الهه ابراهیمی
مدیریت زنان در شهر تهران، یکی از وعده‌های اصلاح‌طلبان در تبلیغات انتخابات شورای شهر در سال گذشته بود. هرچند که 30 درصد لیست اصلاح‌طلبان از جمع زنان انتخاب شدند، اما در نهایت مدیرانی که بر مسند خیابان بهشت نشستند، رویکرد پررنگ‌تری نسبت به مدیریت قبلی نداشتند؛ نه در دوره محمدعلی نجفی و نه در دوره محمدعلی افشانی. با شهربانو امانی، یکی از اعضای باتجربه شورای شهر پنجم تهران که سابقه مدیریت اجرایی و همچنین حضور در پارلمان را دارد درباره همین موضوع گفتگو کردیم. او مطالبه اجرای بخش‌نامه‌ای درباره استفاده از مدیران زن را دارد. با امانی درباره گران اداره شدن پایتخت و همچنین برخی پروژه‌های دوره مدیریت محمدباقر قالیباف هم گفتگو کردیم. این عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران در گفت‌وگو با سازندگی معتقد است در دوره قبل شهرداری، بسیاری از پروژه‌ها برای تبلیغات انتخاباتی به بهره‌برداری می‌رسید.
تعداد نمایندگان زن در دور پنجم شورای شهر تهران دو برابر شد. این دو برابر شدن چه تاثیری در سیاست‌گذاری‌های شورای شهر در امور شهری داشته است؟ آیا نگاه زنانه در امور شهری دخیل شد؟
این سؤال استراتژیک است و جایگاه زنان را مورد بررسی قرار می‌دهد، جبهه اصلاحات به‌عنوان یک راهبرد از سال 92 افزایش نمایندگان زن در لیست انتخاباتی را در دستور کار خود قرار داد تا 30 درصد از کرسی‌های انتخاباتی به زنان تخصیص یابد که این سیاست برای اولین‌بار در انتخابات مجلس در سال 94 اعمال شد و درنهایت 8 کرسی به زنان رسید. براساس این استراتژی در انتخابات شورای پنجم، 30 درصد از لیست به زنان اختصاص یافت که با توجه به اینکه هر دو لیست اصلاحات در مجلس و شورا به‌طور کامل رأی آوردند، امروز شاهد این هستیم که در دو پارلمان ملی و محلی، 30 درصد کرسی‌ها به نمایندگان زن اختصاص یافته است. حضور زنان در این دو پارلمان به‌خصوص در شورای شهر قابل‌بررسی است اما معتقدم که زنان به دلیل حضور فعالی که دارند، به سالم‌سازی کمک شایانی می‌کنند همچنین در تمامی تصمیمات روح لطیف زن و مادر بودن را لحاظ می‌کنند. خوشبختانه در شورای شهر پنجم به زنان اهمیت خاصی داده شده به‌طوری‌که امروز در هر کمیسیون یک نماینده زن وجود دارد؛ دو نفر از اعضای هیأت‌رئیسه در شورا زن هستند و حتی رئیس یکی از کیمسیون‌های اصلی و مهم شورا، زن است که این رویه در مجلس حاکم نیست. تلاش کردیم برای هم‌گرایی بیشتر در شورای شهر فراکسیون زنان را تشکیل دهیم. این فراکسیون هر ماه برگزار می‌شود و تاکنون نیز دستاوردهایی داشته است. البته معتقدم باید عملکرد زنان در شورای شهر و حتی مجلس توسط نهادهای سیاسی و مدنی، احزاب و حتی رسانه‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد اما به نظر من عملکرد زنان در شورای شهر تهران در مدت‌زمان کمتر از یک سال قابل دفاع است زیرا سال اول، سال استقرار شورای شهر بود و جز سه نفر از اعضای شورا، تقریبا سایر اعضا از جمله تمام نمایندگان زن شناختی از این حوزه نداشتند. حضور زنان در شورا موجب پویایی شورا شده است البته ناگفته نماند که در این مسیر نمایندگان مرد شورای شهر کمک شایانی برای فعال شدن زنان در شورا کرده‌اند.
