فرزانه ترکان؛ عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
در اینکه آلودگی هوا در شرایط فعلی بزرگترین تهدید برای جامعه ماست، تردیدی نیست. طی تحقیقات انجام شده بزرگترین علت مرگ زودرس در همه جای دنیا، آلودگی هواست. براساس تحقیقات محققین، بالغ بر ۶ میلیون مرگ زودرس در سال به خاطر آلودگی هوا رخ می‌دهد و این رقم قابل توجه است، چراکه اگر آمار مرگ ناشی از بیماری‌های ایدز، سل و مالاریا را با هم جمع بزنیم، باز هم رقمی کمتر از این میزان است. اثرات آلودگی هوا هم کوتاه‌مدت و هم بلندمدت است به این معنی که بخشی از عوارض و بیماری‌ها در مدت زمان کوتاه بروز می‌کند و برخی از عوارض و مشکلات طی سال‌های بعد خود را نشان می‌دهد.
طی تحقیقات دیده شده کودکان، سالمندان ، بیماران قلبی و عروقی، افرادی با سطح پایین اکونومیک و کسانی که در مراکز آلوده هستند، بیشترین سهم آسیب از آلودگی‌هوا در کوتاه‌مدت و بلندمدت را دارند. یکی از مخرب‌ترین آلاینده‌های هوا سولفور دی‌اکسید ناشی از سوخت فسیلی است که یکی از اصلی‌ترین آلودگی‌های موجود در هوای کشور ماست. این آلاینده از مخرب‌ترین آلاینده‌هاست و در تمام سیستم بدن تاثیرگذار است،جالب این است که وقتی این آلاینده با آب ادغام شود، باران اسیدی ایجاد می‌کند و مشکلات ناشی از آن چند برابر می‌شود.
نخستین عارضه ناشی از این آلاینده، سکته‌های مغزی است. آسم و برونشیت و بیماری‌های تنفسی دیگر از عوارض آن است. از همه مهمتر این آلاینده، عامل مهمی در تشدید آسم و سرطان‌های دستگاه تنفسی و ریه است. اخیراً نیز مطالعه‌ای در دسترس است که سازمان بهداشت جهانی اذعان دارد که بین دیابت نوع ۲ ،چاقی، تحریک سیستم التهابی، شیوع آلزایمر و اختلال حواس با آلودگی هوا ارتباط قطعی وجود دارد و البته می‌دانیم که اختلال حواس در ایران تا چه‌اندازه شایع است.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان نیز می‌گوید که تمامی سرطان‌ها در هر جایی از بدن می‌تواند ناشی از آلودگی هوا باشد. علاوه بر این تاثیر آلودگی هوا بر سیستم اعصاب مرکزی موجب سردرد و اضطراب، در سر موجب اختلال تنفس، تسریع یا وقوع بیماری‌های قلبی، تاثیر بر گردش خون کبد و طحال و در ریه باعث محدودیت تنش و شیوع سرطان ریه می‌شود.
درباره میزان تاثیر آلودگی هوا بر سقط جنین موضوع از دریچه علمی تایید شده است و این آلاینده می‌تواند باعث مرگ جنین یا تولد با وزن کمتر از میزان طبیعی، تولد با اختلال سیستم ایمنی و از همه مهمتر تولد با اختلالات عضو و ارگان شود. اخیراً مجله تخصصی بیماری‌های اعصاب در آمریکا از تاثیر آلودگی هوا بر اضطراب و روان نوشته است. ۹۵ درصد این تحقیقات از تاثیر آلودگی‌هوا بر نقطه‌ای از مغز در ارتباط با انتقال پیام‌های عصبی می‌گوید.
نکته بسیار مهم مورد تاکید این مجله، رشد مغز طی دوران کودکی و جوانی است و با این آلودگی هوا این رشد تحت تاثیر قرار گرفته و حتی به سمت تخریب می‌رود این مطالعات علمی است اما از بعد دیگر در ارتباط با مسائل اجتماعی نیز نیازمند بررسی هستیم. در حالی که همه با بی‌اعتنایی در حال رد شدن از کنار موضوع هستند، فاجعه‌ای انسانی در کمین است. این ابهام به‌واقع وجود دارد که تهدید مهم زیست‌محیطی که روی سلامت مردم اثر مستقیم می‌گذارد چرا مورد توجه کسی نیست. این جلسات چندنفره برای تعطیلی مدارس یا آنلاین شدن شبیه جوک شده است. زمان آن است که سازمان‌ها حامی سلامت وارد عمل شده و با ارائه گزارش‌هایی در این رابطه از دولت مطالبه‌گری کنند که برنامه دولت برای سال آتی چیست. اگر قرار است مازوت‌سوزی ادامه پیدا کند و همه دنبال تعطیل کردن ادارات و مدارس باشند بدون شک یک بحران بزرگ سلامت در راه است. بحرانی که امروز کوچک شمرده می‌شود اما فراتر از حد تصور همگان است.
منبع: روزنامه سازندگی