اینروزها در کنار موج گرانی و وضعیت اقتصادی نامناسب، مناقشه بر سر رعایت یا عدم رعایت حجاب بالا گرفته و مهمترین موضوع اجتماعی و البته سیاسی و فرهنگی کشور است. نیروی انتظامی از برخورد جدی با بیحجابها خبر داده و گفته که تمام دوربینهای مدرن سطح شهر برای شناسایی آنها بدون هیچگونه خطایی فعال خواهند شد. در بدنه حاکمیت و دولت نیز عدهای مخالف و عدهای موافق هستند، آقامیری، عضو شورای ششم شهر تهران از ضرورت ورود ارتش برای مقابله با بیحجابی میگوید و خانم سادات، دستیار رییس جمهور معتقد است که تهدید به محروم کردن بیحجابان از خدمات اجتماعی غیرقانونی است. ائمه جماعت نیز جز مولوی عبدالحمید که مواضع متفاوتی دارد، همه بر رعایت سفت و سخت حجاب تاکید دارند. همزمان برخی سیاسیون، جامعهشناسان و منتقدان نیز معتقدند که این روشهاس سلبی و تند و تیز در گذشته جواب نداده و امروز نیز جواب نخواهد داد، گروهی معتقدند باید از روشهای فرهنگی برای مقابله با آن استفاده کرد و برخی دیگر میگویند باید حجاب اختیاری را به عنوان واقعیت جامعه پذیرفت. در سطح جامعه نیز اما مشاهدات میدانی و بررسی فضای مجازی نشان میدهد که تعداد زیادی از زنان حتی با وجود تهدیدهای سفت و سخت مراجع حکومتی و انتظامی بدون حجاب در شهر حضور پیدا میکنند و نافرمانی مدنی در این حوزه وارد فاز جدیدی شده است. نافرمانی که تاکید آن بر آزاد گذاشتن زنان در انتخاب نوع پوشش و در عین حال توجه به سایر مشکلات و مصائب جامعه از جمله مشکلات عدیده اقتصادی است.
محسن هاشمی، رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی از جمله افرادی است که با روشهای سلبی برای مقابله با بیحجابی مخالف است و میگوید این روشها تاثیرگذار نیست، او معتقد است، رییس دولت نیز همسو با این عقیده است اما جسارت ادای آن را ندارد و در لفافه مخالفت خود را ابراز میکند.

از اظهارات چند وقت اخیر رییس جمهوری درباره حجاب اینطور برداشت میشود که خود او نیز با روندی که برای مقابله با بیحجابی آغاز شده، موافق نیست و بارها در لفافه به این موضوع اشاره کرده، هرچند هیچگاه صراحت لهجه در این زمینه نداشته است، نظر شما در اینباره چیست؟

با پايان مبارك رمضان و افزايش گرماي هوا، تب حجاب نيز در جامعه بالا خواهد رفت. مسئله حجاب در سال 1402 همچنان موضوع مناقشه برانگیزی، چرا كه از يك مسأله شرعي فراتر رفته در واقع تبدیل به یک نماد و دعوای سیاسی شده است و همین موضوع شرایط را مناقشه برانگیزتر میکند. من از صحبتهای بسياري از مقامات از جمله رییس جمهور اینطور برداشت میکنم که ایشان با روش اتخاذی برای مقابله با بیحجابی آنطور که بعضی تندروها و افراطیون داخلی دنبال میکنند، موافق نیستند. طبیعی است که ایشان هم مانند سایر دولتمردان گذشته و به عنوان بالاترين مقام رسمي و اجرائي قدرت و جرات يا شجاعت لازم برای اینکه نظرشان را اعلام کند، ندارد اما در لفافه صحبتهایی میکند که از این جهت بنده معتقدم که ايشان با روشهای مطرح فعلی موافق نیست.

یک نمونه آن سخنرانی در شب 21 ماه رمضان بود...

