به همت کمیته امکان سازندگی حزب کارگزاران سازندگی استان تهران، نخستین نشست تخصصی «بافت فرسوده فرصتی برای بازآفرینی شهری» با حضور مهندس محسن هاشمی، رئیس شورای شهر و رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران، دکترمیرصادقی، مدیرعامل نوسازی شهر تهران، و دکتر روستا، عضو هیئت مدیره شرکت مادرتخصصی عمران، در دفتر مرکزی حزب کارگزاران برگزار شد. در این نشست چالش‌های پیش روی بافت‌های فرسوده به لحاظ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش سایت کارگزاران، محسن هاشمی در نشست تخصصی «بافت فرسوده فرصتی برای بازآفرینی شهری»مسائل و مشکلات بسیاری را در برخورد با معضل بافت‌های فرسوده مطرح کرد که از جمله آن جذب سرمایه‌گذاران به باغ‌ها بود. او در این مورد توضیح داد: تامین نشدن طرح‌های مناسب و جذب نشدن سرمایه‌گذاران به پروژه بافت‌های فرسوده از جمله دلایل موفق نشدن برخی از پروژه‌های نوسازی بافت فرسوده و ساخت مسکن مهر بود. در حالی که در دوره پیش برای برج‌باغ‌ها، طرح‌های قابل توجهی تصویب شد تا مورد نظر سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
او با اشاره به اینکه شهرسازی با محوریت نوسازی بافت‌های فرسوده از برنامه‌های شهرداری و شورای شهر تهران است، یادآور شد: در تلاش هستیم تا سرمایه‌گذاری ساخت و ساز از باغ‌ها و مناطق بالای شهر به سمت جنوب شهر و بافت‌های فرسوده سرازیر شده تا بتوانیم این معضل را برطرف کنیم.
رئیس شورای شهر تهران، پروژه مسکن مهر را از جمله پروژه‌های همسو با نوسازی بافت‌های فرسوده دانست که با شکست مواجه شد و در توضیح این موضوع گفت: مسکن مهر، پروژه‌ای بود که می‌توانست در برطرف‌سازی بافت‌های فرسوده کمک کند و وام‌های کلانی به آن تزریق شد اما پروژه نتوانست موفق باشد چرا که ساخت این مسکن‌ها در مکان‌هایی انجام شد که زمین مساعدی برای این امر نبود و سرمایه گذاران این پروژه به دنبال زمین‌هایی با قیمت پایین بودند تا در هزینه‌های این پروژه صرفه‌جویی کنند تا قیمت مسکن برا فروش کاهش یابد.
به گفته محسن هاشمی، پروژه‌های مسکن مهر شکل نمی‌گیرند چرا که نتوانستیم طرح‌های زیبا و مناسبی را برای مناطق بافت‌های فرسوده طراحی کنیم و از همه مهم‌تر نتوانستیم سرمایه‌گذاران را به این مناطق جذب کنیم. در بحث بافت فرسوده طرح‌های عمرانی، ایجاد امکانات و خدمات بهداشتی، دانشگاهی فرهنگی و... حائز اهمیت است و گاها باید منطقه‌ای تخریب و از نو ساخته شوند هر چند که در این گونه موارد مسائل حقوقی با ساکنان ایجاد می‌شود. اما قابل حل است.
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران، با اشاره به اینکه ضرورت بهره‌برداری بهینه از بافت فرسوده برای همه روشن است و موضوع جدیدی در کشور نیست، به تشریح تاریخ برخورد مدیران شهری با این مسئله پرداخت و گفت: از سال 1309 اقداماتی برای نوسازی بافت فرسوده آغاز شده بود. تخریب دیوارهای قدیمی شهر برای گسترش از جمله اقدامات نوسازی بافت‌های فرسوده در زمان رضاشاه است.
او افزود: عریض کردن خیابان‌ها و تغییر بافت برخی از مناطق مانند نواب که در زمان ریاست آقای کرباسچی در شهرداری تهران بود از جمله اقدامات متمادی برای برطرف کردن بافت فرسوده شهری است.
محسن هاشمی افزود: از سال 1347 که وزارت آبادانی و مسکن فعالیت خود را آغاز کرد، با مسئله مقابله با بافت فرسوده به شکل اصولی‌تری برخورد شد. اما به نظر می‌رسد کار اساسی که باید در مورد بافت‌های فرسوده انجام شود هیچ‌گاه محقق نمی‌شود. این در حالی است که با توجه به تعاریف مطرح شده در مورد بافت فرسوده حدود سه هزارو200 هکتار بافت فرسوده در تهران حداقل وجود دارد که اگر تعریف بافت فرسوده تغییر کند این رقم به 15هزار هکتار هم افزایش خواهد داشت.
او ادامه داد: اعلام سه هزار هکتار بافت فرسوده بر اساس سه شاخص ریزدانگی، ناپایداری و نفوذناپذیری به محله بافت فرسوده در نظر گرفته شده است. محله‌هایی که 50درصد از بافت آن فرسوده است و به صورت ریزدانه در حال تخریب است به عنوان یکی از شاخص‌های بافت فرسوده مورد بررسی و نوسازی قرار می‌گیرد. هر چند که برخی از خانه‌های نوساز هم این موارد را دارند و می‌توان آنها را هم جزو بافت فرسوده شهری قرار داد. ساختمانی هشت طبقه در کوچه‌ای 10متری از نمونه‌های بارز این مورد است.
