احمد حاتمی‌یزد، عضو سابق شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا اعلام کرده معافیت کشورها از تحریم نفتی ایران به پایان رسیده است و این تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بیش از ده میلیارد دلار از درآمد نفتی ایران کم کرده است.در این رابطه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت که دیگر نمی‌توان روی کشورهایی که تاکنون معافیت خرید نفت از ایران داشتند حسابی باز کرد. واقعیت این است که آنها همگی از آمریکا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترسند و در مجموع منافع خود را به خرید نفت از ایران ترجیح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.
آن هم در شرایطی که دوست و دشمن برای جایگزینی بازار نفت ایران با یکدیگر هم‌دست شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. بنابراین هرچند این کشورها به صورت شفاهی و زبانی به ما تعهد دهند و به این تصمیم آمریکا اعتراض کنند اما در عمل خلاف میل این کشور رفتاری نخواهند داشت. این را تجربه گذشته به ما ثابت کرده است. دو مشتری اصلی خرید نفت ایران یعنی چین و هند با این تصمیم آمریکا مخالفت کردند اما در تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته هم شاهد بودیم که پالایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این کشورها بیشتر از آنچه آمریکا به آنها اجازه داده، از ما خرید نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.
البته ضرورت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار جهانی در نهایت ایجاب میکند که آمریکا در مواردی کوتاه بیاید و به احتمال زیاد به چین، هند و عراق اجازه دهد که از ایران نفت و گاز بخرند. از سوی دیگر پیش‌بینی من این است که ترکیه هم به خرید گاز از ایران ادامه خواهد داد. به‌علاوه در این شرایط صادرات غیرنفتی ما هم به طرق مختلف انجام خواهد شد چون تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها شامل فروش نفت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. هرچند محرومیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانکی قطعا موانعی در این مسیر ایجاد میکند یا خواهد کرد. در مجموع به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد ایران با این شرایط و با وجود تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید آمریکا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند حدود یک میلیون بشکه نفت در روز بفروشد.
اما موضوع قابل‌توجه این است که در شرایط فعلی و با وجود این تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها توسعه اقتصادی در کشور به کل متوقف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. به همین دلیل رشد اقتصادی منفی خواهد بود همانطور که در سال ۱۳۹۷ هم این‌گونه بود. پیش‌بینی من این است که احتمالا شاهد رشد اقتصادی منفی ۶ درصد در سال جاری باشیم.
اگر این تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سال آینده هم ادامه پیدا کند، وضعیت اقتصادی کشور به همین نحو خواهد ماند.
هرچند که برخی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند تحریم برای کشور نعمت است اما واقعیت این است که این شعارهای سیاسی کسی را قانع نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته قیمت ارز را از ۱۲۰۰ تومان به ۳۶۰۰ تومان رساند و اکنون این قیمت به ۱۷هزار تومان رسیده است. ارزش پول ما فقط در سال ۱۳۹۷، ۷۰ درصد کاهش یافت و این بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ارزش شدن پول به این معناست که کشورمان در مجموع قدرت خرید خارجی خود را از دست داده و در داخل هم قیمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها افزایش پیدا کرده است.
واقعیت این است که تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اثر خوبی بر وضعیت اقتصادی کشور ندارد و شرایط کشور شبیه به سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دوران جنگ با عراق شده است. در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جنگ تحمیلی نیز دولت آقای موسوی کسری بودجه ۵۰ درصدی به خود دید و رشد اقتصادی هم منفی شد. اکنون نیز همان وضعیت تکرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و قطعا خسارات زیادی به کشور و وضعیت اقتصادی وارد خواهد شد اما ظاهرا راه مصالحه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای هم باقی نمانده است و چاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای جز مقاومت نیست.
اما سوال دیگر این است که آیا در این شرایط تصویب لوایح مرتبط با FATF می‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از حجم مناقب اقتصادی ما کم کند و شرایط را به نفع ما تغییر دهد؟ پاسخ من این است که تصویب این لوایح در شرایط تحریم تاثیر زیادی بر روند اقتصادی کشور ما نخواهد گذاشت، چون آمریکا در عمل جلوی فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانکی کشورمان را گرفته است.
در مورد اروپا هم که فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردیم در برجام بماند و تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را اجرایی نکند اما با گذشت یک سال دیدیم که نمی‌شود چندان امیدوار بود. چرا که آنها هنوز هیچ کار جدی‌ای را آغاز نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که بتواند ما را نسبت به شرایط موجود امیدوار کند. با همه اینها معتقدم تصویب لوایح FATF قطعا امتیاز مثبت سیاسی برای ما در صحنه بین‌المللی خواهد بود. اما به نظر نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد در تغییر شرایط اقتصادی اثرگذار باشد چراکه بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی نه به‌خاطر FATF بلکه به دلایل دیگر با ایران کار نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.