بر این اساس می‌توان از شورای عالی اصلاحات و جبهه اصلاحات خواست که در انتخابات پیش رو در مجلس و حتی در شورای ششم تعداد کرسی‌های زنان را به بیش از 30 درصد افزایش دهند؟
در تمامی شهرها زنان سهم 30 درصدی از کرسی‌های شورای شهر ندارند اما مسئله مهم این است که زنان در شورای شهر و برخی از شهرها به تمامی تعهداتی که به جبهه اصلاحات داده بودند، تاکنون پای‌بند بوده‌اند. نگاه من به حضور زنان بلندمدت است. اگر ما می‌خواهیم منافع ملی را در نظر داشته باشیم باید از زنان در تمامی زمینه‌های تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری استفاده کنیم و این نگاه نباید تنها مختص به جبهه اصلاحات باشد. حتی باید اصولگرایان نیز این دیدگاه را داشته باشند. متأسفانه تعداد زنان فعال در عرصه‌های مهم تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بسیار اندک است و ما حتی از کشورهای منطقه نیز در این بخش عقب‌ماندگی زیادی داریم. مسئله مهم این است که حضور زنان در جامعه و بخش‌های مهم مدیریتی و سیاست‌گذاری تنها مطالبه زنان نیست بلکه امروز نسل جدید پدران و همسران نیز بر این موضوع تأکید دارند و امیدواریم زنان نیز برای کسب جایگاه خود اهتمام بیشتری داشته باشند.
متأسفانه با وجود وعده‌ووعیدهایی که دولت دوازدهم و حتی شهردار گذشته تهران برای حضور زنان در بخش اجرایی دولت و شهر داشته است، هنوز این امر محقق نشده است. پس می‌توان گفت فعلا زنان در بخش سیاست‌گذاری توانسته‌اند جایگاهی داشته باشند و در بخش اجرایی و تصمیم‌گیری سهم اندکی دارند.
نگاه زنان به حضورشان در تمامی بخش‌های جامعه تخصصی است، اما تا ابد نمی‌خواهیم به زنان در بخش‌های مختلف سهمیه بدهند. امروز در بدنه دولت سه زن وجود دارد اما هیچ‌کدام حق رأی ندارند البته باز جای امیدواری است. زنان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نقشی ندارند این در حالی است که به ساختن و آبادانی علاقه دارند و به سالم‌سازی کمک می‌کنند. امروز زنان در تمامی بخش‌ها حضور دارند اما فاصله وضع موجود با وضع مطلوب بسیار زیاد است بااین‌حال چون مطالبه حضور زنان در جامعه خواسته قشر جوان مردان نیز هست، پاسخی برای اینکه چرا زنان توانمند بر اساس قانون نانوشته حذف می‌شوند، نداریم. در یکی از شهرستان‌های استان خوزستان، یک نماینده زن و 4 نماینده مرد وجود دارد که نمایندگان مرد به دلیل نگاه مردسالارانه این نماینده زن را در جریان تصمیم‌سازی مسائل شورای شهر قرار نمی‌دهند. این نگاه جنسیتی و حذف زنان در عرصه سیاسی به‌صورت ریشه‌ای وجود دارد و تلاش ما بر این است که به نقطه تعادل برسیم. متأسفانه هنوز شاهد تجاوز به زنان هستیم، در این مدت ما سد و پل ساختیم و دستاوردهای مهمی داشتیم هنوز جامعه به قربانی نگاه مجرمانه دارد. این نگاه به حضور زنان قابل تغییر است. امیدواریم در بدنه دولت و شهرداری نیز شاهد حضور مسئولان زن باشیم. البته فراکسیون زنان از آقای نجفی زمانی که شهردار تهران بود، خواسته بود که از تخصص زنان در حوزه مدیریت شهری استفاده کند که این امر تا حدودی اعمال شده بود. حضور دو شهردار زن در مناطق تهران در راستای واگذاری امور شهری به زنان در جهت تحقق این امر بود که امیدواریم آقای افشانی نیز به آن توجه ویژهای داشته باشد.
