سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم خیلی دیر و پس از سخنان مقام رهبری درباره مشارکت حداکثری، میزبان سران احزاب و فعالان سیاسی کشور شد. در این نشست احزاب و فعالان صریح و بی‌پرده با رئیس‌جمهور صحبت کردند. اولین نشست وی با فعالان سیاسی سال پیش در بهار (اردیبهشت) ۱۴۰۱ و در آخرین روزهای ماه مبارک رمضان برگزار شده بود اما نشست جدید او یکشنبهشب با حضور ۵۰ فعال سیاسی از دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا برگزار شد. اصلاح‌طلبانی که توسط او دعوت شده بودند افرادی چون «مجید انصاری، سیدحسین مرعشی، محمد هاشمی، محمدباقر نوبخت، علی ربیعی، علی مطهری، محمدعلی ابطحی، جواد امام، محسن هاشمی، محمد قوچانی، الیاس حضرتی، مسعود پزشکیان، مصطفی کواکبیان و ...» بودند و از اصولگرایان نیز افرادی چون «غلامعلی حدادعادل، مرتضی آقاتهرانی، صادق محصولی، حمید رسایی، محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچیان، سیدشهاب‌الدین صدر، مسعود زریبافان، مالک شریعتی، سیدنظام‌الدین موسوی و ...» در این نشست حضور داشتند.
ایده اصلاح‌طلبان
محمد قوچانی، رئیس کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی ایران در گفت‌وگو با سازندگی، جزئیاتی از این جلسه را بیان کرد. او خبر داد که اصلاح‌طلبان دست‌بسته به این جلسه نرفته بودند. آنها هم برای این جلسه ایده داشتند، هم در جلسه اعتراض کردند و هم پیشنهادهایی را مطرح کردند. آنچنان که آقای قوچانی می‌گوید، مجید انصاری و سیدحسین مرعشی دو اصلاح‌طلبی بودند که به رئیس‌جمهور پیشنهاد دادند با توجه به سخنان اخیر رهبری درباره ضرورت افزایش مشارکت مردم در انتخابات، دولت یک طرح سه‌فوریتی به مجلس ببرد و از شورای نگهبان درخواست کند تا فرصت دوباره‌ای به مردم و گروه‌های سیاسی برای ثبت‌نام در انتخابات مجلس داده شود. البته که این ایده جذاب با مخالفت اصولگرایان حاضر در جلسه همچون حدادعادل روبه‌رو شد، اما دولت برای آنکه خود را مستقل نشان دهد و از سوگیری هم دور بماند و خواسته‌های رهبری را هم پوشش دهد، می‌تواند این ایده را به سرعت عملیاتی کند.
ایده اصولگرایان
آنچه در این نشست اما حائز اهمیت بود، سوگیری مشاوران رئیس‌جمهور در چیدمان جلسه بود. چنانکه مرتضی آقاتهرانی، عضو ارشد جبهه پایداری را کنار رئیس‌جمهور نشاندند تا تلویحاً نشان دهند که دولت کدام سو ایستاده است. درحالی که اگر می‌خواستند عدالت و بی‌طرفی را رعایت کنند، می‌توانستند مجید انصاری را سوی دیگر رئیس‌جمهور بنشانند نه اینکه در دو سوی رئیسی هر دو از یک جناح باشند. یکی وزیر کشور و دیگری مرتضی آقاتهرانی. البته به گفته قوچانی، «آقاتهرانی تا پایان جلسه هیچ صحبتی نکرد و یک کلمه نگفت». او می‌گوید:اصلاح‌طلبان در این جلسه از موضع انتقادی نسبت به انتخابات وارد شدند. اولین بحث را مجید انصاری از چهره‌های شناخته شده اصلاحات مطرح کرد و از مساله نحوه ثبت‌نام در انتخابات و قانون جدیدی که برای انتخابات مطرح شده، انتقاد کرد. این حرف مورد تایید سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران هم قرار گرفت و مصطفی کواکبیان و دیگر اصلاح‌طلبان حاضر در جلسه نیز از این حرف دفاع کردند.
