رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران در مورد سناریوهای انتشار خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش سایت کارگزاران، محسن هاشمی در مورد انتشار خاطرات روزنوشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۷۸ پس از انجام ممیزی گفت: پس از تعامل با وزارت ارشاد و کاهش قابل توجه حجم ممیزی‌های انجام شده و مشورت با بزرگان و اساتید نسبت به انتشار خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تصمیم گرفته شد.
رییس هیات مدیره دفتر نشر معارف انقلاب گفت: روال ما در طول ۲۲ سالی که از انتشار خاطرات روزنوشت آیت هاشمی رفسنجانی می‌گذرد، این بوده است که پس از آماده سازی و تدوین نهایی خاطرات، نسخه‌ای از آن را تقدیم رهبر معظم انقلاب می‌نمودیم و نسخه‌ای را هم جهت صدور مجوز نشر به وزارت ارشاد ارائه می‌کردیم و مجوز کتاب بدون ممیزی صادر می شد.
محسن هاشمی با بیان روال انتشار خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، اضافه کرد: نوشتن خاطرات ایشان از ابتدای سال ۱۳۶۰ تا روز واپسین حیات در دی‌ماه ۱۳۹۵، به مدت ۳۶سال مداوم و بدون یک روز کاستی انجام شده بود، تصمیم گرفته شد که خاطرات با فاصله زمانی مناسب با زمان نگارش منتشر گردد که با کاهش حساسیت‌ها و شرایط زمانی، کمترین میزان سانسور و حذفیات را داشته باشد و به همین علت فاصله حدود ۲۰ ساله بین نگارش و انتشار خاطرات وجود دارد و پیش از انتشار نیز معمولا ایشان مواردی که به آبروی افراد یا اسرار کشور آسیب می‌رساند را در خاطرات تصحیح می کردند و البته این موارد معمولا بسیار ناچیز بود.
وی در مورد ممیزی صورت گرفته در خاطرات امسال گفت: اگرچه اعمال ممیزی و سانسور در اسناد تاریخی و روایت‌های اولیه از حوادث که به عنوان منبع وسند دست اول مورد استفاده واستناد پژوهشگران قرار می گیرد، قابل پذیرش نبوده و موجب آسیب دیدن صحت واصالت روایت‌های تاریخی می‌گردند، اما امسال، خاطرات روزنوشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، به عنوان سندی منحصربه‌فرد و دست اول از تاریخ معاصر و ثبت انقلاب اسلامی، دچار ممیزی محدود شد.
هاشمی توضیح داد: پس از حدود چهار ماه از ارسال نسخه خاطرات روزنوشت سال ۱۳۷۸ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای دریافت مجوز، به دفتر نشر معارف انقلاب، به عنوان متولی انتشار این خاطرات اصلاحیه‌ای ابلاغ شد که طی آن حدود صد مورد ممیزی شامل حذف کلی یک موضوع شامل چند پاراگراف یا سانسور و اصلاح بخشی از عبارت‌های مندرج در این کتاب درج شده بود که نیمی از این موارد مربوط به متن خاطرات و نیم دیگر مربوط به مقدمه ناشر، پاورقی‌های ویراستار و پی‌نوشت‌های مرتبط برگرفته از خاطرات سرکار خانم عفت مرعشی، همسر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که نقش پررنگی در خاطرات این سال دارند، بود.
وی ادامه داد: دفتر نشر معارف انقلاب رایزنی های لازم را جهت کاهش این موارد وصدور مجوز انتشار این خاطرات انجام داد و پس از تعاملات و گفت‌وگوهای مشروح در سطوح مختلف، از ریاست جمهوری تا مراکز عالی نظام و وزارت ارشاد، میزان این ممیزی ها به حدود ۱۹ مورد در متن خاطرات در حد یک کلمه تا یک جمله و ۲۸ مورد در مقدمه و پاورقی ها کاهش یافت و بر این اساس مجوز انتشار خاطرات صادر شد که در نوع خود دستاورد جدیدی در دولت آقای رئیسی است.