اشاره‌ای به فراکسیون زنان داشتید و مطالباتی که این فراکسیون از مدیریت شهری دارد، دستاوردهای این فراکسیون در این مدت چه بوده است؟
در گام نخست تعاملات و هم‌افزایی زنان را تقویت کردیم و برای تغییر نگرش مدیریت مردسالارانه در مدیریت جدید شهری جلساتی با شهردار داشتیم تا از زنان و توانمندی‌های آن بیش از گذشته استفاده شود، خوشبختانه دو زن شهردار در منطقه داریم اما کافی نیست و باید در سطح معاونت نیز حداقل یک زن انتصاب شود و این انتظار ما از شهردار جدید است. البته تاکنون جلسه‌ای با شهردار جدید نداشتیم و امیدواریم نگاه مردسالارانه در شهرداری با کادرسازی مناسب تغییر کند. افزایش مدیران زن در سطوح میانی به بالا در شهرداری تهران باید تا پایان دوره پنجم شورای شهر تهران اعمال شود تا 30 درصد از مدیریت شهری به زنان واگذار شود. البته در زمان سرپرستی آقای حسینی مکارم بخش‌نامه‌ای مبنی بر اینکه 30 درصد از مدیران زن باشند، ابلاغ شد اما مطالبه ما از شهردار جدید این است که این بخش‌نامه اجرایی شود. امیدواریم تا پایان دولت دوازدهم هم هر وزیری که تغییر می‌کند، یک زن از سوی دولت انتخاب شود. در این فراکسیون به سایر مباحث در حوزه آسیب‌ها نیز ورود کردیم و خیلی متأسفم بگویم که امروزه آسیب‌ها زنانه شده است و معتقدم باید از زنان و شهروندان برای رفع این معضل استفاده کنیم. لازم است به این نکته نیز اشاره‌کنم که حضور زنان در تمامی کمیسیون‌ها موجب شده تا مباحثی که در گذشته قابلیت طرح نداشت، امروز مطرح شود. برای نمونه رانندگان تاکسی زن در جلسه‌ای که با من داشتند، مشکلاتشان را مطرح کردند ازجمله اینکه باوجوداینکه اقساط خودرویشان را پرداخت کرده‌اند اما کارفرما اسناد خودروی آنها را برای برداشتن وام گرو گذاشته است. حضور زنان در شورای شهر قطعاً دستاوردهای خوبی برای شهر به‌همراه خواهد داشت.
با دستور آقای نجفی و برای اصلاح ساختار، مشاوران زن در مناطق حذف شدند، نظر شما نسبت به این تصمیم چه بود؟ آیا این تصمیم قابل دفاع است؟
این تصمیم به نفع زنان نبود اما حذف مشاوران زن که در مناطق توسط آقای نجفی انجام شد، برای حذف پست‌هایی بود که با رویکرد انتخاباتی ایجادشده بود و تلاش بر این بود که ساختار اصلاح شود. 12 سال یک رویکرد در مدیریت شهری حاکم شده بود که هدف غایی آن رفتن از بهشت به پاستور بود، در حقیقت هدف اصلی از ایجاد این پست در شهرداری تنها رویکرد سیاسی و انتخاباتی داشت و به معنای توجه به جایگاه زنان نبود زیرا در آن مدت هرگز شاهد این نبودیم که به زنان جایگاه ویژه شهری داده شود و در تصمیم‌سازی کلان‌شهری، از توانمندی‌ها و تجارب این قشر استفاده شود. رویکرد حاکم در مدیریت شهری همان رویکرد جبهه اصلاحات است که از زنان در 30 درصد از بخش‌های شهری بدون تبلیغات سیاسی استفاده شود. مدیریت کنونی شهری بر این امر واقف است که اگر به دنبال چابک‌سازی در اموری شهری هستند و می‌خواهند با فساد اداری و مالی مقابله جدی کنند می‌توانند از ظرفیت‌های زنان استفاده کنند زیرا زنان به سالم‌سازی کمک شایانی می‌کنند.
اما همین حذف‌ها بازخورد منفی نسبت به رویکرد مدیریت شهری به استفاده از مدیران زن ایجاد کرده است.
