جهانبخش خانجانی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
در نوشته پیشین با یادآورى خمودگى در زندگى امروزى بر این تاكید شد كه موضوع نشاط اجتماعى، با رویكردهاى سیاسى در جوامع فعلى مرتبط و متصل است. اكنون مىخواهم به این نكته بپردازم كه رابطه نشاط اجتماعى ملل دیگر و میزان توسعه سیاسى در آنها چیست؟ كشورهاى دموكراتیك اروپاى غربى داراى درجات
مناسبى از توسعهیافتگى سیاسى نیز هستند و مدلول نظریه ما قرار مىگیرند كه نشاط اجتماعى حاكم بر جوامع مذكور تاثیرات مثبتى در نظام سیاسى و درجه توسعهیافتگى آنان بر جا گذارده است.
مجله اقتصادى «فوربس» در گزارشى مردم 10 کشور جهان را به عنوان شادترین ساکنان این کره خاکی اعلام کرد. یكى از معیارهاى انتخاب این 10كشـور به عنوان شـادترین كشورها در جهان، میزان تولید ناخالص داخلى در این كشـورها بوده است. كارشناسان مجله اقتصادى فوربس طى تحقیقات خود اعلام كردند كه ساكنان 10كشور جهان، جزو شادترین و خوشحالترین مردم روى كره زمین به شمار رفته و با توجه به بحران اقتصادى رو به رشدى كه جهان را در بر گرفته، مردم این كشور باز هم شاد هستند بنابر گزارش رسمى مجله فوربس، كشورهاى دانمارك، فنلاند و هلند در صدر این لیسـت قرار داشته و پس از آن سوئد، ایرلند، كانادا، سوئیس، نیوزلند، نروژ و بلژیك به ترتیب در ردههاى بعدى قرار دارند. این در حالیست كه بر اساس گزارش مجله فوربس، میزان رضایتمندى مردم از زندگى در دانمارك90.1 درصد، فنلاند85.9 درصد ، هلند درصد85.1 ، سوئد 82.7 درصد ، ایرلند81.1 درصد، کانادا 78درصد، سوئیس 77.4درصد، نیوزلند 76.7درصد، نروژ 76.5درصد و در بلژیک 76.3درصد است.
در هر جامعهاى، انســانها براى زندگى بهتر همراه با آسایش و امنیت اجتماعى و سیاسى تلاش مىنمایند لیكن تحولات اندیشهاى، دیدگاههاى سیاســى اجتماعى در تعدادى از جوامع خصوصا كشورهاى جهان سوم نقش تعیینكنندهاى در فرآیند توسعه و دموكراتیزاسیون آن جامعه دارد. از جمله بهترین مسائل در این خصوص نشاط اجتماعى و سیاسى شهروندان هرحاكمیتى مىباشد. حوزه مسائل نشــاط اجتماعى یا نشاط ملى حوزهاى
پرمسئله، در عین حال عمیق است، جامعه توسعهیافته جامعهاى با نشاط و جامعه غیرتوسعهاى جامعهاى آمیخته با عقبماندگى فرهنگى و اجتماعى با یاسهاى سیاسى و اجتماعى و اقتصادى است و هیچ ناامنى بالاتر ازناامنى سیاسى و اجتماعى نیست. شاید بتوان ناامنىها و بحرانهاى اقتصادى را در كوتاهمدت برطرف ساخت لیكن ناامنىهاى سیاسى و اجتماعى یک پروژه نیست بلكه روند و پروسهاى است كه ریشه در نوع نگاه و تحول فكرى دارد. و چنانچه اندیشههاى نو، مدرن و توسعهیافته به كار گرفته نشود آن كشورها آیندهاى پرمخاطره خواهند داشت. بدیهى اســت به دلیل تنوع سلایق و رویكردهاى فرهنگى، اجتماعى و سیاسى متفاوت راهكارهاى مختلفى هم در این زمینه طرح گردد ولى آنچه كه مهم است این است كه كار تحقیقى در خور شأن و شایسته‌اى در این زمینه انجام گیرد. تمامى دارائى ما در زندگى، لحظهاى اســت كه به خوشى و آرامش سپرى مىشود و میزان آرامش ذهن و كارآیى ما بر اساس میزان توانائى ما براى زیستن در لحظه حال مشخص مىشود. صرف نظر از آنچه تا كنون رخ داده و ممكن است فردا و فرداهاى دیگر رخ دهد. نگاه به حالى است كه در آن قرار داریم، لذا از دیدگاه روانشناسان، كلید شادى و خرسندى متمركز ساختن ذهن بر لحظه حال است. اما بررسى حال ضرورت نگرش به گذشــته و نگاه به آینده را حتمى مىكند. موضوع و مفهوم نشاط اجتماعى یك مقوله چند بعدى و تركیبى است. نشاط اجتماعى از یك سو به فرهنگ و آداب در رسوم و سنن متكى است، از سوئى به نوع گفتمان و فرهنگ گفت‌وگو، هم بررسى ویژگىهاى فردى است هم خصایص جمعى، نوع روابط و متغیرهاى تاثیرپذیر در فرایند گفتمانى بین فرد و جامعه و تغییراتى كه در مسیر انجام مىگیرد از امور مهمى است كه باید بدان پرداخته شـود تعدادى از پارامترها صرفا به رفتار شخصى متكى است و اما پارهاى از امور به مسائل اجتماعى ارتباط پیدا مىكند و لذا در جمعبندى نشاط اجتماعى، پیوند معنىدارى بین مشخصههاى فردى و شاخصههاى جمعى به وجود مىآید كه از بر هم كنش آن تغییرات اجتماعى حادث مىگردد. نشــاط ضرورتا و عینا شادى نیست بلكه معانى فراتر از شادى را در برمىگیرد. هر شادى، نشاط به همراه دارد یا هر نشاطى ممكن است ظاهر شادىآفرینى نداشته باشد. شادى نمودى عینى است ولى نشاط نمودى عینى و ذهنى. نشــاط حالات مختلف روحى، روانى و اجتماعى را در بر مىگیرد، لذا گستره نشاط وسیعتر و شمولیت جامعهشناختى دارد و مولفههایى همچون احساس رضایتمندى، احساس مقبولیت، احساس مشروعیت، اعتماد عمومى و اعتماد متقابل را پوشش مىدهد. نشاط پایدارى بیشترى نسبت به شادى دارد و عوامل موثر و تاثیرگذار بر شادى نیز مبتنى بر ایمان و اعتقاد قلبى به آفریدگار، زهد و قناعت، انتظام امور و نظم، روابط مناسب فردى و جمعى، برخوردارى از سلامت جسم و روان، الهام و ارتباط از طبیعت، و امید به آینده است. شادى و نشاط در عین حال كرانههاى پوشانندهاى نسبت به یكدیگر نیز دارند و لذا در فرهنگ عامه تفاوت چندانى بین شادى و نشاط نمىبینند.
منبع: روزنامه سازندگی