علی‌محمد نمازی؛ عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
در تعریفی ساده از بودجه به‌عنوان صورتحساب دخل‌وخرج یک ساله کشور یاد می‌شود. از موارد مورد نیاز برای تهیه لایحه بودجه صحیح و دقیق نیازها منابع درآمدی واقعی که در اسناد بالادستی میان‌مدت و بلندمدت و سیاست‌های کلی نظام قابل استخراج است.
برنامه ششم در سال ۱۴۰۱ خاتمه می‌یابد، بودجه سال ۱۴۰۲ بدون برنامه پنج ساله تهیه شده است! عملکرد نظام نیز با اهداف سند چشم‌انداز که سال ۱۴۰۴ خاتمه خواهد یافت، فاصله بسیار دارد و به نظر نگارنده دیگر سند بالادست محسوب نمی‌شود. به دو روش کلی لایحه بودجه تهیه می‌شود:
الف- داشتن رقم درآمدها و پیشبینی محل‌های هزینه براساس آن.
ب- تعیین برنامه‌ها و پروژهها و برآورد هزینههای مورد نیاز آنها و هزینههای جاری کشور و به دنبال شناسایی
محل‌های درآمدی و تامین بودجه برای هزینه‌ها.
البته نوع مختلط آن در کشور ایران عمل می‌شود. به دلیل تحریم‌ها و جنگ ۸ ساله عراق و ایران هر چقدر از سال ۱۳۵۸ فاصله گرفته‌ایم، محل‌های درآمدی غیرواقعی و ستون درآمدها در لایحه بودجه چندان دقیق تعیین
نمی‌گردد و در پایان هر سال مالی از سقف اعتبارات عمرانی به‌نفع هزینههای جاری که لاجرم باید پرداخت
شود، کاسته شده با تاسف بیشتر منجر به کسر بودجه و چاپ پول به نقدینگی و تورم افزوده شده است. نمونه
اول؛ در حالی که نفت ایران با مشکلات و هزینههای زیاد در بازار هر بشکه ۷۲ دلار به فروش می‌رسد، در لایحه بودجه قیمت هر بشکه ۸۵ دلار پیشبینی شده است؟ اعداد و ارقام بودجه سال ۱۴۰۲ اینقدر مجازی و غیرواقعی تعیین شده و علاوه‌بر آن در سال‌ها گذشته چون جواب انتقادها درست داده‌نشده، وعده‌ها کاذب
بوده، اهل فن و نخبگان کمتر به بررسی لایحه بودجه سال آینده ورود کرده‌اند. به‌عنوان نمونه دوم نظر خوانندگان محترم را به ارقام ستون درآمدها جلب می‌نمایم:
درآمدها در لایحه سال ۱۴۰۲ نسبت به قانون سال ۱۴۰۱ رشد ۴۰ درصد و نسبت به پیشبینی عملکرد ۵۶ درصد رشد نشان می‌دهد. آن هم برای سالی که پیشبینی می‌شود، تحریم‌ها بیشتر از گذشته است. رشد رقم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۳۷ درصد و نسبت به پیشبینی عملکرد رشد ۹۷ درصد را نشان می‌دهد. رشد رقم واگذاری دارایی‌های مالی در لایحه سال ۱۴۰۲، ۶۶ درصد نسبت به پیشبینی عملکرد سال ۱۴۰۱ رشد ۴۰ درصد است. حال با عنایت به کسر بودجه ۴۰۰,۰۰۰ میلیارد تومانی سال ۱۴۰۱ رقم کسر بودجه سال ۱۴۰۲ سر به فلک خواهد کشید! ردیف بودجه معلولین با مبلغ ناچیزی در بودجه سازمان بهزیستی ادغام شده و با تورم بیش از ۴۶ درصد رشد حقوق کارکنان دولت ۲۵ درصد رشد پیشبینی شده است و ردیف‌هایی هست که چندان مورد نیاز نیست اما تا بیش از صددرصد رشد دارد و این نشانگر بی‌عدالتی است. افتخار روحانیت مستقل و مبارز و حوزه‌های علمیه در قبل از پيروزی انقالب اسلامی این بود که وابسته به بودجه دولت نیستند.
چه شده است که در دولت آقای دکتر احمدی‌نژاد به‌خصوص دولت آقای رئیسی، رشد بودجه حوزه‌های علمیه و دیگر مراکز دینی و از جمله مرکز پژوهش‌های امام خمینی مرحوم آیت‌الله مصباح با افزایش چشمگیری مواجه شده است؟
منبع: روزنامه سازندگی