درحال‌حاضر استراتژی واحدی برای حوزه زنان در شهرداری تعریف شده است و این نگاه سیاسی نیست که شهردار از بهشت به پاستور برود بلکه حذف منافع شهروندان است. متأسفانه حضور مشاوران زن در مناطق به‌نوعی علاوه بر هم‌پوشانی کاری، تنها در حوزه زنان بود و مشاوران در بخش‌های دیگر اعمال‌نظر نداشتند برای همین تلاش شد تا با حذف این پست، از زنان براساس توانمندی‌های‌شان در پست‌های تخصصی استفاده شود. اینکه 30 درصد از پست‌های شهرداری باید به زنان واگذار شود مساله‌ای است که دغدغه مدیریت کنونی است که اجرایی خواهد شد. زنان در تمامی حوزه‌های شهری تخصص لازم را دارند و می‌توانند در پست‌های مختلف مسئولیت داشته باشند. انتظار داریم وعده‌هایی که به زنان داده شده است محقق شود و حتی در آینده معاون زن در شهرداری تهران داشته باشیم. واگذاری اداره امور به زنان باید مطالبه جامعه مدنی باشد، البته جبهه اصلاحات در کنار جامعه مدنی برای تحقق این امر گام‌های اساسی برداشته است و در نخستین گام در نهاد شورایی این امر عملیاتی شده است، زنان اعضای شورای شهر تهران به‌خوبی می‌دانند باید تلاش کنند تا اعتمادی را که به جامعه زنان شده به بهترین شیوه ممکن به سرانجام برسانند تا در آینده تعداد نمایندگان زن در شورای شهر افزایش یابد.
شما در کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران حضور دارید. این کمیسیون در همان ابتدا خط 7 متروی تهران را که با هدف انتخاباتی افتتاح نمایشی شده بود، تعطیل کرد. چه شد این خط از سرویس خارج شد و چرا بهره‌برداری مجدد آن به تعویق افتاده است؟
متأسفانه مدیریت گذشته، با تکیه‌بر این ضرب‌المثل که «عقل مردم به چشمانشان است» توسعه نامتوزان شهر را در دستور کار قرار داد. به همین دلیل در کوچه‌های 6 متری شاهد ساخت‌وساز برج‌های بلندمرتبه هستیم که در صورت بروز حادثه‌ای خودروهای آتش‌نشانی نمی‌توانند به آن ساختمان‌ها نزدیک شوند. با همین تفکر است که خط 7 متروی تهران بدون تکمیل زیرساخت‌های لازم و اطمینان‌بخشی از نکات ایمنی آن با هدف سیاسی و مدیریت جهادی راه‌اندازی شد. اسناد این شیوه مدیریتی وجود دارد که برای مدیریت جهادی ایمنی شهروندان اهمیت نداشت و حاضر شدند این خط را به بهره‌برداری سیاسی برساند اما ما نگاه دیگری داشتیم. برای ما سلامت شهروندان اهمیت داشت. ازاین‌رو از شهردار وقت خواستیم که این خط را به دلیل نبود ایمنی لازم متوقف کند که شهردار وقت شجاعانه با ما همراه شد و درحال‌حاضر نیز این نواقص در حال برطرف شدن است و بر اساس برنامه‌ریزی قرار بود که خردادماه به بهره‌برداری برسد اما به دلیل نواقص متعدد و نیاز به تأمین اعتبار بالا این خط تا پایان خرداد به بهره‌برداری نرسید. اتمام نواقص این خط 300 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و زمان جدید آن را نیز باید شهردار تهران اعلام کند. نکته مهم این است که نباید ایمنی را فدای سرعت کرد. ازاین‌رو اتمام این خط به‌صورت فاز به فاز خواهد بود. اعضای شورای شهر تهران هیچ‌گاه زحمات مدیریت جهادی را نادیده نمی‌گیرند اما متأسفانه نگاه سیاسی و انتخاباتی موجب شده تا پروژه‌های بزرگی همچون خط 7 متروی تهران بدون توجه به ضوابط ایمنی راه‌اندازی شود که جای نقد است. اولویت کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر که اولویت شورای پنجم است و مطالبه عموم شهروندان نیز محسوب می‌شود، توسعه حمل‌و‌نقل عمومی به‌ویژه مترو و حل معضل ترافیک است. برای همین است که قرارداد خرید 630 واگن منعقد شده است تا تعداد سفرهای شهر تهران به 5 میلیون سفر افزایش یابد. ایمنی در حمل‌و‌نقل عمومی دغدغه جدی ماست و این موضوع را در تمامی ابعاد دیده‌ایم زیرا معتقدم نباید عاطفی به موضوع نگاه کنیم. با این رویکرد است که به موضوع ایمن‌سازی سرویس مدارس ورود کردیم و این نگاه در بخش‌های دیگر نیز لحاظ شده است.