بله، دقیقا، در آن شب ایشان در لفافه گفتند که ؛ «برخی تصور میکنند که تنها جلوه نهی از منکر، مسأله حجاب است.» در حالی که باید نسبت به همه منكرات حساس بود. بنده این پرسش برایم پیش میآید که داشت منظور از اين «برخی» چه کسانی است؟ احتمالا منظور از برخی همان تندورهای داخلی هستند اما ایشان جسارت اینکه بگوید كه اين «برخی» چه کسانی هستند را ندارد.

دستیار رییس جمهور نیز به این موضوع واکنش نشان دادند و گفتند روند فعلی نه قانونی است و نه شرعی.

بله این صحبت را خانم سادات، دستیار رییس جمهور مطرح کردند، ایشان گفتند عدم ارائه خدمات اجتماعی به بیحجابها را غیرقانونی میدانند. باز همین «برخی» گفته بودند نباید به بیحجابها خدمات داده شود در حالی که مغایر با اصل 19 و 20 قانون اساسی است. ایشان به عنوان دستیار رییس جمهوربه ميدان آمده و حتما استنباطی از سوی رییس جمهور داشتهاند که این حرف را زدهاند.
در نمایشگاه قرآن هم ایشان علی‌الرغم اینکه حجاب یک الزام دینی و قانونی دانست ولی تاکید جدی کردند به جای برخوردهای جدی،سختگیرانه و انتظامی، از روشهای اقناعسازی استفاده کنیم، دقیقا از لغت « اقناعسازی» استفاده کردند. در جلسه هیئت دولت هم گفتند از هرگونه اقدام جزیرهای و خارج از قانون و چارچوب پرهیز شود. در گفتوگوی تلویزیونی نیز باز تاکید کردند که نگاه دولت در قضیه حجاب «فرهنگی و اجتماعی» است. طبیعی است که با این صحبتها مشخص میشود که رییس جمهور نیز با برخوردهای سخت و سلبی مخالف هستند و منتظرند همانطور که رهبر انقلاب نیز گفتند، با یک نقشه راه و یک طرح زیربنایی که جواب میشود گرفت به میدان بیایند. تا زمانی که طرح آماده نشده، هرگونه تلاش مذبوحانه که باعث میشود شرایط را بدتر کند، ترجیح میدهند در آن دخالتی نداشته باشند.

اما در حال حاضر پلیس وارد میدان شده است؛ رهبری موافق نیستند، به گفته شما رییس جمهور نیز در لفافه بارها گفتهاند که موافق نیستند، پس پلیس با اتکا بر چه قدرتی این فرایند را آغاز کرده است؟

مي‌بينم همه اين مطالب در حالي است كه فشار روي رئيس جمهور زياد است. از جمله نامه محرمانه نمايندگان ولي‌فقيه به رئيس جمهور در باب حجاب كه معلوم نيست چرا بايد محرمانه باشد. بنده برداشتم از سخنان ایشان را گفتم و اینکه حالا ناجا از کجا دستور میگیرد را باید رسانهها روی آن کار کنند. تا روشن شود.
خوب مي‌دانيم كه سال‌هاست به روش و نحوه مبارزه با بدحجابي انتقاداتي وارد بوده و مخالفان زيادي داشته است، ولي پس از حوادث هفت ماه اخير انتقادها بيشتر نمايان گرديد و مخالفان عمليات خشن با اتكا به قانون فعلي حجاب و عفاف دست بالا را گرفته و مخالفت را با صداي رساتر مطرح مي‌كنند. در اكثر قريب به اتفاق كشورهاي اسلامي ورود دولت‌ها به بحث پوشش زنان طور ديگري است و در كشور ما هم اختلاف در خصوص شيوه پرداختن به آن است.
در طول این سالها یکی از سلاحهایی که ضدانقلاب به کار گرفته، ترویج بیحجابی است، لذا باید به گونهای عمل شود که بیشترین تاثیر را در مقابل این هجوم داشته باشد. بهترین راه هم این است که مسوولیت را از روی دوش رهبران دینی و مسئولان فرهنگی برنداریم كه آن را بر روی دوش نیروی انتظامی بگذاریم. باید آنها به وظیفهشان عمل کنند و به اعتقاد خيلي‌ها نظر اکثریت همین است. حالا باید دید نيروي انتظامي چگونه عمل میکنند، چرا که مديران قبلا با ابزار قدیمی این کار را دنبال میکردند که بالاخره کارساز نبود و حالا با مثلاَ ابزار دقیقتر و مدرن‌تري میخواهند انجام بدهند و فکر میکنند که کارساز است، البته متخصصين امر بعید میدانند. رییس جمهور هم میداند احتمالا اثری ندارد. اما خوب بود ایشان قدرت و جسارت بیشتری به خرج میداد و محکمتر و واضحتر نظر خود را اعلام میکرد.