فرصت دوباره ثبت‌نام
به گفته قوچانی پیشنهاد اصلی اصلاح‌طلبان این بود که با توجه به سخنان رهبری مبنی بر افزایش مشارکت در انتخابات، اگر واقعاً می‌خواهید که مشارکتی اتفاق بیفتد باید رقابت شکل بگیرد و اگر می‌خواهید رقابت شکل بگیرد باید برایش دوباره فرصت ثبت‌نام ایجاد کنیم. بنابراین برای فرصت ثبت‌نام می‌توانیم یک طرح سه‌فوریتی مطرح و یک هفته به نیروهای سیاسی مهلت داده شود که اگر می‌خواهند مجدداً ثبت‌نام کنند. اما اصولگرایان و نمایندگان مجلس ضمن آنکه گفتند این شدنی نیست، مدعی شدند که همین الان هم مشارکت خیلی خوب است و ما چشم‌انداز خوبی از مشارکت داریم. به گفته محمد قوچانی، اصولگراها نوعاً این بحث را مطرح می‌کردند که مشارکت و رقابت با همدیگر پیوند تنگاتنگی ندارد و لزوماً به این معنا نیست که اگر رقابت در انتخابات شکل بگیرد منجر به مشارکت شود.
آنها مثال دولت‌های قدیم را می‌زدند و می‌گفتند که وقتی آقای خاتمی، هاشمی و آقای روحانی رئیس‌جمهور بودند با وجود گزینه‌های رقابتی مثلاً در شورای اول شهر تهران یا در مجلس یازدهم که در دوره روحانی برگزار شد، مشارکت چندان زیاد نبود بنابراین مساله اساساً مشارکت نیست و این را تخفیف بدهند که باید رقابت سیاسی وجود داشته باشد. قوچانی تاکید کرد: «تحلیل‌ها، تحلیل‌های خوبی از ناحیه اصولگرایان نبود و ما هم به صراحت گفتیم که تلاش اصلی تغییر ترکیب مجلس فعلی است و این مجلس موجود، مجلسی نیست که بتواند نظر جامعه را عوض کند. این موضوع پیشنهاد کلیدی اصلاح‌طلبان و کارگزاران بود».
محصولی پدرخوانده دولت رئیسی
این عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت: «آقای محصولی در ادامه جلسه مدعی رکورد ۸۵ درصدی مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ شد و آن را انتخابات خوبی توصیف کرد. درحالی که در آن انتخابات، رقابت مدنظر ایشان اساساً در تقابل با آقای احمدی‌نژاد شکل گرفته بود و این خیلی برای ما جالب بود که الان آقای مهندس موسوی در حصر است، (یعنی یک طرف آن ماجرا در حصر است) اما محصولی این را به عنوان کارنامه مثبت خودش مطرح می‌کند، البته این حرف محصولی مورد اعتراض آقای ربیعی، سخنگوی دولت پیشین قرار گرفت. ربیعی به‌عنوان کسی که در ستاد مهندس موسوی فعال بود به محصولی اعتراض کرد و گفت: اولاً این مساله به شما (محصولی) ربطی ندارد و دوما اینکه شخصا به عنوان نماینده آقای مهندس موسوی در انتخابات ۸۸ می‌خواستم پیش شما بیایم اما شما اصلا مجال ندادید. پس از صحبت‌های ربیعی، جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات نیز جواب محصولی را داد. اما متاسفانه آقای محصولی در جلسه به‌گونه‌ای برخورد می‌کرد که باعث اعتراض دیگران شد. ازجمله اینکه مصطفی کواکبیان، دیبرکل حزب مردم‌سالاری با صدای بلند به او اعتراض کرد که آقای محصولی تو مگر پدرخوانده دولت آقای رئیسی هستی که به تمام نقدهایی که علیه دولت می‌شود، جواب می‌دهی؟ هر کسی اینجا حرفی می‌زند جوابش را می‌دهید یا نقد می‌کنید».