رئیس شورای شهر تهران گفت: اگر فرآیند فرسوده شدن را بررسی کنیم به این نکته می‌رسیم که اگر مکانی و یا ساختمانی در مرکز شهر منزلت خود را از دست بدهد و مردم علاقه‌مندی خود را نسبت به آن از دست بدهند، از جمله ویژگی‌های فرسودگی است. افت ارزش اقتصادی و افزایش تغییر سبک زندگی هم از جمله ویژگی‌ها و عوامل بافت فرسوده است. از گذشته تاکنون تغییرات و کارهایی که در مورد بافت فرسوده انجام شده است، از جنبه میراث فرهنگی و ارزش تاریخی محل یا مکان بوده است. با این حال هیچ‌گاه به صورت انبوه معضل بافت فرسوده حل نشد.
در ادامه جلسه دکتر روستا، عضو هیئت مدیره شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در توضیح معضل بافت‌های فرسوده و وضعیت ساکنان آن گفت: 40درصد ساکنان بافت‌های فرسوده مستأجرانی هستند که به لحاظ مالی بسیار آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند. حال باید دید آیا بخش خصوصی مسئولیتی در قبال آنها دارد؟
روستا اضافه کرد: تأمین منابع مالی که بانک مسکن پاسخگوی آن است از جمله مشکلات پیش روی بخش خصوصی است که گاها در گرفتن وام‌هایی که دریافت می‌کند با مشکل مواجه می‌شود؛ در صورتی که بخش خصوصی به معنای تامین منابع مالی از سوی خود و ریسک‌پذیری در انجام پروژه‌های با هزینه‌های خصوصی است. ما الان در حوزه نوسازی پیمانکار داریم، بخش خصوصی نداریم.
او توضیح داد: مبنا قرار دادن رویکرد محله‌محور به دلیل این است که تغییراتی که در محله جدا از ساخت و ساز مسکن انجام می‌شود برای مردم قابل درک باشد. مردم دارایی محله هستند و همین امر محله محور بودن را نسبت به نوسازی و ساخت و ساز مورد اهمیت قرار می‌دهد. مسئله بافت فرسوده، مسئله امنیت، معماری، محیط زیست و بافت شهری است چون به زندگی مردم مرتبط است. من شخصا چشم‌انداز ایده‌آلی برای رفع بافت فرسوده در تهران ندارم.
دکتر میرصادقی، مدیرعامل نوسازی شهرتهران، در نشست بافت فرسوده، فرصتی برای بازآفرینی شهری با اشاره به روند ساخت وساز بدون اصول و رعایت قوانین اجرایی تاکید کرد: ما به خوبی آگاهیم که با این شیوه ساخت و ساز به صورت بی‌تناسبی و بی قوارگی و بدون رعایت ایمنی ساختمان‌ها به سوی فرسودگی پیش می‌رویم.
او در صحبت‌های خود با اشاره به مسئله بهداشت و درمان در بافت‌های فرسوده گفت: تعداد قابل توجهی از بیمارستان‌های موجود در بافت‌های فرسوده به دلیل نبود پزشک تعطیل شده‌اند. در تهران مناطقی وجود دارد که با ۸۰۰ هزار نفر جمعیت تنها یک بیمارستان نیمه تخصصی فعالیت می‌کند.
میرصادقی همچنین با مقایسه خانه‌های خالی در مناطق شمالی و جنوبی تهران گفت: در حال حاضر ۳۵ هزار واحد مسکونی خالی در منطقه یک وجود دارد که به اعتقاد من این اعتبار تهران است اما خالی بودن ۱۱ هزار و ۸۰۰ خانه خالی در منطقه ۱۷ زمانی که ۷۲ هزار خانوار در آن جا سکونت دارند به معنای حضور بزه‌کاری و وجود ناهنجاری‌های اجتماعی در این منطقه است.
وی افزود: یکی از مسائل مهم در نوسازی بافت‌های فرسوده فرهنگ‌سازی است. باید به سمت تقاضامحوری برویم. وقتی افراد به کمترین امکانات در محل زندگی خود قانع هستند قطعا ساخت فرهنگسرا و ورزشگاه بی‌فایده خواهد بود؛ این نکته محله محوربودن بافت‌های فرسوده را مورد اهمیت قرار می‌دهد. گاها سیاست‌هایی را تبیین می‌کنیم که همه زوایای زندگی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. یارانه‌ای که برای مخارج زندگی به مردم داده می‌شود باید برای بهداشت و رفاه مردم صرف شود.
مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران با تاکید بر اینکه سال ۹۷ سال پایه گذاری در حوزه نوسازی است، گفت: امیدوارم در سال آینده با پیشرفت ۷۰ درصدی نوسازی نسبت به امسال رو به رو باشیم.
در آغاز نشست تخصصی «بافت فرسوده فرصتی برای بازآفرینی شهری» کلیپی پیرامون مشکلات محله‌های درگیر بافت‌های فرسوده پخش شد و در ادامه از کتاب «نقش بافت فرسوده در بازآفرینی پایدار شهری» توسط میهمانان پرده برداری شد.