توصیه شما به رییس جمهور چیست؟ باید رییسی چه کاری در این حوزه انجام دهد؟

مقام معظم رهبری فرمودند، دشمن با نقشه و برنامه آمده و ما هم باید با برنامه و نقشه بیاییم. در نتیجه ایشان بایستی منتظر نقشه راه جديد باشند یا خودشان این برنامه و نقشه را برنامهریزی و اعلام کنند. در هر صورت علي‌رغم اينكه طرح برخورد با هنجارشكنان حجاب يكي از موضوعات دائم اين روزهاست، ولي به نظر رئيس جمهور قصد ندارد به صورتي كه برخي مي‌خواهند وارد موضوع شود و در ميان دسته‌هايي قرار گرفته است كه علي‌رغم اينكه حجاب را در حيطه وظايف همه از جمله دولت مي‌داند. ولي نمي‌خواهند هزينه‌اي براي آن بدهند. لذا منتظر نقشه راه و زيربنايي است و تا آن تهيه نشود صلاح نمي‌بيند كه دولت وارد آن شود.

چه کسی باید این نقشه را بدهد؟ مجلس، دولت یا حاکمیت؟

البته اكثراَ مسئوليت دستگاه‌هاي فرهنگي زير نظر حاكميت را داراي نقش قوي‌تري در ترويج حجاب و عفاف مي‌دانند. باید مجموعه حاکمیت این نقشه راه را اعلام كنند و نظر مقام معظم رهبری هم این است که باید برنامه دقیقی تهیه شود. چون سوابق نشان داده این برنامه‌ها و روش‌هاي قبلي موفق نبوده است. البته مطلبي از برنامه جديد به مردم گفته نشده و باید منتظر بود تا برنامه جامع تهیه و اعلام شود.

پیشنهاد شما چیست؟

تقريباَ در گذشته همه رؤساي جمهور با افراط و خشونت در برخورد با مسأله بدحجابي مخالفت كرده‌اند. از انتقادات آيت‌الله خامنه‌اي در دوران رياست جمهوري با برخورد خودجوش حزب‌الله با بدحجابان تا توصيه‌هاي صريح آيت‌الله هاشمي رفسنجاني در دولت سازندگي مبني بر افزايش آزادي‌هاي اجتماعي و سعه صدر در برخورد با نسل جوان و بانوان، و البته با گفتمان تساهل و تسامح آقاي خاتمي نيز موافق اينگونه برخوردها نبود و حتي آقاي احمدي‌نژاد هم بتدريج مخالفت علني خود را با اين برخوردها اعلام كرد و آقاي روحاني نيز صريحاَ مخالفت كرد و بالاخره آقاي رئيسي هم تلويحاَ مطالبي گفته‌اند. كه موضوع مشترك رؤساي جمهور در گذشته و حال است.
پیشنهاد دوستداران انقلاب و كشور اين است باید برنامه‌اي با واقعیت دقیق احکام اعلام است اجرا شود نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر. باید سعی شود این پدیده از حالت سیاسی دربیاید و احكامي که دقیقا اسلام درباره حجاب میگوید دنبال شود، در موضوع نه افراط و نه تفريط شود.

این در شرایطی که جامعه سنتی از حجاب عبور کرده و جامعه مدرن اعتقادی به آن ندارد، پس واقعیت جامعه چه میشود؟ یعنی باید فقه تعریف جدیدی از حجاب بدهد؟

اگر به احکام قطعي دین عمل شود مردم در جامعه قبول میکنند. لازم نیست فقه تعریف جدیدی از حجاب بدهد و آنچه که واقعیت احکام دینی است را بگوید. در حال حاضر به نظر در موضوع تندروی صورت گرفته و سیاسی شده و باید آن را از حالت سیاسی خارج کنند و به واقعیت عمل کنند تا به نتیجه برسند و جامعه هم اجراي احكام را بدون افراط و تفريط می پذیرد. چرا كه اكثريت جامعه ما دیندار است.
فارغ از نظرات و اختلافات در موضوع حجاب اجباري و روش‌ها، دولت‌ها به دليل اينكه از صندوق رأي بيرون مي‌آيند سعي مي‌كنند به نظرات اقشار مختلف جامعه توجه كنند و لذا شرع و عرف را به گونه ديگري تحليل مي‌كنند و شبيه كساني كه خود را بي نياز از رأي و نظر مردم مي‌دانند عمل نمي‌كنند لذا اين افراد به حفظ ظواهر ديني به هر قيمت اصرار مي‌كنند و تفاوت رئيس جمهور رئيسي با آقاي علم‌الهدي پدر همسرشان در همين است كه او نيازمند رأي مردم است و ديگر بي نياز از رأي.

با توجه به اینکه امسال،سال انتخابات مجلس است، اصلاحطلبان چه موضعی نسبت به موضوع حجاب و مطالبات زنان دارند؟

مقام معظم رهبری مشارکت بالا و رقابتی را برای انتخابات سال 1402 به صورت جدي مطرح كردند و به دستگاههای اجرایی، تقنینی و نظارتی توصیه کردند که از هم اکنون بررسیهای لازم برای این چنین انتخاباتی در انتهای سال برگزار شود را انجام دهند.
اینکه به مردم بر سر موضوعات فرهنگي كه سياسي شده‌اند فشار آورده میشود، باعث کم شدن تعداد شرکت کنندگان و مشاركت در انتخابات خواهد شد و مطلبي که مدنظر رهبری است به نتيجه نمي‌رسد.
گويا همان برخی كه رئيس جمهور میگویند دوست دارند این اتفاق يعني مشاركت پايين بیفتد زیرا در یک انتخابات کم رونق و با مشارکت پایین آن برخي راحتتر رأی میآورند. اصلاحطلبان نيز در موضوع انتخابات مسیری را توصيه دارند که نظر رهبری به صورت جدی تامین گردد نه شعاری؛ یعنی یک انتخابات رقابتی و با مشارکت بالا. به صورت خلاصه اگر فشار بي‌منطق را در مورد مسائل فرهنگي از جمله حجاب باعث كاهش مشاركت در انتخابات مي‌شود.
اصلاح‌طلبان می گویند به مردم فشار غير منطقي نیاورید تا انتخابات پرشور داشته باشيم و اگر میخواهند فضای یک مشارکت بالا را فراهم کنند نباید این گونه فشارهای غیرمنطقی و بعضاَ افراطی به مردم وارد شود. عده‌ای میخواهند این فشار را بیاورند تا مردم نیایند و باعث شود خودشان رأی بیاورند.
در هر صورت متأسفانه طوري عمل شده كه ترويج بي‌حجابي تبديل به الويت و سلاح دشمنان گرديده. لذا بايد با روش ديگري اين سلاح از دست بيگانگان گرفته شود. و رئيس جمهور اين موضوع را خوب مي‌فهمد و وارد نمي‌شود. چرا كه خشونت و بدگفتن خود منكر است. نبايد موضوع حجاب از دوش رهبران ديني و اركان‌هاي فرهنگي برداشته شود و به نيروي انتظامي و دادگاه سپرده شود و امنيتي گردد. آقاي رئيسي اين را خوب مي‌داند و از ورود مجدد نيروي انتظامي نگران است. كاشكي محكم‌تر و واضح‌تر مي‌گفت.

منبع: روزنامه سازندگی