیر نداشت و همواره به ‌سیاست به عنوان  یک امر تجربی نگاه می‌کرد.

گرجی تأکید کرد: ما از مشروطه به بعد تفاله‌های خود را می‌جویم و از نردبانی که عده‌ای انداختند دوباره بالا می‌رویم. در انقلاب هم به تجربه‌ها نگاه نشد. محو ایدئولوژی‌های ناکجاآباد و در همان‌ها شدیم. شما اگر عنصر اخلاقی نباشید، نمی‌توانید خود را اصلاح کنید.

به گفته وی، هنر دکتر یزدی این بود که خیلی زود متوجه اشتباهات روشنفکران چپ شد. نهضت آزادی‌ها متوجه شدند که دموکراسی در جامعه ما بر عدالت اولویت دارد و ما اصلاح‌طلبان آن را دیر متوجه شدیم. ما باید ابتدا به سمت دموکراسی و سپس به سمت توزیع عادلانه منابع برویم. مارکس هم می‌گوید تئوری من به درد جوامع غربی می‌خورد. در جوامع شرقی آن چنان دیکتاتوری مستحکم است که عدالت در مقابل دیکتاتوری قرار می‌گیرد و نه در مقابل سرمایه‌داری. 

عضو نهضت آزادی ایران یادآوری کرد: مرحوم دکتر یزدی آزادی را بر عدالت مقدم می‌دانست. ایشان در سال ۷۶ می‌گفت من کاندیدای راست را بر چپ ترجیح می‌دهم؛ چون راست‌ها آغشته به اقتصاد بخش خصوصی‌اند که این به آزادی نزدیک‌تر است. وقتی قدرت اقتصادی دست مردم افتاد، قدرت سیاسی هم پشت سر آن می‌آید.