از گران اداره شدن شهر سخن گفتید. این مسئله مورد تائید مدیریت گذشته نبود اما مدیریت جدید به آن بارها اشاره‌کرده است. آیا می‌توان امیدوار بود که با حضور اعضای شورای شهر تهران در دور پنجم، شهر دیگر گران اداره نشود؟
تردیدی نکنید که تلاش ما در شورای شهر اداره مناسب و بهینه کردن هزینه‌های شهری بوده و برای همین است که در گام نخست رقم بودجه امسال را کاهش دادیم. باوجوداینکه می‌توانستیم براساس نرخ تورم سالانه بودجه شهرداری را افزایش دهیم اما این کار را انجام دادیم. از سویی برای کنترل هزینه‌های شهری سامانه‌ای راه‌اندازی شد که در آن قراردادهای بالای یک میلیارد تومان باید در سامانه ثبت شود تا همه مردم از آن مطلع شوند. تلاش این است که در مدیریت جدید، شهر تهران دیگر گران اداره نشود.
کمیسیون عمران درباره پیاده‌راه 17 شهریور ورود جدی کرده است، آیا بازگشایی کامل این پیاده‌راه در دستور کار است؟ مهم‌تر اینکه بودجه 400 میلیارد تومانی برای پیاده‌راه هزینه شد. آیا شورای شهر به دلیل اجرای این پیاده‌راه و هزینه هنگفت آن قصد ندارد شهردار وقت را با کمک نهادهای قضایی بازخواست کند؟
بازدیدهای متعددی داشتیم و درخواست کسبه و ساکنین این است که پیاده‌راه بازگشایی کامل شود که این موضوع در حال بررسی است. متأسفانه قیمت تمام شده این پیاده‌راه بسیار بالا بوده و شهرداری به تعهدات خود نسبت به کسبه و ساکنین عمل‌نکرده است؛ ازاین‌رو کسبه این پیاده‌راه متضرر شدند. به دلیل نبود پیوست‌های مطالعاتی در تمامی ابعاد، کسبه این پیاده‌راه بسیار ناراضی هستند. البته شاید عده‌ای نیز منتفع شدند؛ من به‌درستی نمی‌دانم. اما شهرداری وقت در این پروژه بسیار ناکارآمد عمل کرده که مورد تهدید مردم و کسبه شده است. معتقدم که این میدان الگوبرداری از سفرهای خارجی مدیران گذشته بوده است. تغییر کاربری میدان‌های شهری در شهرهای دنیا با اهداف خاص است اینکه ما این میدان را برای مناسبات آیینی در نظر گرفتیم و این محدوده را پیاده‌راه کردیم، برای این بود که این شیوه در تمام دنیا در حال اجراست اما چرا در تهران این شیوه با شکست مواجه می‌شود؟ برای بازگشایی نیز جلسات متعددی داشتیم و قرار شد با نظرسنجی مردم برای بازگشایی برنامه‌ریزی شود قرار نیست تنها شهرداری تهران در این بخش تصمیم‌گیری کند.
کسبه و مردم همه خواستار بازگشایی کامل هستند.
بله، این خواسته آنهاست اما باید شهردار جدید بازدیدی از این محدوده داشته باشد و بررسی کند. یکی از مشکلات اصلی ما در بازگشایی میدان امام حسین(ع) سازه‌های بزرگ آن است که باید برای آن فکری شود. شهر تهران در گذشته گران اداره می‌شد که مصداق عینی این گران اداره شدن نیز نصب سازه‌های بزرگ بی‌مفهوم در شهر تهران است. البته خروجی این موضوع نیز تهیه سند تحویل و تحول در شهرداری است که ماحصل آن نیز ارسال 12 پرونده به قوه قضائیه است و ما انتظار داریم که این قوه به‌عنوان مرجع رسیدگی به این پرونده‌ها به این مسائل ورود جدی کند. احتمال دارد یکی از پرونده‌ها پروژه پیاده‌راه‌سازی 17 شهریور باشد. البته تاکنون قوه قضائیه به این پرونده‌ها رسیدگی نکرده است و این موضوع می‌تواند یکی از سوالات رسانه‌ها از سخنگوی قوه قضائیه باشد.
منبع روزنامه سازندگی