ناهید تاج الدین، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران و نماینده مجلس

این روزها و این ماه‌ها با مرور خبرها در فضای مجازی و نیز با مشاهدات اجتماعی در فضای حقیقی متوجه یک علامت هشدار پردامنه می‌‏شوید و آن خشم متراکم اجتماعی است؛ خشمی که از سکوی ورزشگاه‌ها تا حمله به امامان جماعت مساجد و ریختن خون روحانیون بی‏گناه، از ترور کور ماموران نیروی انتظامی تا ترور شخصیت مسئولان، از صفحه مجازی فلان هنرپیشه تا حواشی بهمان تاکسی اینترنتی، از دادگاه‌‏های خانواده تا نزاع‌های جمعی گسترده و به‌وضوح قابل مشاهده است. خشمی متراکم که بعضا ما نمایندگان مجلس در بازدید‏های میدانی خود قطعا و حتما با آن مواجه شده‌ایم و به آن برخورده‌ایم. خشمی که نمی‏‌توان آن را کتمان کرد و نادیده گرفت و قطعا به‌عنوان یک پدیده اجتماعی قابل بررسی و تامل است و حتی باید مبنای سیاست‌گذاری‌‏ها و تصمیم‌سازی‏های ما باشد. آنچه پیداست اینست که مردم خشمگین‌اند، جامعه دارای خشم متراکم اجتماعی‌ست و از هر فرصتی برای بروز آن استفاده می‌‏کند اما باید پرسید این خشم متراکم اجتماعی از کجا نشأت می‏‌گیرد؟ چرا مردم خشمگین‌اند؟ چه چیزی باعث این حجم از خشم متراکم شده است؟به‌عنوان عضو کمیسیون اجتماعی باید بگویم همه روان‌شناسان اجتماعی اجماع دارند که مهم‌ترین عامل خشم و خشونت و پرخاشگری، ناکامی است و خشم اجتماعی از ناکامی اجتماعی نشأت می‌‏گیرد. جامعه ما دچار ناکامی اجتماعی شده است؛ این یک واقعیت است و خشمی که این روزها جامعه بروز می‏‌دهد ناشی از همین ناکامی‌ست. جوان ما از ازدواج و اشتغال ناکام شده، وقتی که بر اساس جدیدترین آمارها، رشد تعداد خانوارها در ایران ۲.۷ درصد است در‏حالی‏که رشد جمعیت رقمی در حدود ۱.۲۴ درصد را نشان می‌‏دهد و این به معنای یک تغییر اجتماعی و نشانه افزایش تمایل به زندگی مجردی است؛ وقتی که طبق آمار سازمان ثبت احوال کشور بیش از ۱۱ میلیون جوان ایرانی مجرد داریم که سن متعارف ازدواج را رد کرده‌‏اند و هرگز ازدواج نکرده‏‌اند؛ وقتی که بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری جوانان ۲۴-۱۵ ساله، ۲۷ درصد اما نرخ بیکاری کل 11.7 درصد است.کارگر ما ناکام است وقتی که هزینه ماهانه زندگی خانوارهای کارگری سه میلیون و ۷۶۰ هزار تومان تعیین می‌‏شود و این میزان با حداقل دستمزد کارگران فرسنگ‌ها فاصله دارد. کارگر ما ناکام است وقتی که بعد از چهل سال برای اصلاح قانون کار و حذف قراردادهای موقت و امنیت شغلی‏اش پیشرفتی حاصل نشده. زنان ما ناکامند وقتی که نرخ مشارکت اقتصادی زنان تنها 12 درصد است و حتی با کشورهای خاورمیانه 10 درصد فاصله داریم. زنان ما ناکامند وقتی که نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان زن بعضا به 60 درصد می‏‌رسد و بیش از 2 میلیون زن مجبورند در اقتصاد غیررسمی مشغول باشند و در حاشیه‏‌های پرخطر اقتصاد غیررسمی اشتغال داشته باشند.صنعتگر و تولیدکننده ما ناکام است وقتی که حجم کالای قاچاق درحال‏‌حاضر سالانه حدود 15 میلیارد دلار است که این رقم چیزی حدود یک‌پنجم بودجه کشور است. از دل همین ناکامی‌هاست که می‏‌بینیم خشم متراکم اجتماعی تولید می‏‌شود، از دل همین ناکامی‌هاست که می‏‌بینیم سالیانه ۱۶ میلیون پرونده وارد دستگاه قضایی می‌‏شود، از دل همین ناکامی‌هاست که می‏‌بینیم بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در هشت ماه ابتدایی سال گذشته بیش از 416 هزار پرونده نزاع به مراکز پزشکی قانونی کشور ارجاع شده که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته، 6.6 درصد افزایش داشته است. همین ناکامی‌‏ها خود را به شکل موج‏‌های مهاجرت نشان می‌‏دهد. باید هشدار بدهم اگر جلوی این ناکامی‌‏ها را نگیریم و آن را به امید اجتماعی تبدیل نکنیم، خشم متراکم اجتماعی، ایران و امنیت و ثبات آن را با خود خواهد برد.لذا باید به همه سیاسیون بگویم شما را به خدا سوگند، آشتی ملی را جدی بگیریم، شما را به خدا سوگند سرمایه اجتماعی را جدی بگیریم، شما را به خدا سوگند امید مردم را ناامید نکنیم.در نطق سالیانه قبلی‌ام هشت پیشنهاد برای برون‌رفت از وضعیت کنونی پیشنهاد دادم و هنوز هم بر همان عقیده‌ام. اینکه مسئولیت‏‌های اجرایی را به نسل‏‌های نو بسپاریم، اینکه ریشه فساد را بخشکانیم، اینکه شکاف‏‌های اجتماعی را به حداقل برسانیم و روابط عزتمندانه با دنیا را حفظ کنیم، اینکه آشتی ملی را سرلوحه سیاست داخلی قرار دهیم و راه را برای گفت‏‌وگوی ملی باز کنیم، اینکه تغییرات اجتماعی را به رسمیت بشناسیم و به جای ایستادگی در برابر آنها، مدیریت‌شان کنیم، اینکه از همین امروز اصلاح نظام آموزش و پرورش را شروع کنیم و اینکه هر کجا به انسداد برخوردیم از ظرفیت‌‏های اصل 59 و دیگر اصول معطل‌مانده قانون اساسی به‌صورت بهینه استفاده کنیم .در آن نطق پیشنهادم این بود که به موازات اسناد بالادستی‌ای چون برنامه ششم توسعه، برای افزایش سرمایه اجتماعی نیز برنامه بنویسیم و در کنار برنامه ششم توسعه، برنامه اول سرمایه اجتماعی داشته باشیم. باید اذعان کنم در کنار همه آنچه از ناکامی‏‌ها گفتم در بزنگاه‌‏ها و بحران‌هایی چون سیل ابتدای امسال شاهد همبستگی اجتماعی فوق‌العاده‏‌ای بودیم و این نشان می‌دهد که چقدر می‌‏توان در کنار همه ناکامی‌‏ها امیدوار بود.

منبع: روزنامه سازندگی