حرفمان را زدیم
محمد قوچانی درخصوص این جلسه دیرهنگام گفت: «ماجرای دعوت یکشنبهشب این بود که رئیس‌جمهور با میانجیگری وزارت کشور یعنی متولی جلسه معاونت سیاسی وزارت کشور و اداره احزاب تشکیل شد. از سران احزاب دبیران کل، اعضای ارشد احزاب و سیاسیونی که به عنوان فعالان سیاسی از آن یاد می‌کردند حتی معترض هم دعوت بودند تا یک هم‌اندیشی داشته باشند. البته پیام‌ها و تلفن‌هایی که برای دعوت فرستاده بودند با موضوع انتخابات عنوان شده بود اما فراتر از بحث انتخابات بود». وی افزود: «موضع حزب کارگزاران سازندگی ایران برای حضور در چنین جلساتی این است که به هر حال ما یک حزب قانونی هستیم و طبق قانون احزاب فعالیت می‌کنیم. بنابراین اگر مسئولان قانونی کشور که ممکن است مورد علاقه‌مان هم نباشد و حتی سازوکارهای انتخابشان هم قبول نداشته باشیم، دعوت کنند ما حتماً حضور مستقل داریم و موضع‌مان هم از نگاه منتقدانه خواهد بود. به این جهت در مشورتی که با آقای دبیرکل داشتیم از حزب ما رئیس شورای مرکزی، دبیرکل و بنده که رئیس دفتر سیاسی هستم را دعوت کرده بودند و از این جهت فکر کردیم که اگر برویم و حرفمان را بزنیم بهتر از برخورد منفعلانه است».
دعوت‌نشدگان
به گفته قوچانی: «در رایزنی‌هایی که با دیگر دوستان اصلاح‌طلب داشتیم، متوجه شدیم که از اکثریت احزاب اصلاح‌طلب دعوت شده‌اند. ظاهراً از یکی یا دو حزب اصلاح‌طلب دعوت نشده بود اما خیلی از چهره‌های جبهه اصلاحات بودند. آقای مهندس بهزاد نبوی، رئیس سابق جبهه اصلاحات هم دعوت شده بود که ایشان در سفر بودند. البته مطلع هستیم که قبلاً از ناحیه رئیس جبهه اصلاحات و خود جبهه اصلاحات درخواست ملاقات مطرح شده بود که این فرصت را در اختیارشان قرار نداده بودند و این دفعه برعکس شد و دعوت‌شان کرده بود. تقریباً اشخاص شاخص اصلاح‌طلب در جلسه حضور داشتند، البته بعضی از احزاب متاسفانه دعوت نشده بودند. آنهایی که دعوت شده بودند کارگزاران، مردم‌سالاری، همبستگی، اعتماد ملی، ندای ایرانیان و مجمع ایثارگران که در حقیقت همان بخشی از مجاهدین انقلاب سابق هستند. سخنگوی جبهه اصلاحات هم دعوت شده بود».
آرایش سیاسی غلط
رئیس کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی ایران درخصوص آرایش سیاسی این نشست سخن گفت و خاطرنشان کرد: «از لحاظ آرایش سیاسی قطعاً ایراداتی هم وجود داشت. به هر حال مشکلی که در قانون احزاب داریم این است که احزاب زیادی داریم و وزن‌ها هم خیلی مشخص نیست.
اینها به تعداد مجموع صندلی‌هایشان سعی کرده بودند، دعوت کنند اما به نظر می‌رسد که حضور حزب اتحاد ملت در این جلسه ضروری بود. این را هم آقای جواد امام مطرح کردند که چرا رئیس جبهه اصلاحات دعوت نشدند و هم به صورت خصوصی نیز مطرح کردیم که حضور او هم چون منتقد بودند، ضرورت داشت. البته نمی‌دانم که از همه جبهه اصلاحات دعوت شده و خودشان نیامدند یا اصلاً دعوتی صورت نگرفته است». وی افزود: «از اصلاح‌طلبان، آقایان پزشکیان، کواکبیان، وکیلی، علی ربیعی، حسین کمالی از حزب کار، الیاس حضرتی از حزب اعتماد ملی. از کارگزاران هم محمد قوچانی، مرعشی و محسن هاشمی همچنین از موسسان ما آقای محمد هاشمی و از حزب اعتدال و توسعه آقای محمدباقر نوبخت و آقای مطهری به عنوان جریان اعتدالی. از حزب ندای ایرانیان هم آقای شهاب طباطبایی، ابطحی و مجید انصاری از مجمع روحانیون مبارز که از مشاوران آقای خاتمی هم هستند، دعوت شده بودند.
