پراونه مافی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

پس از حمله‌ی نظامی آمریکا به عراق در اوایل قرن ۲۱ و در ادامه، استقرار دولت به اصطلاح مردمی در این کشور، مردم عراق خود را برای ورود به عصر جدیدی از زندگی بدون فقر، بیکاری، جنگ، فساد اداری و...آماده کردند اما اکنون با گذشت بیش از یک دهه از آن زمان هنوز آثار ملموسی از بهبود اوضاع به چشم نمی‌خورد. آنچه اغلب رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها درمورد علت و انگیزه اصلی معترضان برای حضور در خیابان‌ها و به راه انداختن تجمعات اعتراض‌آمیز عنوان کرده‌اند به چند مورد خلاصه می‌شود که به طور کلی می‌توان از اعتراض به فساد، بیکاری، ناکارآمدی دولت در وجوه سیاسی و اقتصادی، عدم خدمات‌رسانی مناسب به شهروندان؛ به‌خصوص کمبود آب آشامیدنی و کیفیت نامناسب آن، به انضمام نابسامانی مزمن در سیستم برق‌رسانی اشاره کرد.

ما طی این سال‌ها همواره عراق را جزو سه کشور انتهای جدول شاخص فساد دیده‌ایم که باعث شده یکی از فاسدترین سیستم‌های اقتصادی دنیا در این کشور حاکم شود. تبعیض ساختاری و سیستماتیک در دوره گذار تشکیل دولت در تمامی نقاط این کشور ادامه داشته است. در این میان بعضاً ریشه‌های ظهور رادیکالیسم و گروه‌هایی نظیر داعش هم در این تبعیض‌های ساختاری که از سال ۲۰۰۳ به بعد علیه اقلیت سنی شکل گرفته قابل مشاهده است. در دیگر مناطق عراق که مناطق شیعه‌نشین و مرکزی این کشور است، شاهد هستیم که امکانات اولیه و بدیهی مانند برق و آب، هنوز به استاندارد لازم نرسیده و همچنان مردم این کشور به طور ۲۴ ساعته از این خدمات اولیه محروم هستند. در زمینه پزشکی و بهداشت نیز عراق پیشرفت چندانی نداشته است. در این رابطه ظهور داعش، نوسانات سیاسی و تداوم ناامنی‌ها دست به دست هم داده تا ناکارآمدی دولت عراق بیش از پیش ادامه داشته تا زمینه اعتراضات جدید مردم را فراهم کند.

به‌عنوان مثال شهر بندری بصره بیش از هفتاد درصد از ذخایر نفتی عراق را در خود جای داده، درحالی‌که حدود پنجاه درصد از ساکنان آن در زیر خط فقر زندگی می‌کنند. میزان بیکاری به‌خصوص نزد جوانان بسیار بالا گزارش شده است. این تظاهرات که متولیان ناشناخته‌ای دارد با عناوینی مانند «تظاهرات اکتبر» یا «تظاهرات میلیونی» فراخوان شده بود و با حضور ده‌ها نفر از جوانان عراقی در حالی برگزار شد که گروه‌های معروف سیاسی مانند جریان صدر یا حزب کمونیست یا گروه‌های مقاومت اسلامی که معمولا به عنوان گروه‌های برگزارکننده تظاهرات‌های اعتراضی شناخته می‌شوند، از پیوستن به آن خودداری کرده‌اند. از سوی دیگر برخی جریانات قصد دارند علت‌العلل مشکلات کشور را حضور کشورهای ثالث در عراق و به اصطلاح دخالت‌های خارجی عنوان کنند و از آنجا که طی سال‌های اخیر بازیگر اصلی و نقش اول تحولات منطقه ایران بوده است، رسانه‌های وابسته به دشمنان، در حرکتی بسیار ظریف سعی دارند پیکان هجوم مردم به وضعیت معیشتی و مشکلات موجود را به سمت ایران حرکت بدهند. از آنجا که طی سال‌های اخیر، صحنه‌گردان اصلی بزرگ‌ترین تجمع انسانی دنیا یعنی اربعین، جمهوری اسامی ایران است، می‌توان گفت این حرکت خزنده و دشمن‌سازی از ایران در آستانه حضور حدود ۱۵ میلیون نفر در اربعین حسینی گواه دیگری بر آن است که دست پشت پرده‌ای به دنبال هدایت کردن این جریان به سمت مخالفت با حضور ایران در عراق است تا برگ برنده‌ی سال‌های اخیر را از دست کشورمان خارج کند. این درحالی است که ایران در هیچ یک از امور داخلی عراق دخالتی نداشته و ندارد. این نگرش جدید حاکمان عراق به ایران است که از کشور ما می‌خواهند در کنار آنها باشند. در عراق همواره یک دولت طرفدار ایران پس از سقوط صدام بر سر قدرت بوده است. اکثریت فعالین سیاسی شیعه عراق چندین دهه است که با ایران و انقلاب اسلامی پیوند داشته و اساسا بستر فرهنگی و آرمانی آنها شباهت زیادی با ایران دارد. به همین دلیل هم خودخواسته و هم بر اساس یک خودآگاهی تاریخی دولت و جامعه عراق بعد از سقوط صدام، حرکت خود را به سمت گفتمان انقلاب اسلامی بیشتر از گذشته آغاز کرده‌اند. در مجموع این آتش زیر خاکستر که شعله‌هایش اکنون بیش از همیشه سر به بیرون زده و نمایان شده، در صورت حل نشدن معضلات اجتماعی، بهبود نیافتن خدمات اجتماعی و رفاهی، از میان نرفتن حلقه‌های فساد دولتی و قوام نیافتن سیاست‌های داخلی و خارجی کشور، می‌تواند به واقع خانمان‌سوز شود.

منبع: روزنامه سازندگی