سیدحسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی ایران
هفته گذشته شورای نگهبان اعلام کرد که طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تایید شده و آنها ایرادی به آن وارد ندانسته‌اند. بدین ترتیب رئیسجمهور ظرف مدت مشخصی باید وزیر این وزارتخانه را به مجلس معرفی کند.
در این رابطه لازم است به سیر تحول این سازمان از دولت اصلاحات تاکنون بپردازیم. در دوره دوم ریاست‌جمهوری آقای خاتمی و دوره مجلس ششم، دولت تصمیم گرفت تا برای ارتقای عملکرد دو سازمان ایرانگردی و جهانگردی و سازمان میراث فرهنگی، این دو را با یکدیگر ادغام کند. در همین جهت آن را به عنوان یک طرح تقدیم مجلس کرد. در آن مرحله من شخصا مخالف این طرح بودم. دلیل مخالفت من هم این بود که اعتقاد داشتم درست است توسعه گردشگری در ایران موضوع مهمی است و هدف دیدار آثار تاریخی ایران است اما اساس وظایف و ماموریتهای سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی با یکدیگر متفاوت است و این دو نباید در یک سازمان قرار بگیرند. اما هدف دولت آقای خاتمی، ارتقای مدیریت میراث فرهنگی و گردشگری از سطح معاونت وزیر به معاونت رئیسجمهور بود.
به طور کلی، سازمان میراث فرهنگی حافظ بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران است و شاید مهمترین هدف آن حفظ هویت ایرانی و در کنار آن، معرفی فرهنگ و تمدن ایران است که اقدام به نمایش گذاشتن آثار تاریخی و فرهنگی هم میکند.
از سویی سازمان جهانگردی باید یک صنعت را مدیریت کند. نهایتا به دلیل تفاوت ماموریت این دو سازمان به‌رغم اینکه هر دو به یکدیگر نیاز داشتند، فکر میکردیم که این دو ماموریت با هم موفقت‌آمیز نخواهد بود.
به هر ترتیب مجلس وقت در شور اول خود لایحه را گسترش داد و امکانات و اختیارات خوبی هم به آن واگذار کرد. ماموریت سازمان جدید هم توسط آقای خاتمی بر عهده من گذاشته شد و من اولین مسئول سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شدم و این سازمان را تشکیل دادم. در ابتدا مطالعات برای تدوین اساسنامه سازمان جدید و مشروح وظایف و تجهیز آن برای تحقق اهداف آغاز شد.
نهایتا در ماه چهارم تشکیل این سازمان، خدمت آقای خاتمی رسیدم و اطلاع دادم که اگر قرار باشد این سازمان موفق شود حتما باید آن را به وزارتخانه تبدیل کرد چراکه یک وزارتخانه میتواند ماموریتهای متفاوت و متعددی داشته باشد اما یک سازمان این اختیارات لازم را ندارد.
اما در آن زمان به پایان دولت آقای خاتمی نزدیک شده بودیم به همین دلیل تصمیمی برای تشکیل وزارتخانه انجام نگرفت. بعد از آن در دوره آقای احمدی‌نژاد «صنایع دستی» هم به این سازمان اضافه شد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ایران شکل گرفت. یک سازمان با سه مسئولیت کاملا متفاوت که در بسیاری موارد میتوانست آن را دچار چالشهای جدی کند.
در حال حاضر به نظر میرسد اقدام نمایندگان مجلس برای تبدیل این سازمان به وزارتخانه از این جهت بوده که خواسته‌اند رئیس این سازمان را پاسخگوی مجلس کنند چون عملکرد معاونت رئیسجمهور مستقیما قابل بررسی نیست و درعینحال نمیتوان از او سوال پرسید یا استیضاحش کرد.
بنابراین به نظر میرسد مجلس میخواهد این سازمان را در کنترل بگیرد اما از نظر کارشناسی چون وجود سه وظیفه در یک سازمان کار را پیچیده کرده به نظر من به هرحال اقدام مجلس شایسته بوده و این وزارتخانه جدید میتواند با قابلیت گردشگری که به سازمان میراث فرهنگی وابسته است، وظایف مهم پژوهش، مستندسازی، حفاظت و معرفی هویت فرهنگی و تاریخی ایران را به عهده بگیرد و یک شرکتی باشد که میتواند صنایع دستی را در قالب یک شرکت دولتی وابسته مدیریت کند که به نظر من این یک گام در جهت اداره بهتر و کارشناسی این سه ماموریت است. به هرترتیب من فکر میکنم دولت هم باید خود را آماده کند تا سازمان مناسبی را تحت مدیریت یک وزیر و با مدیران مستقل اداره کند.
اما دلیل مخالفت دولت چه بوده است؟ در این رابطه به نظر میرسد کار کارشناسی سازمان میراث فرهنگی در این خصوص مورد توجه قرار گرفته است.
به هرحال رئیس این سازمان اکنون معاون رئیسجمهور است و در رده‌بندی تشکیلاتهای گردشگری در سراسر جهان معاون رئیس‌جمهوری ایران و رئیس این سازمان بالاترین مقام گردشگری محسوب میشود. کشورهای دیگر وزیر گردشگری و وزیر توریستی دارند و بعضی هم تشکیلاتی پایین‌تر از این سطح. اما چون معاون رئیسجمهور در عرف دیپلماسی و بینالمللی بالاتر از وزیر تلقی میشود تا امروز رئیس این سازمان بالاترین مقام گردشگری در تمام کنفرانسهای بینالمللی تلقی میشده است.
از سویی فعالیتهای مرتبط با توریسم به وزارتخانههای دیگر همچون نیروی انتظامی و اداره گذرنامه، وزارت امور خارجه، سازمان راهداری و هواپیمایی هم مرتبط میشود و دوستانی که علاقه‌مند به ادامه فعالیت این سازمان هستند فکر میکنند که معاون رئیسجمهور امکان هماهنگی فرابخشی را هم دارد درحالی که این کار در سطح وزیر هم میتواند مورد توجه باشد. با این تفاسیر، در مجموع به نظر میرسد تشکیل وزارتخانه جدید میراث فرهنگی و گردشگری میتواند عملکرد بهتر و قابل دفاعی در برابر وظایف مطروحه خود داشته باشد.
منبع: روزنامه سازندگی