در جریان مقابل از اصولگرایان نیز از موتلفه اسلامی آقای بادامچیان و جبهه پایداری صادق محصولی و آقاتهرانی که در صدر مجلس هم نشسته بود، حضور داشتند. آبادگران و طیف‌های آقای احمدی‌نژاد و ایثارگران و آقای شهاب‌الدین صدر از جامعه انجمن اسلامی پزشکان ایران. آقای رسایی از حزب شریان و سیدنظاالدین موسوی و مالک شریعتی، حسین الله‌کرم و آقای باهنر هم از طرف اصولگرایان بودند که در جلسه صحبتی نکردند. در عین حال ترکیب جلسه تقریباً نصف بود اما حضور جبهه پایداری پررنگ می‌نمود». قوچانی ادامه داد: «ترکیب این جلسه طوری است که صدر مجلس معمولاً دو تا از افراد جا افتاده از دو جناح می‌نشینند. یعنی در جلساتی که قبلاً آقای روحانی برگزار می‌کرد و جلسه قبلی که آقای رئیسی در ماه رمضان برگزار کرد، سعی شده که یکی از اصلاح‌طلبان و یکی از اصولگرایان کنار دست رئیس‌جمهور بنشینند اما این دوره دو طرف آقای حدادعادل و آقای آقاتهرانی نشسته بودند. از مجید انصاری هم دعوت کردند که بروند و بالای جلسه بنشیند.
اختلاف ایجاد شده
محمد قوچانی در توضیح ادامه نشست رئیسی با احزاب و فعالان سیاسی گفت: «همان‌طور که می‌دانیم جامعه در وضعیتی قرار دارد که بسیار نسبت به انتخابات دچار تردید و نگرانی است و هنوز هم که هنوز است، فضای جامعه انتخاباتی نشده است. خب در آن جلسه آقای انصاری این بحث را مطرح کرد. ما داشتیم این را برای جامعه مطرح می‌کردیم که اساساً آمادگی شرکت در انتخابات را دارد یا نه؟ حال این قانون جدید انتخابات که وضع شد و بلافاصله هم در مورد مجلس مورد تاکید قرار گرفت، پدیده‌ای جدید پیش‌ثبت‌نام مطرح کرده که فارغ از اینکه این کار خوب باشد یا بد، اختلاف ایجاد کرد. به یک باره در تابستان اعلام کردند که پیش‌ثبت‌نام کنند». به عقیده او: «ازجمله بحث‌های جالب این بود که به هر حال ما در ایامی به سر می‌بریم که ولادت حضرت زهرا همچنین سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی را گرامی می‌داریم. اما یادی از آقای هاشمی نشد که این ایام مصادف می‌شود با سالگرد فوت ایشان. در اینجا آقای محسن هاشمی یاد ایشان را گرامی داشتند. در ادامه آقای محصولی بحث یادبود آقای مصباح‌یزدی را مطرح کردند و می‌دانیم که آقای مصباح سابقه سیاسی و مبارزاتی نداشتند. اینطور شد که ما ناگهان با یک چهره‌سازی از ایشان در جلسه مواجه شدیم. البته می‌دانیم که آقای رئیسی هم امسال در سالگرد مصباح شرکت کردند». قوچانی افزود: «مرز بین دو جریان و به طور مشخص کارگزاران و جبهه پایداری کاملاً روشن بود. ما منتقد و معترض نحوه برخورد با انتخابات بودیم. به نظر ما این اتفاقی که رخ داد باید جبران شود. خیلی از دوستان اصرار داشتند که این جلسه خیلی دیر برگزار شد و زمانی باید برگزار می‌شد که قبل از مرحله ثبت‌نام‌ها بود. الان که دیگر همه کارها تمام شده و دولت هم تا این لحظه موضعی نداشته است. تا جایی که رهبری بحث ضرورت تحول و مشارکت را مطرح کردند. حال هم پس از سخنان رهبری، دولت با عجله این جلسه را برگزار کرد. تقریباً می‌شود گفت که ما در مراحل پایانی انتخابات هستیم و مهم‌ترین عنصر انتخابات که مردم باشند، غایب هستند و قانع کردن مردم در مشارکت برای انتخابات کار بسیار سختی شده است. آقایان مرعشی، محسن هاشمی و علی مطهری راجع به این موضع صحبت کردند که مشکلات اقتصادی عامل عدم مشارکت است».
