عبداله حسینی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

قاچاق سوخت در 8 ماه اخیر افزایش چشمگیری داشته است که از جمله دلایل اصلی آن کاهش ارزش پول ملی کشور و نبود نظارت درست است. این درحالی است که تا چند ماه پیش و قبل از افت جدی ارزش پول ملی، قاچاق سوخت به صفر رسیده بود اما در کمتر از یکسال روندی معکوس پیدا کرد. قانون در ایران ناظر به ورودی و خروجی مرزها برای قاچاق سوخت نیست. طبق قانون نگهداری کالا بدون مجوز در سراسر کشور غیرمجاز است. لذا زمانی که به راحتی سوخت قاچاق می‌شود این پیام را دارد که مسئولان نمی‌توانند کنترلی بر این اوضاع در مرزها داشته باشند.   متاسفانه در ایران برای مبارزه با قاچاق همواره آسان‌ترین راه را برگزیده‌اند. درخصوص قاچاق سوخت نیز به همین شکل است. پس از افزایش آن اولین راه حلی که به فکر مسئولان و مجلسی‌ها رسید گران کردن سوخت و کارتی کردن آن است. اما سوالی که پیش می‌آید این است که بیشترین قاچاق سوخت در حال حاضر در حوزه گازوئیل اتفاق می‌افتد. گازوئیلی که حتما باید کارت خریداری شود، بنابراین کارتی کردن بنزین هم دردی را دوا نخواهد کرد.  40 سال پیش در بندرلنگه و پارسیان و گاوبندی و کیش 16 گمرک وجود داشت اما طی سالیان به 4 سکو تبدیل شد زیرا اعتقاد داشتند که وجود گمرک زیاد احتمال قاچاق را بالا می‌برد ولی دیدیم که این مسئله مثل این می‌ماند که بخواهیم کل کبریت‌ها را جمع کنیم تا آتش‌سوزی اتفاق نیفتد. قاچاق آن چیزی است که از مبادی ورودی یا خروجی بدون اجازه دولت یا گمرک از کشور وارد یا خارج می‌شود. قاچاق سوخت از جمله قاچاق‌هایی است که اصولا از مرزها خارج می‌شود. کالا‌ها اما از جمله اجناسی هستند که به داخل قاچاق می‌شوند و کسانی که از این بسترها استفاده می‌کنند قاچاقچی یا سوداگر نامیده می‌شوند که البته چنین افرادی در کشور محدودند. در کشور ما قاچاق سوخت بیشتر به کشورهایی مانند پاکستان، ترکیه و جنوب از راه دریا خارج می‌شود. قاچاق سوخت از استان‌های مرزی اتفاق می‌افتد که دلیل آن تفاوت قیمت سوخت بین ایران و کشورهای همسایه است.

 کالایی که وارد کشور می‌شود سه ویژگی دارد. 1. مجاز 2. مجاز مشروط 3. غیرمجاز.

کالاها و اجناس غیر‌مجاز مانند موادمخدر هستند که در اکثر کشورهای جهان قانونی نیست. بعضی هم در یکسری کشورها قانونی و یکسری کشورها غیرمجاز است مانند مشروبات الکلی. مجاز مشروط نیز کالاهایی است که غیر‌از گمرک باید سازمان‌های خاص دیگر هم برای آن مجوز صادر کنند. کالاهای مجاز به اجناسی اطلاق می‌شود که با پرداختی قانونی از گمرک خارج می‌شود.

در هیچ کشوری آنقدر پاسگاه در شهرهای مرزی و مکان‌هایی که امکان قاچاق سوخت وجود دارد مستقر نیست اما چه می‌شود که تانکرهای سوخت آنقدر راحت به مرزها می‌رسند؟  مسئله اینجاست که سوخت را نمی‌شود در چمدان یا ماشین مخفی کرد لذا قاچاق سوخت با تانکر انجام می‌شود که قابل مخفی کردن هم نیست ولی هرروز میزان قاچاق آن افزایش می‌یابد. همه مسئولان تاکید دارند که تنها راه مبارزه با قاچاق سوخت بازگشت به سهمیه‌بندی و یا گران کردن آن است. اما این راحت‌ترین و پیش‌پاافتاده‌ترین راهی است که می‌توان برای مقابله با قاچاق در پیش گرفت. زمانی در کشور ما سوخت به جای خارج شدن وارد مرزها می‌شد. همان موقع که به یکباره 1000 تومان شد در امارات 1.5 درهم بود یعنی چیزی حدود 400 تومان. در شهرهای بندرلنگه، لار و شرق و غرب آن، بسیاری از مردم پیت‌هایی کنار خیابان گذاشته بودند و بنزین را به قیمت 800 تا هزار تومان به فروش می‌رساندند.  راحت‌ترین کار، گران کردن سوخت است. مسئولانی که چنین پیشنهادهایی می‌دهند آیا لحظه‌ای فکر نمی‌کنند با مشکلات اقتصادی کنونی و گرانی‌هایی که مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند اگر سوخت هم گران شود چه میزان تورمی دامن جامعه را خواهد گرفت. ما باید تشویق و تقویت کنیم نیروها و افرادی را که به دنبال کار درست می‌روند. در نتیجه کارت سوخت و گرانی راه‌حل مبارزه با قاچاق نیست و تنها راه مبارزه و نظارت جدی برای کنترل مرزها و مسیرهای قاچاق است. زیرا هر اقلامی که ارزان شود و در کشورهای دیگر سود داشته باشد، یکسری سودجو را بر آن می‌دارد که دست به قاچاق بزنند.

منبع: روزنامه سازندگی