تحرکات گزینه‌های احتمالی ریاست جمهوری میان جریان‌های سیاسی، روز به روز در حال پررنگ‌تر شدن است، به طوری که عده‌ای از گزینه‌ها در حال تدوین برنامه‌های تحولی و گفت‌وگو با فعالان سیاسی، صاحب نظران اقتصادی و پژوهشکده‌های علمی و حکمرانی جهت بررسی و تحلیل آرا و تنظیم سیاست‌های احتمالی خود هستند. از طرفی آینده برجام و سیاست دولت جدید آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران هم یکی از ابهاماتی است که ظرف چندین ماه اخیر پر رنگ شده و برخی منتظر هستند تا ببینند جو بایدن چه سیاستی را در قبال کشورمان در پیش می گیرد. از همین رو به سراغ محمد عطریانفر رفتیم؛ کسی که معاونت سیاسی اسبق وزارت کشور، عضویت اسبق شورای اسلامی شهر تهران و عضویت شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی را در کارنامه سیاسی خود دارد. ما پاسخ برخی از پرسش‌های خود را با موضوع ریاست جمهوری سیزدهم از او جویا شدیم.
با سلام؛ پیش‌بینی شما از مشارکت مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم چیست؟
معتقدم که احتمالا میزان مشارکت و حجم حضور مردم برای انتخابات خردادماه امسال بالای ۶۰ درصد خواهد بود؛ نظر من مبنی بر مشارکت مردم کمی با دیدگاه سایر اصلاح طلبان متفاوت است؛ زیرا آنها معتقدند که آمار مشارکت پایین‌تر خواهد بود. این اختلاف نظر به این سبب است که انتخابات ریاست جمهوری و حجم مشارکت با انتخابات نمایندگان مجلس کاملا متفاوت است و داوطلبان در انتخابات مجلس حوزه‌های انتخابی متکثری دارند و انگیزه‌ها و تعلقات خاطر بیش از همه به صورت منطقه‌ای و بومی خواهد بود.
این در حالی است که در انتخابات ریاست جمهوری به صورت یکپارچه و در یک حوزه انتخابیه خواهد بود و انگیزه‌های ملی قوی را در آن شاهد خواهیم بود؛ به همین جهت مردم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری احساس‌شان این است که در حال رقم زدن سرنوشت خودشان هستند و سرنوشت مهم یک مسئول برجسته کشور را رقم خواهند زد؛ از همین رو نیز تفاوت‌های جدی با سایر انتخابات‌ها دارد.
علاوه بر این تحلیل کلی، اگر به تاریخ مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری در طی این دوازده دوره‌ای که وجود داشته نگاه کنید متوجه خواهید شد که نوع مشارکت گویای حضور حداکثری مردم بوده است؛ نکته دیگری که می‌توان بر آن تاکید کرد میزان توقع مقام معظم رهبری از انتخابات به عنوان مهم‌ترین مساله و امر مسئولیت شناسی مردم است که ایشان بر آن تاکید دارند که این سخن دقیقا مطابق با سیاست‌های مردم سالارانه است.
طبیعتا در دوران برگزاری انتخابات هم حجم فعالیت‌‌های رسانه ای عمومی از صدا و سیما گرفته تا دیگر شبکه‌های رسانه‌ای به سمت تقویت حضور مردم در انتخابات پیش خواهد رفت و مردم را به حضور هر چه بیشتر در انتخابات تشویق خواهند کرد.
چه‌طور می‌توان حجم مشارکت مردم در انتخابات را افزایش داد؟
اگر ما بتوانیم دوگانگی سیاسی رقیب را در کشور با دو نماد معرفی کننده دو تفکر سیاسی در عرصه انتخابات؛ رو در روی هم مشاهده کرده و احساس‌مان این باشد که دو نظریه سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا تمام قد در حال رقابت با هم هستند و طرفداران هر کدام از این دو نظریه که حجم بزرگی از جامعه متوسط شهری را به خود اختصاص می‌دهند یک رقابت واقعی دارند، حضور مردم بسیار شور انگیز خواهد بود، از این رو توصیه به نهادهای ناظر و مشخصا شورای نگهبان این است که این نکته کلیدی مد نظر رهبری مبنی بر اینکه مردم حضور حداکثری داشته باشند را گوش داده و به لوازم آن هم تمکین کنند. عامل مشارکت حداکثری مردم ایجاد رقابت منطقی، تمام عیار و کاملا هوشمندانه بین دو نظریه چپ و راست سیاسی ایران تحت عنوان اصلاح طلب و اصولگراست. اگر این اتفاق رخ دهد حضور حداکثری مردم تضمین شده و قطعی و مطابق با منویات مقام معظم رهبری خواهد بود.
پیش‌بینی خودتان این است که نامزدهای نهایی ریاست‌جمهوری چه کسانی هستند و یا از کدام جریان سیاسی؟
ما به دو شیوه می‌توانیم نامزدهای ریاست جمهوری را تعریف کنیم؛ اولین گروه بخشی از نامزدهای انتخاباتی هستند که به صورت خودخوانده وارد عرصه رقابت خواهند شد و خودشان خود را به عرصه رقابت دعوت کردند و از سوی برخی از دوستان خود هم تعریف و تمجید و تبلیغ می‌شوند. این اقدام از همین الان شروع شده و ما شاهد ده ها چهره انتخاباتی هستیم که خود را به این عرصه دعوت کرده‌اند؛ اما این نشانگر راه و روند طبیعی حضور نامزدهای انتخاباتی نیست، بلکه انتخابات و طرح نام نامزدهای انتخاباتی باید متکی بر یک گروه سیاسی و طرفداران یک نظریه سیاسی باشد تا آنها را برای انتخابات معرفی کنند.