بحران اقتصاد
در ادامه این نشست، بنده نیز ضمن اینکه عدم مشارکت را به عنوان یک ایراد در نظر گرفت، گفت: «وضعیت اقتصادی کشور، بحران‌های اقتصادی، از بین رفتن طبقه متوسط که در صحبت‌های آقای محسن هاشمی بدان اشاره می‌شد و فسادهای مالی مانند فساد کلان چای دبش که آقای مرعشی از آن سخن گفت ازجمله موارد مهم مطرح شده بود.
مرعشی گفت: به هر حال انگار قرار نیست هیچ پرونده‌ای در جمهوری اسلامی بسته شود. تکلیف این پرونده دبش را مشخص کنید زیرا طبق آمار و اطلاعاتی که داریم به انتخابات که نزدیک می‌شود باید علی‌القاعده درصد مشارکت بالا برود اما از زمان اتفاق پدیده دبش طبق آمار از مشارکت کاسته شده است. بنابراین اگر قوه قضائیه، دولت و نظام سیاسی بخواهند امید دهند باید با این مسائل برخورد شود تا مردم ببینند با کسانی که تخلف کردند، برخورد می‌شود اما هیچ جوابی ما از رئیس‌جمهور و مسئولان جلسه نگرفتیم. با وجود اینکه حداقل چهار نفر درباره پرونده دبش صحبت کردند. حتی آقای محصولی ناگزیر شد که پیرو صحبت بقیه بگوید که بله، به دبش هم باید رسیدگی شود اما آقای رئیس‌جمهور در این باره صحبتی نکرد». وی افزود: «حتی افرادی مانند آقای بادامچیان از موتلفه که در جلسه حضور داشتند نسبت به پدیده عدم احراز انتقاد کرد و از شورای نگهبان خواست تا موضوع عدم احراز را به مردم واگذار کنند زیرا شورای نگهبان بدعت جدیدی گذاشته است به اسم عدم احراز؛ یعنی افرادی که نمی‌شناسد و راجع به آنها پرونده‌ای وجود ندارد این را به عنوان عدم احراز بررسی می‌کنند. اما آقای محصولی حتی از این موضوعات هم دفاع می‌کردند و می‌گفتند که شورای نگهبان که نمی‌تواند هر فردی را به هر قیمتی تایید کند».
خاتمی با مردم صحبت کند
به گفته قوچانی: «مجموع نظر ما این بود که به هر حال ما وظیفه خودمان را به‌عنوان نقد و انتقاد مطرح کردیم و گفتیم که به هر حال مهم‌ترین عنصر انتخابات که مردم باشند هنوز قانع به شرکت در انتخابات نشدند و این خیلی نگران‌کننده است. از طرفی، دولت هم تمهیدات لازم را برای این امر انجام نداده است. در حوزه اقتصادی هم مثلاً آقای نوبخت یک پیشنهاد مشخصی را برای رونق اقتصادی مطرح کرد اما به نظر می‌رسد که خیلی نمی‌توان امید داشت که در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد». قوچانی در پایان خاطرنشان کرد: «آقای محمد هاشمی نیز این مساله را مطرح کردند که در این کشور چند رئیس‌جمهور سابق داریم و این رؤسای سابق هر کدام یک سرمایه اجتماعی دارند. اگر می‌خواهید که رقابتی به وجود بیاورید اینها را در صداوسیما و رسانه‌ها و محیط‌های اجتماعی بیاورید اما متاسفانه خیلی از اینها مانند آقای خاتمی ممنوع‌التصویر هستند. اگر فکر می‌کنید که رقابت عنصر مهمی است ایشان باید بیاید با مردم صحبت کند و شما تمام این عناصر را از بین برده‌اید. البته مخاطب جلسه فراتر از رئیس‌جمهور و وزارت کشور بود، از آنجا شروع می‌شد تا هیات‌های اجرایی که بسیار فاجعه‌آمیز بوده است».
منبع: روزنامه سازندگی