غلامرضا پناه، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
کاهش فروش نفت در ماههای اخیر باعث شده تجار آزادی عمل بیشتری برای صادرات خود داشته باشند.علی‌رغم محدویت شدید مبادلات ارزی اما نتایج کار را در اردیبهشت‌ماه امسال عملا شاهد بودیم در صورتی که چنانچه این آزادی عمل را در شرایط عادی به صادرکنندگان بدهیم حتما نتایج آن بسیار درخشان‌تر خواهد بود. به همین جهت متولیان امرباید به این باور برسند که نباید درهمه کارها دخالت کنند و مسئولیت همه کارها را به عهده بگیرند، درهر حوزهای که بخش خصوصی قوی وجود داشته باشد که بتواند نقشش را خوب ایفا کند میبایست دولت مسئولیت را واگذار کند. به خصوص در حوزه صادرات با توجه به بالا رفتن ارزش دلار بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری درحوزه تجارت است، یک تجربه موفق در دوران تحریم در کشور عراق وجود دارد که نه‌تنها درآمدهای حاصل ازفروش نفت کاهش یافت بلکه درنتیجه تشدید تحریمها، درآمدهای مالیاتی نیز کاهش یافت موضوعی که برای ما هم متصور است، فلذا مراودات را سریعا به حوزه غیرنفتی انتقال دادند.
به طور کلی منافع صادرات فارغ از شرایط جدید حادث شده در اقتصاد کشور همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است، صادرات ازطریق تاثیر مطلوب بر کارایی و تخصیص منابع، صرفههای ناشی از مقیاس، تغییرات تکنولوژی، ایجاد اشتغال و بهرهوری کل در تسریع رشد و توسعه اقتصادی بسیار موثر است.
با توسعه صادرات مجموعههای تجاری و کشفهای جدید در حوزهای اقتصادی، بهبود تکنولوژی و شیوههای بهتر تولید برای بودن و ماندن در رقابت جهانی تشویق میشوند. بنابراین فرصتهایی که پیش از آن نادیده گرفته میشدند به منابع اصلی برای رشد اقتصادی تبدیل میشوند. از سویی صادرات هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم بر رشد اقتصادی موثر است که از جمله آثار مستقیم آن ارز مستقیم برای واردات کالاهای سرمایهای مورد نیاز برای رشد اقتصادی کشور، بهره‌گیری از صرفههای ناشی از مقیاس و تشویق سرمایه‌گذاری در بخشهایی است که اقتصاد کشور در آن از مزیت نسبی برخوردار است.
امروز در دنیای تجارت رقابت یک امر جدی و اساسی است، یک تاجر برای ورود و نفوذ در بازار میبایست در حوزه کیفیت محصول، قیمت و برندینگ تلاش موسعی داشته باشد زیرا این موارد از جمله مولفههای کلیدی برای حضور و نفوذ دربازارهای جهانی است، چنانچه در داخل کشور موانعی برسر راه صادرات مانند بروکراسیهای پیچیده وسختگیریهای قانونی و بخشنامهای برآن افزوده شود، به طور طبیعی بخشی از انرژی و توان رقابتی صادرکننده را ازبین برده وبه جای تشویق و حمایت خود سدی در راه موفقیت خواهیم بود.
برای صادرات در شرایط فعلی تعیین تکلیف تعهد ارزی و عدم صادرات کالاهای اساسی مورد نیاز کشور تنها گلوگاه قابل رصد و کنترل می‌تواند باشد در سایر موارد میبایست نه‌تنها مانعی ایجاد نکرد بلکه تسهیل و تشویق کرد.
شعار امسال رونق تولید نام گرفته است، فلذا صادرات بدون توجه به توان تولید داخلی و سرمایه‌گذاری دراین زمینه معنا و مفهومی ندارد، صادرات محصولات صنعتی مهمترین بخش صادرات غیرنفتی را می‌تواند به خود اختصاص دهد و می‌تواند محرک مناسبی برای رشد و توسعه اقتصادی باشد. تجربیات بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته نشان میدهد محورتوسعه آنها رشد بخش صنعتی و گسترش صادرات محصولات صنعتی بوده است. اما به نظر میرسد بخش صنعت در ایران فاقد راهبرد مناسب توسعه است. کشور ترکیه در همسایگی ما برای در اختیار گرفتن بازارهای کشور عراق به تجار خود در حوزه محصولات کشاورزی مشوقهایی را پرداخت میکرد تا بتواند رقیب خود ایران را از دور خارج کند فلذا با یارانهای که پرداخت میکرد قدرت رقابت آنها را بالا میبرد و عملا بخشی از محصولات ایران از دایره رقابت خارج میشدند و نتیجه آن ورود ارز به کشور بود که باعث جبران هزینههای انجام شده میشد و افزایش و گسترش تولید و اشتغال خود را نیز بهبود میبخشید. گاهی برای نتایج و خروجی مثبت حاصل از صادرات دولتها هزینه میکنند و عایدی آن را به طریق اولی دریافت میکنند ولی در کشور ما کمتر به این موضوعات مهم در حوزه اقتصاد به خاطر وجود نفت پرداخته‌ایم که در این شرایط لازم است تدابیر ویژهای در این رابطه برای برون‌رفت از وضعیت موجود با هم‌اندیشی و هم‌فکری بخش خصوصی اندیشیده شود.
منبع: روزنامه سازندگی