امروز دو جبهه سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب هنوز به یک جمع بندی قطعی برای معرفی نامزدهای مورد اجماع خود نرسیده‌اند؛ از همین رو نمی‌توان بر روی شخصیت‌هایی که رقابت کنندگان نهایی این میدان سیاسی و انتخاباتی هستند نام برده و نامشان را مطرح کنیم. باید اجازه داد و دید که هر یک از جریانات سیاسی چگونه می‌توانند بر روی یک چهره یا چهره‌ها به توافق برسند.
به نظر شما رقابت اصلی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری بر سر کدام مسائل اساسی کشور خواهد بود؟
مهم‌ترین مساله این است که هر گروه سیاسی که قصد معرفی یک چهره را برای انتخابات ریاست جمهوری دارد باید واجد یک برنامه بوده و این برنامه هم باید زمانی مطرح شود که مردم احساس کنند که برنامه رئیس جمهور آینده پاسخگوی دغدغه‌ها و مشکلات آنها خواهد بود. امروز مهم‌ترین دغدغه‌های مردم در ابتدا موضوع معیشت است و رئیس جمهور باید پاسخگوی وضعیت اقتصاد و معیشت مردم به خصوص طبقات متوسط و محروم باشد.
موضوع بعدی بحث امنیت و آرامش زندگی شهروندی است و اینکه جامعه ایرانی احساسش این باشد که نسل آینده و جوان‌ها که به آینده کشور دلبسته‌اند احساس دغدغه و نگرانی نداشته باشند، بنابراین امنیت و اقتصاد مهم‌ترین دغدغه پیش روی جامعه ایرانی است و برنامه نامزدهای ریاست جمهوری باید حول این محور بوده و پاسخگوی این موارد باشد.
با رئیس جمهور نظامی موافق هستید؟
مفهوم رئیس جمهور نظامی در دنیا با آنچه از زبان شخصیت‌های سیاسی ما خارج می‌شود تفاوت اساسی دارد؛ وقتی ما از رئیس جمهور نظامی صحبت می‌کنیم، یعنی نظام سیاسی ایران با قاعده یک نظام پادگانی اداره شود و چهره‌های خشن نظامی مسئولیت را برعهده بگیرند. این نوع مشارکت مربوط به جوامعی است که در یک بی‌ثباتی به سر می‌برند و برای امنیت خود نگرانی‌های بسیاری دارند و ما این مسیر را طی کرده‌ایم. ما در بحرانی‌ترین شرایط که در حال جنگ با رژیم بعث بوده‌ایم هیچ‌گاه رئیس جمهور نظامی نداشتیم که این دلالت بر توسعه و ثبات سیاسی ایران دارد.
سوال این است حال که بیش از چهل سال از استقرار نظام گذشته چطور می‌توان به یک فرد نظامی دل بست؟ بنابراین معتقدم که طرح حضور نظامیان در انتخابات یک طرح انحرافی است و جامعه ما خیلی با رئیس جمهور نظامی توافق ذهنی، عملی و اخلاقی ندارد.
به نظر شما آیا سیاست جو بایدن با سیاست دونالد ترامپ برای کشور ما متفاوت است؟
بله قطعا متفاوت هستند؛ زیرا دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در سیاست‌های برون مرزی با هم تفاوت دارند. مشخصا شخص ترامپ هم یک فرد نامتعادل بود و رفتار سیاسی و به خصوص سیاست خارجی او به نوعی بود که حتی انسان‌های فکور و سیاستمداران شاخص و ممتاز خود جمهوری‌خواهان هم با او توافق نداشتند و به همین نسبت هم دموکرات‌ها با او فاصله بسیاری داشته‌اند. علاوه بر این از نظر فردی هم متفاوت هستند، زیرا بایدن یک فرد آرام است و ترامپ درست در نقطه مقابل او قرار دارد. علاوه بر این پیش‌بینی من این است که احتمالا خواهیم توانست در این فرصت پیش رو دغدغه‌هایمان با آمریکا را حل کنیم.
آینده برجام را چطور پیش بینی می‌کنید؟ در چه شرایطی می‌توان دولت آمریکا به برجام بازگرداند و یا تحریم‌ها را کاهش داد؟
مسئولان کشورمان به مذاکره‌کنندگان خود به خصوص شخص محمدجواد ظریف اعتماد کامل دارند؛ اما برخی از جریانات تندروی داخلی هستند که فضای کار را برای ظریف و دوستانش در برجام سخت می‌کنند و تندروی هایی که در سیاست خارجی رخ می‌دهد تاثیر بسیار نا به جایی بر روی فضای ذهنی دو طرف می‌گذارد. از همین رو توصیه می‌شود افرادی که دلبسته کشور و رهبری و ملت ایران هستند، مواضع در مسیر تندروی خود را کاهش داده و اجازه دهند بر اساس اعتمادی که ملت و رهبری نسبت به کارگزاران سیاست خارجی خود دارند کار را جلو ببرند و انشالله پیش‌بینی من این است که به توافق‌هایی هم در این زمینه دست یابند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان