سیدحسین مرعشی، سخنگوی کارگزاران سازندگی ایران

این روزها آقای روحانی در راس یک هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی به چین سفر کرده تا ضمن شــرکت در اجلاس شانگهای به رایزنی با مقامات روس و چین پیرامون برجام بپردازد. چین از دیرباز یکی از متحدان مهم ایران بوده و با توجه به اینکه اولین شریک تجاری ایران و بزرگترین خریدار نفتی ایران در گروه 1+5 است، دیدار رؤسای جمهور ایران و چین، خصوصا پس از خروج آمریکا از برجام بسیار حائز اهمیت است. اما پیش از اینکه به دلایل اهمیت این دیدار بپردازیم، بد نیست نگاهی کوتاه به روابط دو کشور در حوزه اقتصادی داشته باشیم. ظهور چین در اواخر هزاره دوم و آغاز هزاره سوم میلادی جزو شگفتی‌های اقتصاد جهانی است. این کشور توانست با رشد مداوم در 40 سال گذشته، از کشوری با اقتصاد کوچک و سرانه ملی ناچیز، به دومین اقتصاد دنیا تبدیل شود. ایران و چین از دیرباز روابط فی‌مابین داشتند اما بعد از ظهور چین جدید، به عنوان یک قطب اقتصادی، روابط دو کشور همواره در حال گسترش است و پیش‌بینی می‌کنم که آینده روابط اقتصادی ما پررونق نیز خواهد شد. دلیل این ادعا این است که چین به طور فزاینده‌ای به واردات انرژی نیازمند است. هنوز بخش مهمی از انرژی چین با ذغال‌سنگ تامین می‌شود و اگر در زمینه حفظ محیط زیست بخواهد انرژی‌های پاک نفت‌وگاز را جایگزین ذغال‌سنگ کند به صورت فزاینده نیازمند منابع هیدروکربنی وارداتی خواهد بود. از سوی دیگر ایران به عنوان یکی از پنج تولیدکننده نفت و همچنین سه تولیدکننده گاز جهان، می‌تواند از جمله تامین‌کنندگان منابع مطمئن انرژی و منابع هیدروکربنی برای صنایع پتروشیمی چین باشد. همین موضوع به تنهایی می‌تواند ارتباطات دو کشور را گسترش دهد. در این میان ایران نیز برای سازندگی و توسعه خود نیازمند تکنولوژی و ماشین‌آلات و سرمایه‌های خارجی است و چینی‌ها به برکت توسعه شتابان 40 سال اخیر خود می‌توانند هر سه نیاز ایران (تکنولوژی، سرمایه، خرید نفت) را تامین کنند. چین در بسیاری از رشته‌های مهم صنعتی علاوه بر اینکه تولیدکننده است، به تکنولوژی‌های برتر هم دست یافته و وارد مرحله‌ای از توسعه صنعتی شده که می‌تواند دانش فنی و تکنولوژی خود را صادر کند. همچنین چین سازنده بسیاری از تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی است و بسیاری از کمپانی‌های معتبر غربی برای ماندن در بازار رقابت در این کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند که این موضوع چین را به یکی از تولید‌کنندگان بزرگ ماشین‌آلات صنعتی تبدیل کرده است.

نکته دیگر این است که این کشور به واسطه سرمایه‌گذار‌ی‌های خارجی  دارای یکی از عظیم‌ترین ذخایر ارزی است و ذخایر ارزی کشورهای دنیا را در اختیار دارد و می‌تواند تامین‌کننده مالی پروژه‌های صنعتی در دنیا باشد. با این توصیفات، نیازمندی چین به انرژی ایران و نیازمندی ایران به تکنولوژی و تجهیزات، ماشین‌آلات و منابع مالی در کنار وسعت بازار آتی ایران و ظرفیت‌های استفاده نشده در اقتصاد ایران، می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های دو کشور باشد. ایران در صنعت نفت و گاز دارای چندصد میلیارد دلار ظرفیت سرمایه‌گذاری است. همچنین صنایع پتروشیمی، فولاد و آلومینیوم و زیرساخت‌ها اعم از راه آهن، مترو، طرح‌های بزرگ انتقال آب و فاضلاب و ایجاد مناطق جدید و قطب‌های مهم صنعتی تولیدی و کشاورزی و برق و معادن ایران، حداقل هزار میلیارد دلار از پروژه‌های جدید را در اختیار دارد. بنابراین برای چین که می‌خواهد صادرکننده تکنولوژی باشد، بازار بزرگ ایران حائز اهمیت است.

نکته دیگر اینکه اگر چین نگاهش به غرب آسیا پررنگ باشد که هست، خوب می‌داند که ایران به لحاظ سیاسی دارای ظرفیت نیروی انسانی و قدرت جذب تکنولوژی است و می‌تواند روی ایران به عنوان یک همکار در غرب آسیا حساب باز کند. علاوه بر امکاناتی که می‌تواند حلقه واسط همکاری ایران و چین باشد، گرایش‌های سیاسی دو کشور هم موثر است. نگاه ایران و چین به دنیای آینده نگاه چند قطبی است و این دو کشور تلاش می‌کنند تا دنیا در دست قدرت‌های مسلط غربی قرار نگیرد.

پس از روی کار آمدن آقای ترامپ و ضربه‌ای که او به همکاری‌های بین‌المللی در عرصه‌های مختلف وارد کرده است، مجددا نگاه متکبرانه و انحصارطلبانه آمریکا نمایان شد. اما از سوی دیگر در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا، شاهد نگاه مشترک چین و ایران هستیم. آقای روحانی در شرایط خوبی عازم چین شد، لذا برجام چتر بسیار خوبی برای همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کرده است. در این شرایط چین هم علاقه‌مند به شکستن انحصار آمریکا است. ایران در این شرایط می‌تواند روی همکاری‌های وسیع چین و چین هم بر بازار ایران حساب کنند.

جمهوری اسلامی از گذشته هم سیاست کار با غرب منهای آمریکا را دنبال می‌کرد. چین به تنهایی قادر است که نیازهای توسعه و صنعتی و زیرساخت‌های قوی‌تر از اروپا را در اختیار ایران قرار دهد و ما می‌توانیم در کنار همکاری استراتژیک با اروپا به چین یک نگاه متفاوت داشته باشیم و چینی‌ها هم به خوبی می‌توانند موقعیت استراتژیک امروز ایران را درک کنند و دست دادن دو رئیس‌جمهور می‌تواند به همکاری‌های بیشتر و نزدیک‌تر منجر شود.

منبع: روزنامه سازندگی