هاشمی افزود: پس از صدور این مجوز، تصمیم گیری برای انتشار یا عدم انتشار خاطرات با این شرایط، تصمیمی پیچیده و دشوار بود که هر تصمیمی می‌توانست هزینه‌ها و منافع متفاوتی را به همراه آورد، به صورت طبیعی چهار گزینه پیش روی دفتر نشر معارف انقلاب قرار داشت؛ نخست خودداری از انتشار خاطرات در اعتراض به ممیزی صورت گرفته و منوط نمودن چاپ کتاب به لغو ممیزی‌ها. دوم: انتشار خاطرات به صورت کامل و بدون ممیزی در خارج از کشور که نیاز به مجوز از وزارت ارشاد نداشته باشد. سوم: پذیرش ممیزی ها و اعمال ممیزی ها دو نوع حذفیات و تعدیل عبارت‌ها را شامل می شدند.چهارم: انتشار خاطرات تنها با حذف مطالب سانسور شده به گونه ای که مشخص باشد که کدام بخش از متن مورد سانسور قرار گرفته است تا در آینده که پس از کاهش حساسیت‌ها، امکان انتشار تصویر نسخه دست‌نویس آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، فراهم شود، پژوهشگران و علاقمندان امکان تطبیق متن منتشر شده با سند دست‌نویس و پی بردن به بخش‌های سانسور شده را داشته باشند.
هاشمی ادامه داد: هر یک از این گزینه ها، هم در خانواده آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، هم در میان علاقمندان و بزرگان مرتبط با ایشان، موافقان و مخالفانی داشت که دلایل خاص خود را داشتند و تصمیم گیری را برای دفتر نشر معارف انقلاب دشوار می کرد، سرانجام پس از بررسی های همه جانبه و تاملات لازم و همچنین با توجه به سیره و روش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، گزینه چهارم انتخاب گردید تا هم امکان بهره‌مندی از بیش از ۹۹ونیم درصد خاطرات برای جامعه فراهم شود و هم با مشخص نمودن کمتر از نیم درصد سانسور شده، به اصالت و سندیت کتاب خدشه ای وارد نشود و امکان تطبیق نسخه منتشر شده فعلی با نسخه دست‌نویس در آینده برای پژوهشگران فراهم باشد.
محسن هاشمی در مورد سیره آیت الله هاشمی درباره انتشار خاطرات خود گفت: تا آخرین سال حیات ایشان که انتشار خاطرات زیر نظر خود ایشان انجام می شد، ایشان در انتهای مقدمه کتاب تصریح می کردند که در چاپ‌ و نشر خاطرات‌، کاملاً عین ‌عبارات مکتوب دستی می‌آید، جز در مواردی بسیارجزئی‌که قابل‌ نشر نباشد. سعی‌می‌شود مطالب مربوط به دیگران، درصورتی‌که احتمال عدم رضایت طرف داده شد، با خود او در میان گذاشته شود و در صورت عدم موافقت، آورده نشود. در موارد بسیار نادری، اگر چیزی هنوز از اسرار نظام باشد، چاپ نمی‌شود و امسال در دولت آقای رئیسی، ما جمله "و یا ممیز رسمی شده باشد" را به این عبارت اضافه کردیم.
وصی شرعی آیت الله هاشمی رفسنجانی افزود: هر سال یکی از فرزندان یا نوه های ایشان مسئولیت هماهنگی و آماده سازی خاطرات را نیز برعهده داشت که این موضوع در خاطرات سالهای ۱۳۷۶ به بعد آیت الله هاشمی رفسنجانی که در زمان آغاز آماده سازی و انتشار خاطرات دهه ۶۰ نگارش شده، منعکس گردیده است اما مسئولیت کلی دفتر نشر و آماده سازی از سوی ایشان به بنده محول شد و تمام تلاش من در این دوران حفظ امانتداری و رویه ایشان در انتشار خاطرات، به عنوان سندی منحصر به فرد در تاریخ معاصر ایران بوده است و انتشار رسمی کتاب خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی ، موجب می شود تا اعضای خانواده ایشان نیز پس از رحلت همین رویه را بپذیرند و عمل کنند.
وی در پایان گفت: البته کتاب هنوز به صورت کاغذی، چاپ نشده اما برای استفاده افکار عمومی، نسخه نهایی را در اختیار رسانه ها قرار دادیم.

منبع: خبرگزاری ایسنا