دومین جلسه آموزشی حزب کارگزاران سازندگی ایران با موضوع «مبانی تحزب» و با تدریس دکتر احمد نقیب‌زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران، در دفتر حزب کارگزاران برگزار شد.
به گزارش سایت کارگزاران، احمد نقیب‌زاده در این جلسه آموزشی به توصیف انواع احزاب کادر، ریاستی و توده‌ای پرداخت.
به گفته او، احزاب کادر، از پیوستن گروه‌های پارلمانی و کمیته‌ها شکل گرفتند. تعداد اعضای کم، حضور اعضای برجسته، تشکیلات محدود از جمله ویژگی‌های این احزاب هستند. احزاب ریاستی، هم احزابی هستند که بیرون از پارلمان و از سوی یک شخصیت بانفوذ و قدرتمند به وجود آمده است. حزب توده‌ای اما سازمان‌یافته و منسجم است که تعداد زیاد اعضا، تشکیلات منسجم، برتری اعضای کادر بر نمایندگان حزب در پارلمان، ایدئولوژیک بودن و استقلال مالی از جمله ویژگی‌های این نوع حزب است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به ظهور احزاب کادری در ایران بعد از انقلاب مشروطه که با تعدادی زیادی از اعضای پارلمانی تشکیل شد، از حزب اجتماعیون-عامیون نام برد. این حزب از سوی اعضای پارلمانی به نمایندگی از سوی مردم تشکیل شده بود.
او در ادامه صحبت‌های خود به مقایسه و بررسی احزاب سوسیال و احزاب کمونیستی در کشورهای دیگر پرداخت و گفت: حزب سوسیال در فرانسه با احزاب سوسیال در ایتالیا و شوروی سابق متفاوت است. «بخش فرانسوی اتحادیه بین‌المللی» در زمان میتران و در سال 1971به نام حزب سوسیال تغییر نام پیدا کرد. این حزب دارای تشکیلات قوی، محکم و باثبات و تعداد اعضای زیادی اعضا تشکیل شده بود.
به گفته نقیب‌زاده، لنین در شوروی سابق برای ورود افراد به حزب کمونیست شوروی 21 شرط قرار داده بود که مهم‌ترین و اصلیترین شرط اطاعت مطلق از دبیر کل حزب بود. حزب کمونیست در ایتالیا هم بانفوذ و قدرتمند بود. در اوایل قرن بیستم حزب فاشیست اسپانیا، ایتالیا و آلمان نازی شکل گرفتند.
این عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران، تأکید کرد که تفاوت اساسی این احزاب در برخورد آنها با دولت است. در شوروی، حزب بر دولت مسلط است و در واقع این حزب است که دولت و کشور را اداره می‌کند، در حالی که در ایتالیا، آلمان نازی و دیگر کشورها این دولت است که برای احزاب خط مشی تعریف می‌کند.
به گفته نقیب‌زاده، در فرانسه احزاب عمدتا احزاب کادری و با ویژگی‌های این نوع حزب تشکیل شده و فعالیت می‌کنند.
وی همچنین با اشاره به این که در قرن حاضر دولت رفاه شکل گرفته که تغییرات اساسی در وضعیت رفاه کارگران و به طور کلی معیشت مردم ایجاد کرده است، این عامل را در تضعیف احزاب توده‌ای مؤثر دانست.