مصطفی هاشمی طبا، عضو هیئت موسس حزب کارگزاران سازندگی ایران

طی چندروز گذشته صحبت‌های نخست وزیر عراق که از دوستان ایران محسوب می‌شود درباره رعایت تحریم‌های آمریکا بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های ایران داشته است. حیدر عبادی گفته بود:«ما تحریم‌ها علیه ایران را یک خطای راهبردی و غیرصحیح می‌دانیم اما آنها را اجرا خواهیم کرد تا از منافع مردم‌مان دفاع کنیم. ما با این تحریم‌ها رابطه‌ای نداریم و از آنها حمایت نمی‌کنیم اما به آنها ملتزم خواهیم ماند.» در همین حال سفیر ایران درباره صحبت‌های حیدر عبادی به خبرگزاری گفت: «ایشان یک اظهارنظری کردند، اما قرار نیست این کارها انجام شود و مبادلات اقتصادی دو کشور آن قدر وسیع و گسترده است که با یک اظهارنظر تغییری نخواهد کرد». به نظر می‌رسد که فشارها روی عبادی جواب داده و او امروز صحبت‌های خود را تعدیل کرده و گفته دولت او تنها به عدم استفاده از دلار در مبادلات مالی با ایران متعهد است و ملزم نیست همه تحریم‌های امریکا علیه ایران را رعایت کند. این سخنان عبادی بعد از ظهر دوشنبه از تلویزیون دولتی عراق پخش شد. حیدر عبادی با این اظهارنظر سخنان هفته گذشته خود درباره ایران را تعدیل کرد. در واقع این صحبت عبادی به این معنی است که عراق تنها درمورد دلار تثبیت شده در مبادلات تحریم‌های امریکا را رعایت می‌کند که این امر هم منطقی است، چون این دلار از امریکا نظارت می‌شود. اما صحبت‌های اولیه حیدر عبادی پوچ و بی‌معنی بود و تنها برای راضی کردن مردم کشورش انجام شده بود و ماهیتی داخلی داشت.

ایران پس از سرنگونی صدام حسین روابط نزدیکی با عراق داشته است و عراق همیشه از حامیان ایران در بین کشورهای عربی محسوب شده است. در نبرد با داعش هم ایران یکی از مهم‌ترین کشورهایی بود که در بیرون راندن داعش به عراق و ارتش آن کمک کرد. برخی از تحلیل‌گران معتقدند که سیاست ایران در عراق اشتباه است و این سیاست باعث شده تا عراق از ایران دور شود. به نظرم مشکل اصلی در سیاست‌ها نیست و بر اساس توانایی هر کشوری باید سیاستش در کشوری دیگر را بسنجیم. برای مثال در مقایسه با ترکیه می‌بینیم که قدرت اقتصادی ترکیه باعث شده است که نه تنها در عراق بلکه در همه کشورهای همسایه ایران سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای داشته باشد. مهم‌ترین مساله هم در قدرت بخش خصوصی اقتصاد است که ما این توانایی را نداریم. این ارتباطی به سیاست‌های ما ندارد و درواقع پتانسیل اقتصادی ما است. همین مساله باعث می‌شود کشوری که سال‌ها با او اتحاد داشته‌ایم از ما دور شود.

 برای مثال وقتی ما برق عراق را قطع می‌کنیم، آنها به عربستان نزدیک می‌شوند و برق خود را از آنجا تامین می‌کنند. عربستان و کشورهای دیگر هم منتظر این هستند تا از فرصت استفاده کنند و عراق را به خودشان نزدیک کنند. به نظر من مهم‌ترین مساله در روابط کشورها قدرت اقتصادی آنها است. چاره کار هم این است که توانایی‌های داخلی خود را تقویت کنیم.

 در مورد سوریه هم می‌بینیم که این وضعیت وجود دارد. برای مثال اگر بازسازی سوریه را به ما واگذار کنند، آیا می‌توانیم طی 5 سال سوریه را بازسازی کنیم؟ به نظرم حتی 10 درصد هم نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. ما در کشور خودمان لنگیم و بسیاری از طرح‌ها هنوز کامل نشده‌اند. در مورد عراق علاوه بر عدم توانایی اقتصادی ما، مساله دیگری هم وجود دارد که عراق از نیروهای مختلفی تشکیل شده است و هرکدام از نیروها منافعی دارند و همه با ایران متحد نیستند. در نهایت راهکار اصلی برای اینکه متحدان خود را حفظ کنیم، تکیه بر توانایی‌های اقتصادی و پیشرفت در این زمینه است. این مهم‌ترین مساله‌ای است که در دنیای امروز روابط کشورها را پایدار نگاه می‌دارد و باعث می‌شود تا یک کشور از قدرت منطقه‌ای برخوردار شود.

منبع: روزنامه سازندگی